آفتابكاران اخبار و مقالات دربارة ايران و مقاومت
- «نترس دختر غوفا به پا کن»؛ «تو می‌توانی، فقط باید تصمیم بگیری»؛ «ده راهکار برای پیشرفت در کمتر از یک ماه»؛ «امروز روز توست و دنیا آماده خدمتگذاری به توست»؛ فقط و فقط خودت باش»؛ «با سرعت بتاز. چرا که نه؟».
به این جمله‌ها می‌توانم ده‌ها جملهٔ دیگر اضافه کنم که در طول روز روی جلد کتاب‌های انگیزه‌بخش یا پوسترها یا نوشته‌های اینستاگرامی می‌بینم. واقعیت آن است که همیشه به این جمله‌ها با تردید نگاه می‌کنم. ضعف اساسی توصیه‌های این چنینی را جدا کردن فرد از متن و زمینهٔ اجتماعی می‌دانم. متأسفانه اکثر این جمله‌ها به شدت بوی ترجمه می‌دهند و با وارد کردن ورژن انگلیسی آنها به آسانی می‌توان عین آنها را در سایت‌های روان‌شناسی عامه‌پسند کشورهایی مانند سوئیس، هلند، امریکا، سوئد یا انگلیس یافت. ولی مگر می‌شود به فردی که در ایران یا عراق یا لیبی یا افغانستان زندگی می‌کند دقیقاً همان توصیه‌ای را کرد که به شکل انبوه و ماشینی برای افراد در هلند یا سوئد تهیه شده است؟ مگر شرایط این جوامع مانند همدیگر است؟
ما نمی‌توانیم خودمان را از جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنیم منفک کنیم. جملهٔ «خودت باش» در جامعهٔ سوئد یک معنا دارد و در جامعهٔ ایران یا عراق معنایی دیگر. البته منظور آن نیست که از تجربهٔ بشر برای ایجاد یک زندگی بهتر غافل شویم ولی توصیه‌ها را باید در متن اجتماعی‌شان قرار داد. بیایید فقط تصور کنید که وقتی یک فرد ساکن سوئد یا اتریش ساعت هشت صبح به سایت‌های خبری کشورش مراجعه می‌کند با چه اخباری مواجه می‌شود و فردی که در ایران زندگی می‌کند با چه اخباری؟
ما به دنبال توصیه‌هایی هستیم که بگویند در کشوری مانند ایران یا عراق یا لیبی یا افغانستان چطور می‌توان پس از مرور صبحگاهی اخبار کشور اشک نریخت، افسرده و اندوهگین نشد و البته، انگیزهٔ لازم برای انجام کارهای بسیار معمولی آن روز را حفظ کرد! توصیه‌هایی که چنین شرایطی را نبیند بی‌تردید راهگشا نیستند.
جامعه‌شناسی قرار نیست انگیزهٔ آدم‌ها را برای پیشرفت نابود کند. جامعه‌شناسی انگیزه‌کُش نیست بلکه فقط دعوت به این می‌کند که محیط و متن اجتماعی را در معادلات‌تان لحاظ کنید. بر خلاف برخی توصیه‌های انگیزشیِ آرمانشهری و خیالات هپروتی، جامعه‌شناسی شما را به واقع‌بینی دعوت می‌کند. گاهی اوقات ما فقط به دنبال داشتن یک زندگی معمولی و آرام هستیم؛ همین.
من از شبه‌روان‌شناسی درخواست می‌کنم که لطفاً به ما بگوید چطور در شرایط اجتماعی مملؤ از بحران‌های مختلف و نابسامان، و حاکمان عقل‌گریز و عقل‌ستیز، می‌توانیم آرام باشیم و زندگی کنیم؟ سطح توقع ما همین قدر است.
دکتر فردین علیخواه
جامعه‌شناس
ــــــــــــ
•• اگر دوستانی مشتاق خواندن دارید، لطفاً شناسهٔ کانال را در اختیارشان قرار دهید:
@andiiishe
