محمداسحاق فیاض، یکی از سرشناسترین مراجع تقلید شیعیان حوزه نجف به وبسایت خبری «شفقنا» گفته است که زنان میتوانند قاضی، رئیسجمهور یا مرجع تقلید شوند. او نسبت به عدم استقلال حوزه علمیه قم از حکومت نیز هشدار داد.
آیتالله فیاض در این گفتوگو که یکشنبه ۱۳ اسفند منتشر شد، برابری زنان و مردان را تصدیق کرد اما در عین حال کارکردن زنان را مشروط به «حفظ حجاب، عفت، نجابت و کرامت» دانست:
من فرقی بین زن و مرد نمیدانم… کار کردن زن با حفظ حجاب، عفت، نجابت و کرامت مانعی ندارد و هر کاری میتواند انجام دهد؛ حتی به نظر من رییس جمهور هم شود، مانعی ندارد. در حال حاضر تجربه ثابت کرده که زنان بیشتر از مردان در کار هستند؛ مثلا در دانشگاه اهتمام دختران بیشتر از پسران است. [در قضاوت و مرجعیت] هیچ تفاوتی [میان زن و مرد] قائل نیستم؛ اگر زنی درس بخواند و مرجع شود، چه عیبی دارد.
در ایران روحانیون شیعه محافظهکار و نزدیک به حکومت با قاضیشدن، مرجع تقلیدشدن و حتی رئیسجمهورشدن زنان مخالفند.
تعریف «رجل سیاسی» به نحوی که زنان در دایره این ترکیب ــ که تحتاللفظی به معنای «مرد سیاسی» است ــ بگنجند، یکی از مجادلات سیاسی چند دهه اخیر ایران بوده است.
هشدار نسبت به استقلال حوزه از حکومت
این روحانی حوزه نجف در ادامه به مسئله رابطه روحانیون شیعه و دولتها پرداخت و گفت که علمای حوزه علمیه نجف حاضر به پذیرش کمکهای مالی دولت نیستند، زیرا پذیرش این گونه کمکها «بدینمعناست که موظف و وابسته به دولت هستند».
او از همین زاویه نسبت به استقلال حوزه علمیه قم هشدار داد و گفت: «اگر استقلال حوزه در خطر افتاد، امکان دارد در نهایت الازهری دیگر شود. بسیار نگران هستم؛ باید به آینده فکر کرد، بعد از ۵۰ سال دیگر چه می شود؟»
او در حالی نسبت به استقلال حوزه قم از قدرت هشدار میدهد که محمد یزدی، رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و از اعضای شورای نگهبان حدود دو ماه پیش در گفتوگو با هفتهنامه «افق» گفته بود:
به جوانان حوزه میگویم که آینده از برای شماست. سالهای آینده مرجعیت حوزه برای شماست. حکومت برای شماست. شورای نگهبان و قوه قضاییه در اختیار شماست. پس ارتباط خود را با نظام و مقامات حفظ کنید. این ارتباط منافاتی با استقلال شما ندارد.
برخی از پژوهشگران فقه شیعه کمکهای مالی و اقتصادی دولت به حوزههای علمیه در ایران را موجب نقض استقلال این حوزهها از جمهوری اسلامی و عدم انتقاد بسیاری از روحانیون شیعه از حکومت میدانند.