خامنه‌ای تاکید کرده که انتخابات نباید امنیت کشور را به چالش بکشد. آیا روی این سخن با رقابت‌های اصولگرایان است؟ یک روزنامه‌نگار شکست‌ مهدوی کنی در رفع اختلاف‌های این جبهه را یکی از دلایل این هشدار می‌داند.

رهبر جمهوری اسلامی در خطبه دوم نماز عید فطر در تهران، تاکید کرده که هرچند «خیانت وخباثت و درگیری و کشت‌وکشتار در انتخابات کشور ما نیست، اما بالاخره یک چالشی است.» وی انتخابات ایران را مظهر "مردم سالاری دینی" خوانده و افزوده که انتخابات نباید موجب صدمه به امنیت کشور شود.

محمد رهبر، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر سیاسی به دویچه‌وله می‌گوید که خامنه‌ای می‌کوشد انتخابات بعدی را در سکوت و آرامش برگزار کند، اما اتفاق بد پیش از انتخابات خواهد افتاد. او اتفاق بد را بالاگرفتن کشاکش در اردوی اصولگرایان و ریزش بیشتر اقتدار خامنه‌ای می‌داند.

آقای خامنه‌ای در خطبه‌های نماز عید فطر نسبت به تبعات امنیتی انتخابات مجلس نهم هشدار داده و از جمله خواستار مراقبت در برابر تکرار حوادث پس از انتخابات دوره دهم ریاست جمهوری شده است. فکر می‌کنید این هشدار ناشی از ضعف است یا اقتدار؟

محمد رهبر: مارگزیده از ریسمان سیاه و سفید می‌ترسد. ایشان درسخنرانی امروز خود نشان داد که ترس گنگی از انتخابات دارد. نمی‌داند آیا اصلاح طلبان در انتخابات شرکت می‌کنند و اگر شرکت کنند، مردم رضایت خواهند داد که پای صندوق‌ها بیایند یا نه؟

ترس ایشان از جبهه اصولگرایان هم می‌تواند باشد. به این معنا که نایب ایشان، مهدوی کنی که قرار بود تمام اختلافات را رفع کند، دارد دیگران را با قسم و آیه سر میز مذاکره می‌نشاند. من فکر می‌کنم شکست‌های آقای مهدوی کنی این هشداررا به آقای خامنه‌ای داده که در میان طرفدارانش هم وحدت شکل نگرفته و ممکن است بلوای انتخاباتی از سوی خود اصولگرایان و وابستگان احمدی‌نژاد و مشایی شروع شود.

با این توضیحات، ایشان فراخوان به انتخابات از پیش تعیین شده داده است؟

فکر می‌کنم نقش شورای نگهبان در انتخابات پیش رو بسیار تعیین کننده باشد. اگر قبلا شورای نگهبان کسانی را رد صلاحیت می‌کرد که اصلاح‌طلب بودند یا با ولایت فقیه و شخص خامنه‌ای مشکل داشتند، الان دیگر به جد و همت بسیار سعی خواهد کرد که طرفداران مشایی و به قول خودشان جریان انحرافی را حذف کند.

من فکر می‌کنم اتفاق بد، قبل از انتخابات خواهد افتاد. ممکن است حذف‌های شورای نگهبان این بلوا را جلو بیندازد و ما این بار پیش از انتخابات شاهد کشاکش‌هایی باشیم و زبان احمدی‌نژاد هم بالاخره باز شود. همه این‌ها کابوسی برای آقای خامنه‌ای خواهند بود.


محمد رهبر، روزنامه‌نگار
فکر می‌کنم ایشان برای همین اصلا علاقمند نیست که انتخابات پرچالشی در راه باشد. آن حرف‌های همیشگی که حتما شمار زیادی در انتخابات شرکت کنند، دیگر مطرح نیست. اصل مطلب این است که سکوت و آرامش حفظ شود.

