آفتابكاران اخبار و مقالات دربارة ايران و مقاومت
با شروع بازگشت مسافرانی که برای مراسم اربعین از ایران به عراق سفر کرده بودند، بار دیگر موضوع استفاده ابزاری مقامات ایران از مذهب تشیع برای نمایش قدرت سیاسی و نظامی در عراق، شدت گرفته است. در عین‌حال، بسیاری از کاربران ایرانی در شبکه‌های اجتماعی، درباره بی‌کفایتی رژیم ایران حتی در یکی از نمایشی‌ترین مناسک سیاسی و مذهبی خود، انتقاد کرده‌اند. اشاره آن‌ها به بیماری بیش از 11 هزار نفر و مرگ ده‌ها نفر از زائران ایرانی است که برای شرکت در مراسمی رفته بودند که حکومت ایران در سال‌های اخیر از آن استفاده تبلیغاتی فراوانی کرده است.
تبلیغات گسترده‌ای که حکومت ایران از سال 1390 برای جلب توجه زائران ایرانی انجام داده، نشان دهنده گوشه‌ای از سرمایه‌گذاری‌هایی است که این دولت برای نمایش قدرت سیاسی و نظامی خود در همسایه غربی‌اش عراق، انجام داده است. هر ساله پیش از برگزاری مراسم اربعین که حکومت ایران از آن با عنوان «پیاده‌روی اربعین» یاد می‌کند، رسانه‌های دولتی از جمله صداوسیما، از شهروندان می‌خواهند که در این مراسم شرکت کنند. آن‌ها با پوشش اخبار مبنی بر ارائه خدمات رایگان به زائران ایرانی توسط دولت ایران و عراق و پوشش هزینه‌های سفر، مردم را تشویق می‌کنند که به عراق سفر کنند.
تبلیغات ایدئولوژیک و بودجه دولتی
در عین حال، پس از برگزاری این مراسم نیز، هر سال دولت ایران از افزایش شمار زائران ایرانی در این مراسم خبر می‌دهد و خبرگزاری‌های نزدیک به سپاه پاسداران چون فارس و تسنیم، تصاویر و ویدیوهای مربوط به حضور پرشمار ایرانیان در مراسم پیاده‌روی اربعین را تحت عناوینی چون «بیعت با امام زمان»، تفسیر کرده و از آن استفاده ایدئولوژیک می‌کنند.
دولت ایران در کنار تبلیغات فرهنگی و ایدئولوژیک، برای مراسم حکومتی اربعین، بودجه‌های کلانی را نیز تخصیص می‌دهد. بودجه اختصاص‌یافته به این کار تا سال 1400، ردیف بودجه‌ای مجزا در قانون بودجه ایران داشته است. این بودجه، یا بهتر است گفته شود بخشی از بودجه مراسم اربعین، در ردیف‌های اختصاصی و یارانه‌هایی که برای «سفر ایرانیان به کربلا» در نظر گرفته شده، آمده است. بنا بر قانون بودجه سال 1397، این بودجه 800 میلیارد تومان و در قانون بودجه سال 1398، بودجه سفر ایرانیان به کربلا، در سه ردیف مجزا، جمعا به ارزش 920 میلیارد تومان برآورد شده است.
البته از سال 1398، حکومت ایران، با تعدد بخشیدن به ردیف‌های بودجه‌ای مربوط به این مراسم، سعی در پنهان‌کاری هزینه‌های واقعی سفر میلیونی ایرانیان برای شرکت در مراسم حکومتی اربعین کرده است. به نحوی‌که ردیابی بودجه سال 1399 برای مراسم اربعین، نه تنها افزایشی را که با وجود اضافه شدن چند صد هزار نفر به شمار زائران باید باشد، نشان نمی‌دهد، بلکه کاهش بودجه دولتی را نیز متصور می‌شود.
این در حالیست که بسیاری از تحلیل‌گران اقتصادی و سیاسی می‌گویند، این ردیف‌های بودجه‌ای، فقط بخشی از بودجه واقعی است که دولت ایران برای برگزاری مراسم اربعین هزینه می‌کند و مابقی بودجه، از بخش‌هایی که معمولا اعلام نشده و نمی‌شود، تامین می شود.
کمبود خدمات بهداشتی و مرگ زائران
در حالی‌که نظام سیاسی ایران از برگزاری راهپیمایی چند میلیون نفری در مراسم اربعین استفاده تبلیغاتی می‌کند، آمار تلفات هر ساله نشان می‌دهد که زائران ایرانی در شرایطی بسیار غیراستاندارد و غیربهداشتی سفر می‌کنند.
