مخالفت دادگاه در کانادا با درخواست بازماندگان پرواز ۷۵۲ برای توقیف اموال ایران

دادگاه عالی کانادا رسیدگی به درخواست تجدیدنظر خانواده قربانیان پرواز «پی‌اس ۷۵۲» برای مصادره دارایی‌های ایران در این کشور را رد کرد.

دادگاه عالی کانادا روز پنجشنبه دهم خردادماه اعلام کرد که رسیدگی به درخواست خانواده قربانیان پرواز پی‌اس ۷۵۲ برای مصادره أموال دولتی و دارایی‌های بانکی ایران در خاک کانادا در ازای میلیون‌ها دلارغرامت پرداخت نشده از سوی تهران را رد می‌کند.

پیشتر دیوان عالی دادگستری انتاریو در سال ۲۰۲۱ در حکمی اعلام کرده‌ بود که جمهوری اسلامی ایران هواپیمای اوکراینی با ۱۷۶ سرنشین و خدمه را عمدا در «اقدامی تروریستی» ساقط کرده‌است.۱۸ دی‌ماه ۱۳۹۸، سپاه پاسداران پرواز ۷۵۲ خطوط هوایی اوکراین که از تهران به مقصد کی‌یف برخاسته بود را در آسمان تهران با شلیک عامدانه دو موشک ساقط کرد و همه ۱۷۶ سرنشین آن را که ۵۵ نفرشان هم شهروند کانادا بودند به قتل رساند.

در کانادا، ۹ خانواده دادخواه این پرواز که ۱۴ تن از عزیزان‌شان را در این حمله از دست داده بودند برای محکومیت جمهوری اسلامی و دریافت خسارت نزد دادگاه‌های ایالت اونتاریو در این کشور علیه نیروهای نظامی، سپاه پاسداران و علی خامنه‌ای طرح شکایت کردند.

بهار سال ۱۴۰۰، قاضی دادگاه حکم داد که موشک‌ها عمدی شلیک شده و نتیجه مستقیم‌ آن مرگ تمام سرنشینان پرواز ۷۵۲ بوده و شاکیان توانستند ثابت کنند این اقدامی تروریستی بوده است.

در نهایت، با تجمیع احکام غرامت در دو دادگاه مختلف، دادگاه عالی اونتاریو حکم داد در مجموع نزدیک به ۲۵۰ میلیون دلار عرامت به این ۹ خانواده دادخواه پرداخت شود.

اما همین دادگاه پس از درخواست قانونی این خانواده‌ها برای مصادره املاک و حساب‌های بانکی ایران در کانادا به منظور دریافت غرامتی که حکومت ایران باید پرداخت کند، حکم داد دارایی ایران بر اساس قانون کانادا شامل مصونیت دیپلماتیک می‌شود.

در آن مقطع، به گزارش شبکه سی‌بی‌اس کانادا، وکلای دولت فدرال کانادا استدلال کردند که با وجود قطع روابط دیپلماتیک کانادا و جمهوری اسلامی از سال ۲۰۱۲، بر اساس قوانین بین‌المللی و اصل حاکمیت ملی و سرزمینی، حکومت ایران را به رسمیت می‌شناسد و اموال و دارایی‌های آن همچنان از «امتیاز و مصونیت دیپلماتیک برخوردار است.»

مارک آرنولد، وکیل این خانواده‌ها در نهایت این پرونده را به دادگاه عالی کانادا برد و از آن‌ها درخواست کرد به آن رسیدگی کنند، درخواستی که با حکم امروز قاضی دادگاه عالی رد شد.

آرنولد به سی‌بی‌سی نیوز کانادا گفته رد درخواست فرجام‌خواهی‌اش در دادگاه عالی اگرچه «غیر منتظره» نبود اما همچنان «ناامید کننده» بود: «رفتار دولت فدرال کانادا منافقانه است، آن‌ها آن‌چه را چهار سال و نیم پیش اتفاق افتاد را محکوم کردند، اما هنوز منافع حکومت ایران در کانادا محافظت می‌کنند.»

وکیل این حانواده‌ها گفت راه حقوقی پیگیری این درخواست در کانادا به پایان رسیده است و او تلاش می‌کند دریافت غرامت از دارایی‌هایی ایران د راوپا را از طریق همکاری با وکلای اروپایی پیگیری می‌کند.

کانادا، سوئد، اوکراین و بریتانیا از جمهوری اسلامی ایران در دادگاه بین‌المللی عدالت به علت سرنگونی پرواز پی‌اس۷۵۲ شکایت کرده‌اند.

