براساس منابع اطلاعاتی، لشکر فاطمیون یک نیروی شبه نظامی وابسته به نیروی قدس سپاه پاسداران ایران است که برای مهاجرین شیعه افغانستان مقیم ایران ایجاد شده است. این لشکر زیر نظر نیروی قدس سپاه پاسداران فعالیت میکند.
این لشکر مورد حمایت دولت ایران در دوم مه 2013 میلادی در منطقه «زینبیه» سوریه اعلام موجودیت کرد. علیرضا توسلی مشهور به «ابوحامد» مهاجر افغان به عنوان بنیانگذار این لشکر فاطمیون یاد میشود.
علیرضا توسلی مهاجر افغان که از قوم هزارههای افغانستان بود و در ایران کار ساختمانی میکرد، توسط دولت ایران بتاریخ دوم مه 2013 به جنگ سوریه فرستاده شد، بتاریخ 28 فوریه 2015 در منطقه «تل قرین» در نزدیکی مرزهای فلسطین کشته شد و در مشهد ایران دفن گردید.
شماری از منابع اطلاعاتی گفتهاند، مهاجرین فقیر شیعه هزاره افغانستان که توسط دولت ایران برای جنگ سوریه فرستاده شدند تا کنون بیش از دو هزار نفر کشته و بیش از هشت هزار دیگر زخمی داشتهاند.
سازمان دیدهبان حقوق بشر 1 آکتوبر 2017، اعلام کرد که ایران از کودکان مهاجر افغان که در این کشور زندگی میکنند برای جنگ در سوریه استفاده میکند و طبق قوانین بینالمللی، استخدام کودکان زیر 15 سال برای شرکت در جنگ، از جرایم جنگی به شمار میآید.
داستان یک جنگجوی سابق لشکر فاطمیون
یک جنگجوی سابق لشکر فاطمیون که از جنگ سوریه فرار و به اروپا مهاجرت نموده بدون ذکر هویتاش گفت، دولت ایران او را به «جبر و فشار» به جنگ سوریه فرستاده بود، به گفته وی، جنگجویان افغان در سوریه در خط اول نبرد قرار داشتند.
او گفت: «یک سال آنجا (ایران) بودم. آنها ما را به زور به جنگ فرستادند. راضی نبودم. ما را به جرم افغان بودن چون مدرک نداشتیم گفتند یا رد مرز میکنیم یا می فرستیم شمارا زندان. در اردوگاه عسگر آباد و زخمی هم شدم».
او افزود، آثار روانی جنگ را هنوز با خود دارد و در خطرناک ترین جای سوریه جنگ کرده است. او ادامه داد: «بعضی وقتها هیچ چیزی نداشتیم. نه آب و نه نانی برای خوردن نبود. تشنه و گرسنه وسط بیابان. پیاده نظام بودیم دیگه. باید 20- 20 کیلومتر پیاده میرفتیم تا مقر دشمن و با دشمن رو در رو میشدیم و باید با آنها میجنگیدیم».
او علاوه کرد: «ما زمینها را میگرفتیم و میدادیم دست نیروهای سوریه ولی آنها نمی توانند از آن دفاع کنند و دوباره بعد از یکی دو روز میافتاد دست داعش».
رفتن به جنگ سوریه و دریافت مدرک اقامت ایران
روزنامه امریکایی وال استریت ژورنال چندی فبل گزارش داد، دولت ایران مهاجرین شیعه افغان مقیم ایران را در جنگ سوریه اعزام میکند و در بدل جنگ به آنها امتیاز میدهد.
این روزنامه در گزارشاش نوشت: «پرداخت مبلغ 500 دالر در ماه و دادن مجوز اقامت در ایران به هزاران مهاجرین افغان آنان را برای جنگ در سوریه در حمایت از حکومت بشار اسد استخدام میکند».
دیدبان حقوق بشر افزود، دولت ایران از سال 2013 به این طرف از مهاجرین فقیر و بیسواد هزاره مقیم ایران سو استقاده کرده و آنها را با احساسات مذهبی تحت نام «دفاع از حرم زینب» به سوریه میفرستند و از مهاجرین شیعه افغان که اکثراً هزاره هستند برای حفظ منافع ایران و حکومت بشار اسد در جنگ سوریه استفاده میکند.
دیدبان حقوق بشر در این گزارشاش از دولت ایران شدیداً انتقاد کرده و تاکید کرد که این کار دولت ایران خلاف تمام موازن حقوق بشری است.
همه شیعیان هزاره هواداران لشکر فاطمیون نیستند
فعالان سیاسی افغان میگویند، همه شیعیان هزاره هوادار لشکر فاطمیون نیستند، این لشکر را یک حرکت ایدئولوژیکی و سیاسی برای حفظ منافع ایران و حکومت بشار اسد تعریف میکنند، به گفته آنان، فقط شماری از مهاجرین شیعه هزاره مقیم ایران که مشکلات اقتصادی دارند و از سواد کافی برخوردار نیستند مورد سو استفاده دولت ایران قرار میگیرند و به جنگ سوریه اعزام میشوند.
محمد اکرام، فعال سیاسی افغان در این باره گفته است: «تشکیل لشکرهای شبه نظامی ایدئولوژیکی و فرقهای در منطقه مانند تشکیل حزبالله لبنان، حشد الشعبی عراق، انصارالله یمن، فاطمیون افغانستان، زینبیون پاکستان، توسط ایران سیاستی مداخله جویانه، هژمونیستی و به شدت خطرناک علیه نظم و ثبات سیاسی و اجتماعی منطقه است».
