آفتابكاران اخبار و مقالات دربارة ايران و مقاومت
بر پایه استانداردهای جهانی هواپیما با سن بیش از ۲۰ سال فرسوده محسوب می‌شود، میانگین سن هواپیماها در ایران ۲۵ سال است. بیش از نیمی از هواپیماهای تجاری ایران زمین‌گیر هستند و این خطر در کمین تعداد بیشتری از آنهاست.شرکت‌های هواپیمایی ایران پیش از امضای توافق هسته‌ای در سال ۹۴ در یکی از بحرانی‌ترین دوره‌های خود در عمر جمهوری اسلامی قرار داشتند و اکنون دوباره در شرایطی مشابه و چه بسا وخیم‌تر قرار دارند.نایب رئیس هیات مدیره انجمن شرکت‌های هواپیمایی خواستار کمک به شرکت‌های هواپیمایی برای تعمیر و عملیاتی‌شدن هواپیماهای زمین‌گیر شد.
علیرضا برخور روز دوشنبه ۱۵ آذر گفت اکنون بیش از ۵۰ درصد از هواپیماهای موجود در کشور به دلیل نبود قطعات به خصوص موتور زمین‌گیر هستند.
او افزود: بیش از ۱۷۰ فروند از هواپیماهای موجود به دلیل نبود منابع مالی لازم و محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها برای تامین قطعات مورد نیاز غیر فعال است.
آقای برخور اردیبهشت امسال نیز گفته بود شرکت‌های هواپیمایی کشور در آستانه ورشکستگی هستند و با «تنفس مصنوعی» زنده‌اند.
به‌گفته وی، زیان انباشته «ایران ایر» حدود ۸۰۰ میلیون دلار ارزی و سه هزار میلیارد تومان ریالی است.
آقای برخور هشدار داده که اگر قطعات مورد نیاز تامین نشود، «در آینده نزدیک شاهد زمین‌گیر شدن تعداد بیشتری از هواپیماهای موجود خواهیم بود».اظهارات او درباره کمک دولت به شرکت‌های هواپیمایی برای تامین قطعه و نوسازی در حالی است که رویکرد دولت ابراهیم رئیسی در مذاکرات هسته‌ای، چشم‌انداز لغو تحریم‌ها را در هاله‌ای از ابهام برده است. فروش قطعات و هواپیما به ایران در فهرست تحریم‌های آمریکا قرار دارد.
ایران در دوران رفع تحریم‌های بین‌المللی در فاصله سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸ حدود ۱۵ هواپیمای غربی وارد کشور کرد، اما بخش اعظم این هواپیماها دست دوم بود و اسفند پارسال آقای برخور به خبرگزاری فارس گفت که «نصف هواپیماهای برجامی نیز زمین‌گیر شده‌اند».
او گفت از هواپیماهای وارد شده تنها هفت تا هشت فروند آنها فعال هستند.
به‌گفته وی، سررسید اولین قسط هواپیماهای برجامی ایران‌ایر به مبلغ ۳۳۰ میلیارد تومان است که توان پرداخت اقساط را نداریم و باید حاکمیت و دولت چاره‌ای بیندیشند.
وی حتی به هواپیماهای خریداری شده از شرکت ایتالیایی-فرانسوی «ای تی آر» اشاره کرد و گفت «همین کارخانه‌های سازنده طبق وعده‌شان عمل نمی‌کنند و قطعه به ما نمی‌دهند، نمی‌آیند و برابر قراردادی که با ما دارند، به ما کمک نمی‌کنند و در واقع به قرارداد خود هم پایبند نیستند».
قراردادهای خرید هواپیما و قطعات از شرکت‌های بوئینگ آمریکا، ایرباس فرانسه و «ای تی‌آر» بعد از خروج آمریکا از برجام لغو شده است.زمین‌گیری نیمی از هواپیماهای برجامی
از این هواپیماها سه فروند ایرباس و ۱۳ فروند “ای‌تی‌آر” وارد ایران شدند و دریافت بقیه هواپیماها پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای در اردیبهشت ۱۳۹۷ و اعمال مجدد تحریم‌ها متوقف شد.
مدیرعامل شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی (ایران‌ایر) اسفند ماه سال پیش گفته بود از هواپیماهای برجامی هم فقط هفت یا هشت فروند فعال هستند و بقیه به علت تامین نشدن قطعات لازم زمین‌گیر شده‌اند.
او همچنین گفته است که شرکت ایران‌ایر توان پرداخت قسط هواپیماهای برجامی که ۳۳۰ میلیارد تومان می‌شود را ندارد. ظاهرا همین مسئله و تحریم‌های آمریکا مانع چکاپ هواپیماها و تعویض به‌موقع برخی قطعات آنها بوده است.
