تریتا پارسی، رئیس ” شورای ملی ایرانیان در آمریکا” معروف با نام اختصارى ” نایاک” روز پنجشنبه 17 می 2018 از سمت ریاست این شورا استعفا داد. این سازمان غیر دولتى سرشناسترین گروه لابیگری به سود رژیم جمهورى اسلامى ایران در آمریکاست و نقش بسیار مهمی در به موفقیت رساندن توافق هستهای داشت و مانع تشدید هرچه بیشتر تحریمها در دوره اوباما علیه تهران شد.
در بیانیهای که در وبگاه نایاک منتشر شده، آمده که تریتا پارسی پس از 17 سال از ریاست این شورا کنار رفته و جای خود را به جمال عبدی خواهد داد.
این بیانیه همچنین فاش کرد که بودجه سالیانه نایاک در این سالها از 60 هزار دلار به بیش از 2 میلیون دلار رسیده است.
تریتا پارسی و شورای ملی ایرانیان در آمریکا نقش بسیار مهمی در ارائه تصویری خوب از رژیم ایران در غرب داشته و از طریق همکاری با سازمانها و گروههایی که تحت عنوان دفاع از حقوق بشر فعالیت میکردند و همچنین گروههای ضد جنگ و جریانهایی که با شعارهای صلح و ثبات خواهان یافتن راهحلهای مسالمتآمیز در زمینه شیوه تعامل با ایران بودند، توانست به جریانات و گروههاى هم سو ، برخی از قطعنامههای بینالمللی علیه ایران را ناکام کند.
گروههای چپ در آمریکا و جریانهای ضدجنگ و برخی لیبرالها از زمان ریاستجمهوری محمود احمدینژاد با نایاک همکاری میکردند. با این حال مهمترین جریانات مرتبط با نایاک، گروههای اقتصادی و به ویژه لابیهای مجموعههای نفتی هستند که از سال 1997 با نایاک ارتباط دارند.
این لابیها و به ویژه نایاک هماهنگی ویژهای با سیاستهای رژیم ایران دارند. این هماهنگی تا آنجاست که حسن روحانی، رئیسجمهوری ایرانی در یکی از دیدارهایش از نیویورک برای حضور در مجمع عمومی سازمان ملل تاکید کرد که ایران با همه توان مجموعه هاى لابیگری را حمایت میکند.
تریتا پارسی کیست؟
او در یک خانواده زرتشتی در ایران به دنیا آمد و در سن چهار سالگی به همراه خانواده به سوئد رفت . پارسی دارای تابعیت سوئدی است و در آمریکا زندگی میکند و از مهمترین کارشناسان روابط ایران و آمریکا و همچنین جغرافیای سیاسی خاورمیانه به شمار میرود.
او در سوئد از دانشگاه اوبسالا فوق لیسانس روابط بینالملل و از دانشگاه اقتصاد استکهلم فوق لیسانس اقتصاد گرفت و به عنوان استادیار روابط بینالملل در دانشگاه جان هاپکینز آمریکا مشغول به کار شد. او همچنین به عنوان پژوهشگر با مرکز مطالعات خاورمیانه همکاری میکند.
تریتا پارسی که به زبانهای فارسی، انگلیسی و سوئدی مسلط است، مقالاتی در روزنامههای مشهوری چون وال ستریت ژورنال، نیویورک تایمز، لوسآنجلس تایمز، فایننشیال تایمز و غیره دارد و با بسیاری از رسانههای مطرح جهان مصاحبه کرده است. او به صراحت خواستار توافق با ایران بوده و از تصمیمسازان غربی خواسته به جای رویارویی با ایران در زمینههای برنامه هستهای و پرونده نقض حقوق بشر و حمایت از تروریسم، با این کشور مذاکره کرده و به تفاهم برسند.
