روزگاري بود كه هزار توماني‌هاي سبز ايراني به مانند پول رسمی در جنوب عراق، سرتاسر افغانستان و حتي بخشي از خاك پاكستان در مبادلات جريان داشت.

موضوع جريان داشتن پول ملي يك كشور در كشور ديگر، همواره از عوامل اقتدار پولي بانك مركزي تلقي شده و حتي در برابر بحران‌ها از اقتصاد آن كشور حمايت مي‌‌كند، زيرا هيچ خروج پولي از كشور بدون مابه‌ازا نيست و قطعا در برابر آن ارز يا كالا و يا خدمات وارد مي‌شود.

بسياري از تحليلگران اقتصادي، رواج مبالغ هنگفت زياد دلار در بیرون از خاك آمريكا را از دلايل دير آسيب بودن اقتصاد آن و عامل انتقال بحران‌هاي اقتصادي آن خطه به خارج از كشور مي‌دانند.

رفته رفته و با انسجام پيدا كردن نسبي اقتصادهاي اين دو كشور همسايه يعني عراق و افغانستان در دهه گذشته از طريق شكل‌گيري دولت‌هاي مركزي هر چند ضعيف، اين اقتصادها نيز به طور طبيعي به سمت احياي پول ملي خود حركت كردند و البته امروز در اين كشورها نيز همچون دیگر ملل جهان، تنها پول ملي است كه به طور جدي رواج دارد.

اما پرسش اينجاست كه هرچند ما به طور منطقي اين نقطه قوت را نمي‌توانستيم نگه داریم، اما آيا اين هم منطقي است كه در اين سال‌ها، يك واحد پول افغانستان يعني يك افغاني با 250 ريال ما برابر شود؟ مگر نه اين كه وقتي افغان‌ها به بازسازي اقتصادي و احياي پول ملي روي آوردند، ما سال‌ها بود از ثبات اقتصادي برخوردار بوده و يك كشور در حال توسعه به شمار می‌رفتیم، در حالي كه افغانستان هم اكنون نيز در ميان كشورهاي توسعه نيافته طبقه‌بندي مي‌شود؟

همچنين درباره دينار عراق نيز كه زماني ـ همين يك دهه پيش ـ از فرط بي‌ارزشي به هنگام سفر زایران ايراني، اصلا با پول ايران مبادله نمي‌شد و خود كاسب‌هاي عراقي نيز ترجيح مي‌دادند نرخ‌ها را به ريال ايران اعلام كنند، بايد گفت كه امروز با ارزش برابري نزديك به ده برابر ريال ما مبادله مي‌شود! (هزار دينار عراق برابر با 990 تومان ايران) در سال‌هاي اخير نرخ رشد ارزش دينار عراق با سياست‌هاي خاص بانك مركزي اين كشور تا حدي صعودي و داراي روند دایم افزايشي بوده كه در برخي اخبار اين سال‌ها، مواردي چون سرمايه‌گذاري در دينار عراق سودده‌تر از بورس و ... را می‌دیديم.

حال اینکه رشد اقتصادي يا وضعيت پولي دو كشور همسايه ايران در چه وضعیتی است، شاید خیلی مهم نباشد، اما آنچه قطعا مهم است، اين كه ما در اين سال‌ها چه كرديم كه 250 ريالمان اكنون با ارزشي برابر يك افغاني مبادله مي‌شود؟

منبع: تابناک