محمد اکرام تاکید کرد: «تشکیل نیروی جنگی فاطمیون از شیعیان عمدتا مهاجر افغانستان در ایران توسط این کشور از هر منظری نادرست است. استخدام اتباع یک کشور، بدون توافق رسمی و قانونی برای جنگ در کشور سوم توسط ایران، غیرقانونی، مغایر موازین و قواعد بین المللی و غیراخلاقی است».
پرتو نادری، فعال مدنی افغان گفته است: «لشکرسازی ایران از پناهندگان افغانستان، نقض آشکار حقوق بشر است. این لشکر فاطمیون نیست؛ بلکه برای اقتدارگرایی و اهداف سیاسی-ایدئولوژیک ایران تشکیل شده است. لشکری که باید از نظام اسد پاسداری کند».
واکنش حکومت افغانستان
هرچند محمد محقق، معاون رییس اجرایی حکومت افغانستان و یکی از سران سیاسی هزاره در سفر اخیرش به ایران از اعزام جنگجویان افغان تحت نام لشکر فاطمیون به جنگ سوریه دفاع کرد و آنها را مورد ستایش قرار داد اما این کار وی با واکنشهای تند مقامهای افغان روبهرو شد.
محمد محقق گفته بود: «از همه رزمندهگانی که در این نبردها تشریک مساعی کردند، چی از رزمندهگان عراق و سوریه و ارتش عراق و سوریه و همچنان رزمندهگان ایران، افغانستان، پاکستان و هر جای دنیا که در این نبرد شرکت کردند و پیروز شدند از آنها صمیمانه تشکر میکنم».
این سخنان محمد محقق با واکنش بسیار شدید حکومت افغانستان و اعضای شورای ملی این کشور روبرو شد. حکومت افغانستان در پی این اظهارات محمد محقق اعلام کرد که اظهارات وی به نمایندگی از حکومت افغانستان نیست و این نظر شخصی وی است.
حکومت افغانستان هم از دولت ایران برای فرستادن مهاجرین افغان به جنگ سوریه شدیداً انتقاد کرده و گفت: «ما مخالف هر نوع جنگ نیابتی در دیگر کشورها هستیم. فرزندان افغانستان برای دفاع از تمامیت ارضی کشورمان خون شان ریخته میشود. نباید خون هیچ شهروند افغانستان برای تامین منافع دیگران ریخته شود».
محمد اشرف غنی، رییس جمهوری افغانستان بتاریخ 18 سپتامبر 2018 اعلام کرد: «افغانستان میدان جنگ نیابتی هیچ کشوری که موجب برهم زدن وحدت ملی ما باشد نیست و باید از این جنگ نیابتی جلوگیری شود. هر افغان که در کشور سومی میجنگد، براساس قانون جزای افغانستان، مرتکب جرم شده است».
عبدالله عبدالله، رییس اجرایی حکومت افغانستان نیز در این باره گفته است:«ما طرفدار شرکت و حضور افغانها در جنگ هیچ کشوری نیستیم».
همه هزاره ها هواداران ایران نیستند
قوم هزاره یکی از فقیرترین اقوام در افغانستان است و در ولایتهای فقیر و کمتر توسعه یافته این کشور زندگی میکنند. آنان بیشتر از دیگر اقوام افغانستان برای کار به کشور ایران مهاجرت میکنند.
پس از سال 2001 میلادی و با حضور جامعه جهانی در این کشور، هزارهها بسوی شهرهای مهم و تجارتی افغانستان سفر کردند تا یک زندگی آرام و مرفه توأم با آینده روشن برای شان ایجاد کنند.
هزارههای که در شهرهای مهم افغانستان از جمله کابل، هرات و مزارشریف رفتند در مناطق حاشیه شهر و محلات فقیرنشین ساکن شدهاند که کمتر انکشاف شهری و اجتماعی صورت گرفته است.
از سالهای طولانی هزارهها برای کار به ایران سفر میکنند و کارهای شاقه را در سختترین شرایط انجام میدهند. دلیل زیاد رفتن آنان به ایران زمینه رفتن غیرقانونی و کم هزینه آن است.
فعالان مدنی و فرهنگی افغانستان میگویند، هرچند قوم هزاره به دلیل هم مذهب بودن با ایران بیشتر برچسب ایرانی خوردهاند و متهم میشوند که قوم هزاره مورد حمایت ایران قرار دارند که این حرف درست نیست.
الفت نویسنده افغان میگوید، روشنفکران و نخبگان جوان هزاره یکی از منتقدان اصلی عملکرد دولت ایران در قبال افغانستاناند و ایران را یکی از کشورهای میدانند که همواره در امور افغانستان مداخله میکند و هزارهها بیشتر قربانی سیاستهای ایران شدهاند.
او افزود، دولت ایران از سال 1985 میلادی تا سال 1989 جنگهای خونین تنظیمی را میان هزارهها و مناطق هزارجات در افغانستان بوجود آورد و هزارهها را به گروههای مختلف تقسیم کرد که در نتیجه هزاران نفر به شمول زنان و کودکان هزاره کشته شدند.
الفت تاکید کرد، حمایت امروز ایران از گروه طالبان و ایجاد جنگهای تنظیمی میان قوم هزاره در سال 1985، نشان دهنده آن است که دولت ایران از هزارههای شیعه مذهب حمایت نمیکند بلکه از این قوم تحت نام مذهب شیعه سو استفاده میکند که ایجاد لشکر فاطمیون یکی از مدارک آن است.