فقط در سال 1401، رسانه‌های داخل ایران، از جمله روزنامه اعتماد، از مرگ حدود 48 نفر از زائران ایرانی خبر داده‌اند. تصادف مرگباری که یک مینی بوس در شوملی در عراق داشت، جان 11 ایرانی، از جمله 6 مرد و 5 زن را گرفته است. همچنین رئیس سازمان حج و زیارت ایران نیز از گرمازدگی بیش از 11 هزار نفر از زائران ایرانی در سال جاری خبر داده است؛ موضوعی که توجه افکار عمومی را به شرایط نامناسب محل نگهداری زائران و در دسترس نبودن آب آشامیدنی کافی معطوف کرده است.
موضوع دیگری که در آشفتگی‌های برگزاری مراسم اربعین به چشم می‌خورد، هرج و مرج و ازدحام جمعیت در مرزهای ایران است. سال قبل، با وجود این‌که دولت عراق به دلیل محدودیت های همه‌گیری ویروس کرونا فقط اجازه ورود 60 هزار ایرانی، آن هم با هواپیما را داده بود، ایران با تبلیغات بسیار از سفر 180 هزار نفر از ایرانیان به این کشور خبر داد. همان موقع، خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه پاسداران مدعی شده بود که مرز شلمچه که به‌خاطر ازدحام جمعیت از سوی دولت عراق بسته شده بوده، موقتا باز شده و مردم را تشویق کردهب ود که به این سفر بروند. همچنین در پی برگزاری مراسم اربعین سال 1400، ویدیوهایی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که از زخمی‌شدن ده‌ها زائر ایرانی در مرزهای ایران، از جمله مرز شلمچه خبر می‌داد.
امسال نیز ازدحام جمعیت در مرزهای خروجی به عراق، خبرساز شده است. سایت اقتصاد آنلاین در گزارشی که روز جمعه 18 شهریور منتشر کرده از سفر فرمانده کل سپاه پاسداران، حسین سلامی، به ایلام برای رسیدگی به وضعیت زائران خبر داده است. با این وجود، به نظر می‌رسد که با توجه به وقوع هر ساله ازدحام جمعیت و زخمی‌شدن شهروندان ایران در مرزهای خروجی به عراق، این موضوع برای حکومت ایران به بخش جدایی ناپذیر برگزاری این مراسم تبلیغاتی تبدیل شده و از درجه اهمیت ساقط است.
قدرت نمایی به بهای شعله‌ور کردن صحنه داخلی در عراق
درست چند روز پیش از شروع مراسم راهپیمایی اربعین، یعنی در اوایل شهریورماه، جرقه‌های یک جنگ داخلی در عراق بر سر دخالت ایران در عراق شعله‌ور شد. در واقع، با اعلام کناره‌گیری مقتدی صدر از عرصه سیاسی عراق، طرفداران او به منطقه سبز بغداد حمله کردند و با شبه نظامیان طرفدار ایران، درگیر شدند. منطقه سبز بغداد، اصطلاحا به منطقه‌ای گفته می‌شود که بیشتر ساختمان های دولتی و سفارت‌خانه‌ها در آن قرار دارند.
در روزهای بعد از این ماجرا در بغداد و بصره، این درگیری‌ها که شعله آن را دخالت‌های ایران در سیاست داخلی عراق رقم زده است، ادامه داشت. تا این‌که هر دو طرف ماجرا، یعنی مقتدی صدر و قیس خزعلی، رهبر گروه‌های شبه نظامی وابسته به ایران، از حامیان خود خواستند که عقب بنشینند.
مقامات عراقی اعلام کرده‌اند که در این درگیری‌ها بیش از 30 نفر جان باخته‌اند، افراد کشته شده از هر دو گروه سرایا، یعنی حامیان مقتدی صدر و گروه شیعه رقیب آن، عصائب اهل حق به رهبری قیس خزعلی هستند.
این اولین بار نیست که مردم عراق علیه دخالت‌های رژیم ایران اعتراض می کنند. شهروندان عراقی پیش از این نیز نسبت به ناکارآمدی دولت خود در جلوگیری از دخالت‌های دولت ایران در امور داخلی عراق، اعتراض کرده‌اند. بزرگ ترین این اعتراضات، مربوط به اعتراضات خیابانی جوانان و دانشجویان عراقی در پاییز سال 2018 و زمستان 2019 است. در این اعتراضات، جوانان عراقی به وضوح پرچم ایران را به آتش کشیدند و با سر دادن شعارهایی چون «عراق آزاد شود، ایران گورش را گم کند»، خواهان پایان دادن به دخالت ایران در امور داخلی کشور عراق شدند.
