آغاز بررسی اتهام «نسل‌کشی» در غزه در دادگاه لاهه؛ آیا شواهد می‌توانند به محکومیت اسرائیل منجر شوند؟

دیوان بین‌المللی دادگستری در لاهه از روز پنج‌شنبه ۱۱ ژانویه رسیدگی به اتهام «نسل‌کشی» در غزه را آغاز می‌کند.

آفریقای جنوبی ۲۹ دسامبر با تسلیم شکایتی در دادگاه لاهه، خواهان فوریت در رسیدگی به اتهام «نسل‌کشی» در غزه شد.

پیش‌بینی می‌شود در نخستین جلسه رسیدگی به این پرونده، قضات به درخواست آفریقای جنوبی برای توقف فوری عملیات نظامی اسرائیل در غزه گوش فرا دهند. البته تصمیم‌گیری در مورد این درخواست ممکن است هفته‌ها زمان برد.

اسرائیل که به شدت ادعای نسل‌کشی در غزه را رد می‌کند، صبح جمعه سه ساعت فرصت دارد تا در خصوص اتهام مطرح شده پاسخ گوید.

سخنرانی بایدن از سوی حامیان فلسطینی‌ها با فریاد «آتش‌بس فوری در غزه» مختل شد
تصاویری از زندگی روزمره فلسطینی‌های غزه؛ «۸۵ درصد جمعیت در طول سه ماه جنگ آواره شده‌اند»
رسیدگی به شکایت آفریقای جنوبی از اسرائیل به دلیل «نسل‌کشی» در غزه ممکن است سال‌ها زمان ببرد اما این موضوع می‌تواند به هویت ملی اسرائیل به عنوان یک کشور یهودی که پس از نسل‌کشی نازی‌ها در هولوکاست ایجاد شد، ضربه زند.

سیاستمداران آفریقای جنوبی که رابطه حسنه‌ای با فلسطینی‌ها دارند بارها رویکرد اسرائیل در قبال ساکنان غزه و کرانه باختری را شبیه آپارتاید حاکم بر آفریقای جنوبی در قرن گذشته توصیف کرده‌اند.

اسرائیل اگرچه به طور معمول از پذیرش احکام دادگاه‌های بین‌المللی تا حد امکان امتناع کرده است اما تصمیم دارد یک تیم حقوقی قوی به دیوان بین‌المللی دادگستری در لاهه اعزام کند تا از عملیات نظامی خود در غزه که پس از حملات ۷ اکتبر حماس آغاز شد، دفاع کند.

تل‌آویو پیشتر در بسیاری از موارد، نهادهای بین‌المللی را به حمایت یک‌جانبه از فلسطینی‌ها متهم کرده است.

اسرائیل اگرچه به دادگاه کیفری بین‌المللی نپیوسته اما مانند همه کشورهای عضو سازمان ملل متحد به‌طور خودکار عضو دیوان بین‌المللی دادگستری است.

آفریقای جنوبی در شکایت ۸۴ صفحه‌ای خود ادعا کرده است که اسرائیل قصد نابودی گروهی از مردم به صورت کلی یا جزئی در یک مکان خاص را دارد.

آفریقای جنوبی در شکایت خود از یک سو بر «شیوه عملیات اسرائیل در غزه که شاخصه‌های معطوف به نسل‌کشی را دارد» تمرکز کرده است و از سوی دیگر بر «مقید نبودن اسرائیل به تعهداتش در پیمان مقابله با نسل‌کشی» تأکید دارد.

اسراییل با تاکید بر اینکه بر اساس قوانین بین‌المللی عمل می‌کند، اعلام کرد که عملیات نظامیان این کشور فقط بر حماس متمرکز است.

دیوان لاهه معمولاً زمانی به بررسی یک اختلاف و مناقشه در میان کشورها وارد می‌شود که طرف‌های درگیر خود را مقید به احکام آن بدانند. از همین رو آفریقای جنوبی برای طرح شکایت در دادگاه لاهه از عضویت خود و اسرائیل در پیمان مقابله با نسل‌کشی استفاده کرد.

براساس پیمان مقابله با نسل‌کشی، دیوان لاهه صلاحیت دارد که به شکایت‌ها در این مورد رسیدگی کند.

اسرائیل با پیمان مقابله با نسل‌کشی رابطه تنگاتنگی دارد زیرا این پیمان در سال ۱۹۴۸ در واکنش به کشتار یهودیان در جریان جنگ جهانی دوم منعقد شده است.

براساس پیمان مقابله با نسل‌کشی، اسرائیل زمانی محکوم خواهد شد که پذیرفته شود این کشور با قصد نابودی «گروهی دارای هویت ملی، قومی، نژادی یا مذهبی»، ساکنان غزه را می‌کشد.

از ابتدای عملیات ارتش اسرائیل در نوارغزه، برخی نهادهای بین‌المللی از موضوع «نسل‌کشی» در این باریکه سخن گفته‌اند.

پس از هفت اکتبر سال ۲۰۲۳ میلادی، زمانی که اسرائیل در پاسخ به حمله غافلگیرانه حماس، گلوله باران و بمباران بی‌امان باریکه غزه را آغاز کرد، بیش از ۲۳ هزار فلسطینی از جمله هزاران کودک کشته شده‌اند.