بحث زمین‌گیر بودن بیش از نیمی از هواپیماهای مسافربری ایران پیش از توافق هسته‌ای و پس از آن نیز مطرح بوده است؛ دوره اجرای توافق کوتاه‌تر از آن بود که به احیای قابل اعتنای ناوگانی برسد که وضعیت بحرانی آن به سالیان قبل بازمی‌گردد.
شرکت هواپیمایی ایران‌ایر پس از توافق هسته‌ای ۱۶ فروند هواپیمای نو خرید که ظاهرا نیمی از آنها به خاطر کمبود قطعات زمین‌گیر هستند
شادمهر کاظم‌زاده، رئیس کمیته حمل و نقل کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی اسفند ۹۷ گفته بود: «بر اساس آمارها از حدود ۲۶۰ هواپیمای موجود در آشیانه ایرلاین‌ها، تنها حدود ۱۵۰ فروند فعال هستند.»
اظهارات مسئولان جمهوری اسلامی در مورد تعداد هواپیماهای زمین‌گیر و فعال در ایران با هم اختلاف دارند اما خوش‌بینانه‌ترین آمارها هم از وخامت اوضاع خبر می‌دهند.
یکی از مهم‌ترین علت‌های این اوضاع وخیم مشکلات انباشته شده از دهه‌ها قبل است که سوءمدیریت، ناکارآمدی و فساد آنها را تشدید می‌کند.
هواپیماهای کهنسال‌تر از سن فرسودگی
روزنامه دنیای اقتصاد اواخر مهرماه امسال در تحلیلی زیر عنوان “ناوگان هوایی در یک قدمی توقف” به بررسی وضعیت شرکت‌های هواپیمایی و معضلات آنها از جمله کمبود نقدینگی برای خرید قطعات پرداخت.
بنابر این گزارش آرمان بیات، کارشناس صنعت هوانوردی تعداد هواپیماهای فعال در ایران را ۱۴۸ فروند عنوان کرده و می‌گوید میانگین سنی این هواپیماها با در نظر گرفتن هواپیماهای برجامی ۲۴ تا ۲۵ سال و بدون لحاظ آنها ۲۷ تا ۲۸ سال است.
مطابق استانداردهای بین‌المللی هواپیماهای با سن بیش از ۲۰ سال فرسوده به شمار می‌روند و استفاده از آنها پس از دو دهه بسیار پرهزینه است و جز در موارد خاص توجیه اقتصادی ندارد.
یکی از پیامدهای فرسودگی ناوگان هواپیمایی ایران بروز بیش از حد معمول نقص فنی و نیاز به تعمیر و تعویض قطعات است که پروازها را با تاخیر زیاد مواجه می‌کند که در کنار نارضایتی مسافران هزینه شرکت‌ها را افزایش می‌دهد.
دنیای اقتصاد به نقل از یونس دقیق‌کیا، رئیس انجمن شرکت‌های هواپیمایی نوشته میزان بهره‌وری عملیاتی هواپیماها یا میانگین تعداد روزهای فعال بودن آنها در ماه در ایران حدود ۱۶ روز است در حالی که متوسط این میزان در دنیا بالای ۲۶ تا ۲۷ روز و برای شرکت‌های به‌روز و کم‌هزینه‌تر نزدیک به ۲۹ روز در ماه است.
“تنفس مصنوعی” برای بیمار در حال مرگ
این وضعیت باعث زیان‌ده بودن اغلب شرکت‌های هواپیمایی داخلی شده که حتی با وجود کمک‌های دولتی و سوخت ارزان‌تر به نسبت شرکت‌های خارجی در آستانه ورشکستگی قرار دارند و به گفته علیرضا برخور با “تنفس مصنوعی” زنده نگه داشته شده‌اند.
مدیرعامل ایران‌ایر چندی پیش گفته بود زیان‌های انباشته این شرکت معادل ۸۰۰ میلیون دلار بدهی ارزی و حدود سه هزار میلیارد تومان بدهی ریالی است.
شرکت‌های هواپیمایی ایرانی در دهه‌های گذشته از طریق دور زدن تحریم‌ها یا با ترفندهای اغلب پرهزینه در مواردی موفق به خرید هواپیماهای دست دوم با عمر چند ساله شده‌اند، اما این کار نه قابل تداوم و مطمئن است و نه معضل ناوگان فرسوده هواپیمایی را به طور کامل برطرف می‌کند.
با توجه به توقف دور هفتم مذاکرات احیای برجام در وین در روز جمعه، که نخستین دور از گفت‌وگوها با حضور تیم مذاکره‌کننده دولت ابراهیم رئیسی بود چشم‌انداز دستیابی با توافق و لغو تحریم‌ها چندان روشن نیست.
به این ترتیب اگر در مناسبات جمهوری اسلامی با کشورهای غربی، به خصوص با آمریکا تحول مثبتی رخ ندهد یا این کار به درازا بکشد، تعداد هواپیماهای زمین‌گیر ایران مدام افزایش می‌یابد و دیگر با “تنفس مصنوعی” هم نمی‌شود این ناوگان را زنده نگه داشت.