فکر می‌کنید با توجه به بحث‌هایی که الان در مورد انتخابات در اپوزیسیون و اصلاح‌‌‌طلبان هست، اساسا انتخابات داغی در راه خواهد بود که بخواهند آن را مهار هم بکنند؟

ببینید رهبران اپوزیسیون ایران در داخل کشور الان در زندان هستند. کسانی که هنوز هستند، مانند روحانیون مبارز، این اپوزیسیون را نمایندگی نمی‌کنند. از طرفی ما حرف صریحی هم در مورد شرکت در انتخابات از این‌ها نشنیده ایم. آقای خاتمی بعنوان بزرگترین چهره اپوزیسیون آزاد در ایران فعلی، بحث پیش‌شرط هایی را کرده که اگر اجرا شوند، درحقیقت اصلاحات به خواسته‌های خود رسیده است.

ما نباید انتظار داشته باشیم که اپوزیسیون در انتخابات حضور پرشوری داشته باشد چون با این وضع، آن پیش شرط‌ها انجام نشده‌اند. حتی کسانی که اخیرا آزاد شده‌اند، حکم شان در حال اتمام بوده و لطفی در حق آن‌ها نشده است.

ممکن است خطاب این سخنان به مردم ایران هم بوده باشد که ظاهرا قصد تحریم انتخابات را دارند. این پیامی چالشی در خود نخواهد داشت؟

امروز از فحوای صحبت‌های آقای خامنه‌ای می‌شد فهمید که دل خوشی از انتخابات ندارد. آن را ضرورتی نمایشی می‌داند و تا آنجا آن را معتبر می‌شناسد که به قدرتش لطمه‌ای نزند. الان با هر انتخابات بخشی از اقتدار آقای خامنه‌ای از میان میرود. ایشان راضی است که انتخابات نمایشی خوانده شود ولی وحدت و قدرت ایشان زیرسوال نرود.

چهره‌های اصلاح طلب از جمله احمد خرم، وزیر راه دولت خاتمی پیشنهاد نظارت کشورهایی چون مالزی یا ترکیه بر انتخابات ایران را می‌دهند. این بحث‌ها در شرایط سیاسی کنونی ایران تا چه اندازه زمینه دارند؟

اگر اشتباه نکنم اولین بار آقای یزدی بود که در انتخابات دو دوره پیش مجلس که رقابت‌ها خیلی هم داغ بود، پیشنهاد نظارت را داد. آن زمان شورای نگهبان خیلی‌ها را رد صلاحیت کرده و اوضاع بسیار چالشی‌تر بود. در آن موقع، هم اصلاح طلبان و هم اصولگرایان بر این پیشنهاد تاختند و آقای خامنه‌ای هم گفت این یعنی آن که بیگانگان بر ما مسلط شوند.

بهرحال اولین پیشنهاد که معقول‌تر هم بود برای نظارت سازمان ملل، به شدت رد شد چه برسد به این‌که الان پیشنهاد ترکیه و مالزی را بدهند.

فکر می‌کنید چه نتیجه‌ای می‌توان در مجموع از سخنان امروز آقای خامنه‌ای گرفت؟ آیا ایشان بدون شفاف کردن پرسش‌های مربوط به انتخابات قبلی، خطوط انتخابات بعدی را ترسیم کرده‌اند؟

ایشان این بار به همراهان خود گفته که خیلی زودتر از آن‌که اتفاقی بیفتد و دردی شروع شود، در پی علاج باشند. دفعه پیش این‌ها در انتخابات ریاست جمهوری، یکسری زمینه‌هایی مانند مناظره نامزدها یا آزادی نسبی مطبوعات را ایجاد کردند. اما این بار برای آن‌که مبادا دوباره آن جماعت ساکت و خفته فعلی به میدان بیاید، از همان ابتدا می‌خواهند فضا را ببندند.

قطعا الان کاری می‌کنند که انتخابات کاملا کنترل شده باشد و دقیقا بدانند که چه اتفاقاتی از هفته‌های قبل از آن خواهد افتاد. مثلا مناظره‌ای در کارنخواهد بود که طرفین چیزهایی بطور مستقیم بگویند که نتوان جلوی پیامدهای آن را گرفت.

آیا خاتمی در مقابل صحبت‌های امروز خامنه‌ای سکوت می‌کند و کنار می‌کشد؟

آقای خاتمی هیچگاه نخواسته با آقای خامنه‌ای رودرروی کلامی شود. مطمئنا پس از مدتی، اعتراضاتی خواهد کرد اما پاسخ صریحی به ایشان نخواهد داد.

مهیندخت مصباح
تحریریه: جواد طالعی