هماهنگکننده دیدارهای ایرانیها با اوباما
در ژانویه 2017 رسانههای آمریکایی فاش کردند که حسین موسویان دیپلمات بلندپایه ایرانی و سخنگوی تیم مذاکرهگر پیشینایران در زمینه هستهای 3 بار به کاخ سفید رفته و با مسئولان عالیرتبه دولت اوباما دیدار کرده و برای توافق هستهای زمینهچینیکرده است. این دیدارها در قالب برنامه “پروژه ایران” با هماهنگى تریتا پارسی است. خود پارسی در این برنامه ملاقات ها 33 باربه کاخ سفید رفت تا برای توافق هستهای دیدگاههای رژیم ایران و دولت اوباما را به یکدیگر نزدیکتر کند.وبگاه “واشنگتن فری بیکون” در اینباره گزارش داده بود که موسویان و پارسی توانستند برخی از پیامها و نقاط مهم مذاکرات کهدر پایان به توافق منجر شد را از سوی ایرانیها به طرف آمریکایی برسانند.
طبق این گزارش ، موسویان همچنین برای گزارشهایی که مینوشت از کاخ سفید 70 هزار دلار حقالزحمه دریافت کرد و اینموضوع جنجال فراوانی در رسانههای آمریکایی به وجود آورد.
پارسی درباره این دیدارها گفته بود که آنها به عنوان یک لابی ایرانی روابط مستحکمی با کاخ سفید دارند و این روابط منجر بهتوافق هستهای شده و از شروع یک جنگ علیه ایران جلوگیری کرد.
ظریف و لابیهای ایران در آمریکا
محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران نقش اساسی در تاسیس شورای ملی ایرانیان در آمریکا داشت. نایاک جای موسسهلابیگر دیگری به نام شورای آمریکا-ایران را گرفت. این شورا نیز در سال 1997 تاسیس شد و ریاست آن را هوشنگ امیراحمدی برعهده دارد و نقش بسیار مهمی در کاهش تحریمها علیه ایران و دور زدن این تحریمها داشت. فعالیت شورای آمریکا-ایران تا سال 2008 ادامه داشت.
جواد ظریف در آگوست 2013 و پس از منصوب شدن به عنوان وزیر امور خارجه ایران در گفتگو با تلویزیون رسمی این کشورگفت که ایران در آمریکا جامعه دانشآموخته فراوانی دارد و این افراد سرمایه کشور هستند و آنها میتوانند از منافع کشور پدریو مادریشان دفاع کنند. او گفت که افراد نباید اجازه دهند که نگاه ضدایرانی در آمریکا و جامعه جهانی حاکم شود.
گروههای لابی ایران در آمریکا از زمانی که جواد ظریف به مدت 5 سال از سالهای 2002 تا 2007 نماینده ایران در آمریکا بود توانستند با نمایندگان کنگره آمریکا، گروههای سیاسی، اندیشکدهها و مراکز تصمیمساز ایالت متحده آمریکا مرتبط شوند.
جریمه کردن تریتا پارسی
در چارچوب درگیریهای گروههای مخالف با لابیهای ایران در آمریکا حسن داعى ، روزنامه نگار و فعال سیاسى، تریتا پارسی را به فعالیت در راستای منافع رژیم ایران متهم کرد. پارسی در مقابل از داعی شکایت و به او توهین کرد. دادگاهی در آمریکا دستور بازرسی ایمیل تریتا پارسی را داد و مشخص شد که او با جواد ظریف در ارتباط بوده و دیدارهای اعضای دو حزب اصلی آمریکا با طرفهای ایرانی را هماهنگ کرده است.
این ایمیلها همچنین نشان داد پارسی میکوشیده نظر مسئولان عالیرتبه دولت آمریکا را درباره دیدگاه ایران در زمینه مذاکرات هستهای و توافق با ایران درباره برنامه هستهای و موضوعات خاورمیانه جلب کند.
در سپتامبر 2012 دادگاهی در آمریکا تریتا پارسی را به پرداخت 185 هزار دلار به حسن داعی محکوم کرد.
فعالان ایرانی باور دارند که در پی خروج آمریکا از برجام و سیاستهای جدید دولت ترامپ در قبال ایران، نقش و توان نایاک به حداقل رسیده و این امر موجب استعفای تریتا پارسی از ریاست نایاک شده است.