«جرج دبلیو بوش»، رییسجمهوری اسبق امریکا را شاید بیش از هر چیز با ضربالاجلی به خاطر میآورند که در پی حملات ۱۱ سپتامبر خطاب به دنیا بیان کرد: «یا با مایید یا با تروریستها.»
حالا اولین رییسجمهوری جمهوریخواه بعد از او پیغامی مشابه راجع به ایران دارد. «دونالد ترامپ» ساعاتی پیش در بیانیه ای راجع به «برجام» اعلام کرد: «هر کس که به هر دلیلی با ما همکاری نکند، طرف آمال هستهای رژیم ایران را گرفته و علیه مردم ایران و ملتهای صلحآمیز جهان ایستاده است.»
او در این بیانیه به متحدین اروپایی خود ۱۲۰ روز فرصت داد برجام را اصلاح کنند وگرنه امریکا از برجام خارج میشود.
ترامپ در ضمن «صادق لاریجانی»، رییس قوه قضاییه و ۱۳ فرد و سازمان دیگر را با تحریمهای جدید مواجه کرد؛ از جمله یک واحد سایبری سپاه پاسداران، یک شهروند و یک شرکت چینی به خاطر دادوستدهایشان با نهادهای نظامی در ایران تحریم شدند.
ترامپ در آغاز بیانیه خود، ایران را دولت اول جهان در زمینه حمایت از تروریسم خواند و در اثبات این مدعا، به کمک تهران به «حزبالله»، «حماس» و «بسیاری از تروریستهایی که آشوب میآفرینند و مردم بیگناه را میکشند» اشاره کرد.
رییسجمهوری امریکا مدعی شد ایران بیش از 100هزار نیروی مسلح را تامین مالی، تسلیحاتی و تعلیماتی کرده است تا در سراسر خاورمیانه نابودی بپراکنند. او به حمایت تهران از حکومت «بشار اسد» هم اشاره کرد.
قابلیتهای موشکی ایران و استفاده رهبر ایران و سپاه پاسداران او از دستگیریهای دستهجمعی و شکنجه برای سرکوب و ساکت کردن مردم ایران نیز مورد اشاره ترامپ قرار گرفتند. او همچنین در این بیانیه آورده است: «هیات حاکمه ایران گذاشته اند شهروندان گرسنه بمانند اما جیب خودشان را با سرقت ثروت ملی ایران پر میکنند.»
رییسجمهوری امریکا مدعی شد دولتش در حال حاضر برای مقابله با ایران در سوریه و یمن حرکت نظامی میکند، راه ارسال پول از جمهوری اسلامی به سوی تروریستها را بسته و در این زمینه تا به حال نزدیک ۱۰۰ فرد و نهاد را تحریم کرده است که اکنون ۱۴ مورد دیگر به این فهرست اضافه میشوند.
او در بیانیه فوق اضافه کرد: «]واشنگتن[ حامی شهروندان شجاع ایران است که خواهان تغییر حکومت فاسدی هستند که پول مردم ایران را صرف سامانههای تسلیحاتی در کشور خودشان و تروریسم در خارج از مرزها میکند.»
ترامپ افزود امریکا از کشورهای دیگر هم میخواهد همینگونه از مردم ایران حمایت کنند.
او در این بیانیه تاکید کرد اقداماتش تفاوت بسیاری با اقدامات «باراک اوباما»، رییس جمهوری پیشین امریکا دارد و ساکن قبلی کاخ سفید را متهم به بیعملی در قبال «جنبش سبز»، بیتوجهی به آزمایش موشکهای خطرناک و صادرات تروریسم توسط جمهوری اسلامی و تخفیف دادن به آن به خاطر پیش بردن مذاکرات هستهای کرد.
رییسجمهوری امریکا در بیانیه اش نوشت که او تنها دو راه ممکن پیش روی برجام میبیند؛ یا اصلاح این توافق و یا خروج امریکا از آن.
در این بیانیه آمده است هرگونه لایحه دوحزبی که کنگره در این زمینه ارایه کند، باید چهار بخش داشته باشد: «اول، ایران را موظف کند اجازه بازدید از هر سایتی که بازرسان بینالمللی خواستند را بدهد. دوم، کاری کند که ایران هرگز نزدیک رسیدن به سلاح هستهای نشود. سوم، مقررات آن ابدی و دایمی بوده و تاریخ انقضا نداشته باشند. چهارم، لایحه باید برای اولین بار صراحتا در قانون امریکا بیاورد که برنامههای موشکهای دوربرد و تسلیحات هستهای جداییناپذیر هستند و توسعه و آزمایش موشک توسط ایران باید تحت تحریمهای شدید قرار بگیرد.»
