دبیرکل جدید سازمان ملل اوضاع جهان را پراغتشاش توصیف کرد و گفت اروپای متحد نقش تعیینکنندهای برای جلوگیری از تشدید درگیریها ایفا میکند.
آنتونیو گوتِرِش در گفتو گویی که پیش از برگزاری دو اجلاس جهانی مهم در مونیخ و بن در آلمان انجام داد، نسبت به برهه خطرناک کنونی در تاریخ معاصر جهان هشدار داد. او این دوران را به شرایطی که به آغاز جنگ جهانی اول منتهی شد تشبیه کرد.
دبیر کل سازمان ملل گفت تنها الزام به تجدید همکاریهای چندجانبه میتواند خطر را از سرمان رفع کند.
آنتونیو گوتِرِش در گفتوگو با گاردین، لوموند، زود دویچه تسایتونگ و لا استامپا گفت: «جهان دیگر جایی دوقطبی یا تک قطبی نیست اما هنوز به جایی چند قطبی هم بدل نشده است. در وجوه بسیاری جهان ما گرفتار وضعیتی پراغتشاش است.»
او مصونیت از مجازات دولتها و تروریسم جهانی را مسائلی به هم پیوسته دانست.
آنتونیو گوتِرِش با اشاره به نظم نوین جهانی که در آن برتری آمریکا روسیه و چین را به چالش کشیده، گفت این موضوع نهادهای بینالمللی را در مقایسه با سال ۱۹۴۵ ضعیفتر کرده است.
آنتونیو گوتِرِش که یک دهه به عنوان کمیسر عالی پناهندگان در سازمان ملل فعالیت میکرد، اکنون مسئولیت امنیت جهان را به عنوان دبیرکل سازمان ملل به عهده گرفته است.
در حالی که جنگ در سوریه و یمن همچنان ادامه دارد و چهار کشور در حال توسعه سودان جنوبی، سومالی، نیجریه و یمن قطحی را تجربه میکنند، خیزش ناسیونالیستهای سفیدپوست در غرب، مهاجران و فرایند جهانی شدن را پس میزند و فرهنگ سیاسی تازهای را در اروپا و آمریکا درمیافکند.
آنتونیو گوترش در مورد زیر پاگذشتن ارزشهای دموکراتیک برای اخذ آرای بیشتر در انتخابات و روی آوردن به “حقایق بدیل” هشدار داد. حقایق بدیلی که پژواکی از واقعیتهای بدیلاند که تبدیل به ترجیعبند سیاستهای عوامپسندانه شدهاند. دولت جدید آمریکا صریحاً با بسیاری از ارزشهای مورد نظر دبیر کل سازمان ملل مانند حکمرانی چندجانبه و رویکرد سخاوتمندانه نسبت به پناهندگان مخالف است.
گوترش میگوید با برخاستن قدرتهای تازه یک جهان چند قطبی اجتنابناپذیر بود اما این بدان معنی نیست که این جهان جدید کمتر از جهانی تک قطبی ستیزهجویانه است.
آنتونیو گوترش در گفتو گو با گاردیت و سه روزنامه مهم در فرانسه و آلمان و اسپانیا گفت که این وضعیت نظم جدید و چند قطبی ممکن است خطر درگیریها در جهان را افزایش دهد.
او گفت: «به نظرم من، جهان چند قطبی بدون نهادهای بینالمللی قدرتمند الزاماً جای مسالمتآمیزتری نیست.»
گوترش با اشاره به تاریخ اروپا پیش از جنگ جهانی اول گفت: «پیش از جنگ جهانی اول اروپایی چند قطبی بود اما از آنجایی که مکانیسمهای حکمرانی و نظارت چندجانبه در آن وجود نداشت به جنگ جهانی اول انجامید.»
به باور دبیرکل سازمان ملل، توانایی اروپا برای یکپارچگیاش، ثبات این برهه مخاطرهآمیز را تضمین میکند. او اضافه کرد در حرکت به سمت یک جهان چندقطبی سازنده، اروپا نقشی ضروری ایفا میکند.
آنتونیو گوترش به اروپای متحد و قوی اعتقاد دارد، چنان که بتواند در صحنه سیاسی جهان برای گسترش اهداف بشر دوستانه نقشی سازنده ایفا میکند.
گوترش در گفتوگو با چهار نشریه مهم اروپایی به طور مستقیم از خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا انتقاد نکرد و از برگسیت با عنوان “تصمیم مردم بریتانیا برای حکمرانی” یاد کرد. با این حال یادآور شد که برای اتحادیه اروپا مهم است که از برگسیت برای از میان برداشتن تبعیضه و آشتی با افکار عمومی در کشورهای عضو اتحادیه اروپا درس بگیرد.
نخست وزیر پیشین پرتغال گفت فقط زمانی تبعیض کاهش پیدا میکند که رهبران سیاسی به جای سرزنش مهاجران، از شهامت گفتن حقایق درباره چالشهای جهانی شدن برخوردار باشند.
او گفت «فکر میکنم که رهبران سیاسی باید حقیقت را بگویند و بر ارزشهایشان تأکید کنند حتی اگر به معنای باختن انتخابات آینده باشد، گاه رهبرانی سیاسی را میبینیم که ارزشهایشان را فراموش کردهاند و از حقیقتهای بدیل به عنوان ابزار پروپاگاند استفاده میکنند تا صرفاً در انتخابات بعدی برنده شوند.»
او ادامه داد که احزاب جریان غالب که برای بردن آراء به باورهای تعصبآمیز تکیه میکنند، عموماً، دست آخر به پوپولیستها میبازند، چون «وقتی مردم باید بین اصل و کپی انتخاب کنند، عموماً اصل را انتخاب می کنند».
آنتونیو گوتِرِش گفت در مقام دبیرکل سازمان ملل تنها میتواند سازنده پل یا یک میانجی صادق برای یافتن راه حلهایی برای خروج از بحرانها باشد.