زانو زدن مجدد «دیپلماسی» مقابل «میدان»؛ عذرخواهی ظریف از خانواده سلیمانی


عقب‌نشینی از سوی ظریف و روحانی در گرماگرم مذاکرات وین

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، با انتشار متنی روز یکشنبه دوازدهم اردیبهشت،در رابطه با فایل صوتی منتشرشده سخنانش، در صفحه اینستاگرام خود از خانواده قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین سپاه قدس عذرخواهی کرد.

او نوشت: «اگر می‌دانستم جمله‌ای از آن عرایض انتشار عمومی پیدا می‌کند، حتما همچون گذشته آن را بر زبان نمی‌آوردم.» او در ادامه سخنان خود اضافه کرد صرفا قصد انتقال «تجربیات» خود را «بدون هیچ قصدی» و برای مسئولین آینده داشته است.
یک هفته از انتشار فایل صوتی جنجالی و حاشیه‌ساز محمدجواد ظریف می‌گذرد، فایلی که پس‌لرزه‌های آن نه تنها در داخل کشور بلکه تا کنگره آمریکا نیز پیش رفت و واکنش‌های زیادی در پی داشت.
در داخل ایران برخی از نمایندگان مجلس انتشار این فایل را «خیانت و رسوب در نهادهای امنیتی» خوانده بودند. محمود احمدی بیغش، عضو کمیسیون امنیت مجلس گفته بود: «ظریف عمق بی‌اعتقادی دولت روحانی به اصل نظام است». برخی دیگر نیز هم‌چون حسین حق‌وردی، نماینده شهریار خواستار استعفا و یا استیضاح ظریف شده بودند.
حسین شریعتمداری، مدیر مسئول و نماینده رهبر جمهوری اسلامی در روزنامه «کیهان»، چهارشنبه 8 اردیبهشت 1400، در نوشته‌ای اظهار داشته بود که فایل صوتی سخنان ظریف در اختیار «مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری» تحت مدیریت آشنا بوده و یافتن کسی که آن را منتشر کرده بسیار کار ساده‌ای است.

پس‌لرزه‌ها
پس از آن حسام‌الدین آشنا، رئیس «مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری» که محل حفاظت از آن فایل عنوان شده بود، از سمت خود استعفا کرد و 15 نفر از عوامل مرتبط، توسط قوه قضاییه «ممنوع‌الخروج» شدند.
حسن روحانی، رییس جمهور ایران نیز در مصاحبه مطبوعاتی خود در نهم اردیبهشت، با «سرقت» خواندن انتشار این فایل صوتی، گفته بود که قرار بر این بوده این فایل صوتی به صورت «سند محرمانه» نگه‌داری شود و ضمن اشاره به وقوع «توطئه»، از وزیر اطلاعات خواست به‌طور «قاطعانه» با مقصران این اتفاق برخورد کند.
در آمریکا، عده‌ای از سناتورها و نمایندگان جمهوری‌خواه در کنگره خواستار استعفای جان کری، وزیر خارجه دوران باراک اوباما شدند. جان کری که در حال حاضر نماینده دولت جو بایدن در امور تغییرات اقلیمی است به «افشای اسرار نظامی به دشمن» متهم شده است زیرا ظریف در فایل انتشار یافته ادعا کرده بود جان کری بیش از 200 مورد عملیات پنهانی اسرائیل به پایگاه‌های نظامی ایران در سوریه را به او اطلاع داده است.
جان کری ادعاهای فوق را نادرست خوانده و در توییتر خود نوشته بود «این هرگز اتفاق نیفتاده است، چه زمانی که من وزیر خارجه بودم و چه بعد از آن».

واکنش‌ها
مایک پمپئو وزیر خارجه دولت ترامپ عقیده دارد ظریف نیز مانند بقیه مقامات ایرانی تروریست است. او در مصاحبه اخیر خود با «العربیه» با اشاره به اینکه دو طیف معتدل و تندرو درون رژیم ایران دو روی یک سکه‌اند گفته بود: «ظریف یک تروریست است در لباسی زیبا که انگلیسی صحبت می کند.»
از سوی دیگر، ‌ماریا زاخاروا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه پنج‌شنبه نهم اردیبهشت، در واکنش‌ به این فایل با انتقاد ضمنی از سخنان ظریف و توصیف آنها به «اظهارات نسنجیده» اظهار داشت: «روسیه منافع یا شرکای خود را معامله نمی‌کند و ترجیح می‌دهد اساسا بر اساس اعمال آنها قضاوت کند، نه بر اساس برخی اظهارات نسنجیده یا غیرقابل قبول.»
با این حال این عقب‌نشینی از سوی ظریف و روحانی در گرماگرم مذاکرات وین حاکی از آن است که جمهوری اسلامی قصد دارد از دامن زدن و انتشار حاشیه‌های بیشتر در این زمینه جلوگیری کند.