این در حالی است که آژانس بینالمللی انرژی هستهای بارها گفته از میزان نظارتی که ایران به بازرسان آژانس میدهد، راضی است و ایران همیشه اعلام کرده است حاضر به مذاکره بر سر توان موشکی خود نیست.
«محمدجواد ظریف»، وزیر امورخارجه ایران امشب در واکنش به بیانیه ترامپ، در توییتر موضع ایران را تکرار کرد: «درباره برجام دوباره مذاکره نمی کنیم.»
ترامپ در بخش دیگری از بیانیه خود آورده است طبق برجام، همچنان اجرای بعضی تحریمها را معلق میکند اما هشدار داد: «این کار تنها برای جلب توافق متحدان اروپاییمان برای اصلاح ایرادات وحشتناک توافق هستهای ایران است. این آخرین فرصت است. اگر به چنین توافقی نرسیم، امریکا دیگر برای ماندن در برجام، تحریمها را معلق نمیکند و هر زمانی که من به این نتیجه برسم که چنین توافقی در دسترس نیست، بلافاصله از آن خارج میشوم.»
رییسجمهوری امریکا در پایان افزوده است: «هیچکس نباید به حرفهای من شک کند. گفته بودم توافق هستهای را نزد کنگره تایید ادواری نمیکنم، چنین کاری هم نکردم. به این وعده امروز خود نیز عمل خواهم کرد. همینجا از کشورهای کلیدی اروپایی میخواهم تا برای حفظ عیبهای چشمگیر این توافق، مقابله با تهاجم ایران و حمایت از مردم ایران، به امریکا بپیوندند.»
او سپس همان ضربالاجلی را بیان کرده است که در اول این گزارش به آن اشاره کردیم.
دیروز، چند ساعت پیش از آنکه ترامپ تصمیم خود را بگیرد، وزرای خارجه اروپایی در بروکسل با همتای ایرانی خود، محمدجواد ظریف دیدار کردند. جالب اینجا است که موضوع این جلسه قرار بود هشدار به ایران به خاطر فعالیتهای مخل امنیت این کشور در منطقه باشد. اما تصویر خندان ظریف و اروپاییها که تا به حال قویا از برجام حمایت کردهاند، پیام متفاوتی منتقل میکرد.
در عین حال، «امانوئل ماکرون»، رییسجمهوری فرانسه در گفت و گویی تلفنی، از ترامپ خواست از برجام خارج نشود. کاخ «الیزه» در بیانیه ای اعلام کرد ماکرون بر مصمم بودن فرانسه بر اجرای اکید برجام و اهمیت تبعیت تمام امضاکنندگان از آن تاکید کرده است.
«فدریکا موگرینی»، رییس سیاست خارجه اتحادیه اروپا نیز گفت: «برجام دارد جواب میدهد و به هدف اصلی خود که کنترل برنامه هستهای ایران و تحت نظارتِ نزدیک نگاه داشتن آن است، رسیده است.»
«بوریس جانسون»، وزیر خارجه بریتانیا هم گفت: «فکر نمیکنم کسی تا به حال دلیل بهتری ارایه کرده باشد. توافق هستهای ایران جهان را امنتر میسازد. ما و شرکای اروپاییمان امروز متفقالقول بودیم که مصمم هستیم برجام را حفظ و با رفتار اختلالآمیز ایران مقابله کنیم.»
در گزارش امروز «نیویورکتایمز» میخوانیم که بعضی مقامات کاخ سفید به تلفن ماکرون اعتراض کرده و گفتهاند شاید همین دلیل بوده که باعث شده است ترامپ دست به این عمل تند بزند.
به گزارش همین روزنامه، بعضی مقامات دیگر گفتهاند سفر ظریف به بروکسل و عدم سرعت کنگره در ارایه لایحه در مورد برجام، علت عمل ترامپ بوده است. حالا رییسجمهوری که تند و تیز عمل میکند، ضربالاجل مهمی نه فقط به تهران که به بروکسل، پاریس، لندن و تمام دنیا داده است. باید منتظر پاسخ دنیا بود.