آفتابكاران اخبار و مقالات دربارة ايران و مقاومت
گودرز رشتیانی، دکترای تاریخ و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران
با گذشت بیش از صدسال از مرگِ میرزا کوچک‌خان (۱۲۵۹-۱۳۰۰ خ.) هنوز ابعاد زیادی از اندیشه و تکاپوهای او و جنبش جنگل و نیز ماهیت «جمهوری شورایی سوسیالیستی ایران» ناشناخته مانده است.
در روزهای اخیر، کتاب مهم «جبهه ایرانی – انقلاب جهانی، اسنادی درباره تجاوز و تهاجم شوروی به گیلان ۱۹۲۰-۱۹۲۱» به کوشش مویسی پرسیتس و ترجمه‌ی دکتر محمد نایب‌پور، توسط انتشارات نگارستان اندیشه روانه بازار کتاب شده است.
بیشتر سیصد سند این مجموعه در ارتباط مستقیم با جنبش جنگل، تلاش‌های زمامداران شوروی برای گسترش انقلاب در شمال ایران و چگونگی تعامل با جنبش جنگل و حمایت از میرزا کوچک‌خان در تأسیس جمهوری شورایی ایران است. این اسناد به خوبی ماهیت اقداماتِ میرزا کوچک‌خان را بیش از پیش به صورت مستند بیان کرده که چگونه با جاه‌طلبی، کوته‌فکری و ساده‌لوحی، گیلان و ایران را در معرض خطر بزرگی قرار داد.
در نهایت نیز تردیدها و بی‌عملگی مسکو بود که خطر تجزیه را از ایران دور ساخت. به ویژه باید به عهدنامه مودت ایران و شوروی در ۱۹۲۱ (امضا شده توسط دیپلمات وطن‌دست مشاور‌الممالک انصاری) باید اشاره کرد که شوروی را از هرگونه دخالت در امور گیلان و ایران محروم می‌ساخت.
در ارتباط با متن بالا، بخش‌هایی از اسناد کتاب آورده می‌شود:
«من با تمام توان برای تحقق فوق‌العاده سریع اندیشه‌های کمونیسم بر پایه برابری همگانی تلاش می‌کنم» (از نامه میرزاکوچک‌خان جنگلی به لنین در تاریخ ۲۰ ژوئیه ۱۹۲۰ سند شماره ۶۹).
«انقلاب در ایران به انقلابیون صادق و مجرب نیازمند است و نیز شناخت ویژگی‌های ایران ضروری است تا بتوان صادقانه انقلابی عمل کرد. تجربه‌ی انقلاب کبیر روسیه لازم است تا ماهرانه در شرایط واقعی ایران به کار بسته شود» (از نامه میرزاکوچک‌خان به لنین در ۱۷ ژوئیه ۱۹۲۰ سند شماره ۶۷)
بخشی از بیانیه جمهوری شوروی ایران در گیلان به ریاست میرزاکوچک‌خان:
«این نیروی ملی با کمک و هدایت همه عناصر پیشرو جهان و به کمک حقیقت اصول اساسی سوسیالیسم برای آزادی مردم ایران و سایر ملل از زیر یوغ ظلم و ستم امپریالیستی در مسیر انقلاب سرح قدم نهاده‌اند». (سند شماره ۳۶)
«شعله فروزانی در روسیه روشن شده است که در آغاز از پرتو پرفروغش نابینا بودیم تا جایی که از آن رویگردان شدیم. اما اکنون عظمت این پرتو خیره‌کننده را دریافتیم. اگر نوری که در روسیه می‌درخشد خاموش شود ملت ایران امکان روشن نمودن آن را ندارد. بدین دلیل تمام تلاش‌های مردم ایران معطوف به اتحاد با روسیه شوروی است در پاسداشت اتحاد ناگسستنی با بلشویک‌های روس.
نمایندگان روسیه شوروی را در آغوش می‌گیرم و می‌بوسم.» (سند شماره (۳۷)
«دولت موقت انقلابی به من گفت که تحقق سوسیالیسم بر پایه رهنمودهای اساسی رفیق لنین را سرلوحه فعالیتهای خود قرار داده است» (راسکولینیکوف به لنین سند شماره ۳۵)
درخواست ارجونیکیدزه از لنین:
«با کمک کوچک‌خان و کمونیست‌های ایرانی، دولت شوروی را اعلام کنیم شهر به شهر را بگیریم و انگلیسی‌ها را بیرون کنیم این اقدام تاثیری شگرف بر تمام شرق نزدیک خواهد داشت» (سند شماره ۱۸)
.