خانواده‌های جان‌باخته‌ها می‌گویند جمهوری اسلامی به عمد فضای هوایی را برای استفاده از مسافران هوایی غیرنظامی به عنوان سپر انسانی در برابر حمله احتمالی آمریکا باز نگه داشت.

کانادا قول داده است که جمهوری اسلامی را به خاطر نقض قوانین بین‌المللی پاسخگو نگه دارد و به دنبال جبران کامل خسارت برای خانواده‌های قربانیان است.یک قاضی در دادگاه عالی کانادا ضمن دفاع از دولت این کشور تاکید کرد که دارایی‌های ایران در این کشور شامل قانون« مصونیت دیپلماتیک»‌می‌شود.

صدور این حکم از سوی دادگاه عالی کانادا در حالی صورت می‌گیرد که تیرماه ۱۴۰۲، دادگاه عالی سازمان ملل، اعلام کرد که جمهوری اسلامی دولت کانادا را به اتهام «نقض مصونیت دولتی» و وارد کردن ایران به لیست کشورهای حامی تروریسم، به دیوان بین‌المللی دادگستری، (ICJ)٬ کشانده است.

حکومت ایران اعلام کرده که کانادا قوانین بین‌المللی را با احکام دادگاهی مبنی بر تحویل دارایی‌های ایران به قربانیان حملات گروه‌‌های تحت حمایت جمهوری اسلامی، نقض کرده است.

مارک آرنولد وکیل خانواده قربانیان پرواز اوکراینی روز پنجشنبه در گفتگو با سی‌بی‌اس نیوز با اشاره به رد درخواست تجدید نظر برای مصادره اموال ایران، با بیان اینکه این حکم«‌غیرمنتظره»‌ نبود گفت:‌« صدور این حکم اما همچنان ناامیدکننده بود.»

وکیل خانواده قربانیان پرواز اوکراینی با «ریاکار خواندن»‌ دولت فدرال کانادا گفت:‌«‌آنها چهارسال و نیم پیش اقدام ایران را محکوم کردند با این حال می‌گویند از منافع ایران در کانادا محافظت می‌کنند.»

پیشتر وکلای این پرونده استدلال کرده‌بودند که «مصونیت دیپلماتیک»‌تهران، یک دهه پیش و با اخراج دیپلمات‌های این کشور از کانادا لغو شده و دولت کانادا پیشتر این مصونیت دیپلماتیک را زیرسوال برده‌است.

مارک آرنولد استدلال کرد که کانادا و ایران روابط دیپلماتیک خود را در سال ۲۰۱۲ قطع کردند و بنابراین دارایی‌های ایران نباید در کانادا محافظت شود.

او با اشاره به اینکه تکلیف این پرونده درکانادا مشخص شده‌است، گفت در تلاش است تا با سیستم حقوقی اروپا وارد مذاکره شود تا «ایران را آنجا وادار به پرداخت هزینه کند.»

آقای آرنولد با اشاره به اینکه این یک دعوای طولانی است گفت:«صادقانه باید بگویم این مبارزه‌ای است که خانواده این قربانیان هرگز نباید تحمل کنند.»

پرواز پی‌اس ۷۵۲ هواپیمایی اوکراین بامداد ۱۸ دی سال ۹۸ به‌فاصله کوتاهی پس از پرواز از فرودگاه بین‌المللی تهران با شلیک دو موشک پدافند سپاه پاسداران سرنگون شد و تمامی ۱۷۶ سرنشین آن جان باختند.

جمهوری اسلامی پس از چند روز پنهان‌کاری و اظهارات متناقض و خلاف واقع، سرانجام اذعان کرد که پدافند ضدهوایی سپاه به این هواپیمای مسافربری شلیک کرده، اما دلیل شلیک «خطای انسانی» است. اوکراین، کانادا و برخی ناظران می‌گویند این ادعا را قبول ندارند و حکومت ایران در حال لاپوشانی دلایل اصلی این ماجراست.

مقام‌های جمهوری اسلامی ایران علاوه بر این‌که توضیح روشنی در مورد سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراینی نداده‌اند، بلکه بر اساس گزارش‌های متعددی که منتشر شده، دست به ارعاب خانواده‌های جان‌باختگان پرواز ۷۵۲ زده است.

سازمان اطلاعات و امنیت کانادا اعلام کرده که از آزار و ارعاب خانواده‌ها و بستگان قربانیان در کانادا «گزارش‌های معتبری» در دست است. سازمان دیده‌بان حقوق بشر هم ششم خرداد۱۴۰۰ اعلام کرد که از زمان سرنگونی هواپیمای اوکراینی توسط سپاه پاسداران، خانواده‌های جان‌باختگان این پرواز به شکل سازمان‌دهی‌شده هدف آزار و اذیت مقامات حکومت ایران قرار گرفته‌اند.