یک روز بعد از آنکه علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی از دستور علی خامنهای برای اصلاح ساختار اقتصادی کشور در طی ۴ ماه آینده خبر داد، بانک مرکزی اعلام کرد که مجموع بدهیهای دولت تا آبان سال جاری و در مقایسه با اسفند سال گذشته ۴۸,۲ درصد افزایش یافته است.
بانک مرکزی ایران در تهران (عکس: آرشیو)
بر اساس قوانین داخلی ایران، دولت میتواند هر سال معادل سه درصد از بودجه عمومی را به صورت تنخواهگردان از منابع بانک مرکزی قرض بگیرد و این بدهی را در پایان سال تسویه کند. همراه با افزایش رقم کل بودجه عمومی کشور، ظرفیت استفاده قانونی دولت از تنخواهگردان هم افزایش پیدا میکند. درآمدهای دولت روحانی از خصوصیسازی و درآمدهای مالیاتی بالغ بر ۴۲۱ تریلیون ریال (تقریبا معادل ۱۰ میلیارد دلار) بوده که این مبلغ فقط ۵۷ درصد از درآمدی را که دولت قصد داشته از این بخشها به دست بیاورد تأمین میکند. بخشی از کمبود بودجه هم از طریق فروش نفت تأمین میشد. تحریم نفتی ایران سبب شده که تولید نفت و درآمدهای نفتی کاهش بیابد. این نوع از کمبود بودجه باعث بدهیهای دولت به بانک مرکزی ایران شده است.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) بانک مرکزی ایران پنجشنبه ۱۸ بهمن اعلام کرد که مجموع بدهیهای دولت به بانک مرکزی در آبان سال جاری نسبت به اسفند سال گذشته ۴۸,۲ درصد افزایش پیدا کرده و از ۲۷ هزار میلیارد تومان به ۴۰ هزار میلیارد تومان رسیده است.
میزان بدهی شرکتها و مؤسسات دولتی در آبان سال جاری نیز به ۲۷ هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به بدهی این بخش در اسفند سال گذشته که حدود ۲۶ هزار میلیارد تومان بوده، ۴,۳ درصد افزایش یافته است.
بدهی شرکتها و مؤسسات دولتی به بانک مرکزی در آبان سال جاری نسبت به ماه مشابه سال قبل نیز ۹ درصد افزایش پیدا کرده است.
کشتی به گل نشسته اقتصاد ایران
علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی در سخنانی که روز گذشته در شورای اداری استان قم ایراد کرد، از دستور علی خامنهای برای اعمال اصلاحاتی در ساختار اقتصادی کشور خبر داد. رهبر جمهوری اسلامی برای این اصلاحات چهار ماه وقت تعیین کرده است. لاریجانی درباره جزئیات دستور خامنهای سکوت کرده بود.
غلامعلی جعفرزاده ایمنآبادی، نایب رئیس فراکسیون مستقلین اما به رسانههای داخلی گفته است که این اصلاحات رابطه دولت با نفت را نشانه رفته است:
«در مقطع جنگی باید تصمیم جنگی و خاص بگیریم. واقعیت آن است که در حوزه اقتصاد به گل نشستهایم، گمرک و بانک و مالیات ما هماهنگ نیستند و تحرک لازم را نداریم. از طرفی بهترین فرصت است که از نفت فاصله بگیریم و تصور میکنم در گزارشهایی که به رهبری داده شده، بهترین و عاقلانهترین تصمیم همین بود.»
آمریکا آبان سال جاری هشت کشور را از تحریمهای نفتی ایران معاف کرد. بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت در نشست خبری سهشنبه ۱۶ بهمن خود اعلام کرد که در بین کشورهای اروپایی فقط ترکیه است که نفت ایران را میخرد که آن هم از دسامبر سال گذشته تاکنون حدود حدود ۶۰ هزار بشکه کاهش یافته است. چین، هند، ژاپن و کره جنوبی نفت تنها خریداران نفت ایراناند. تایوان نیز که از آمریکا معافیت گرفته بود، فعلا خرید نفت ایران را متوقف کرده است. برایان هوک رئیس گروه ویژه اقدام ایران در وزارت خارجه آمریکا شامگاه گذشته اعلام کرد کشورش قصد ندارد معافیت هشت کشور از تحریمهای نفتی ایران را تمدید کند.
غلامعلی جعفرزاده ایمنآبادی، نایب رئیس فراکسیون مستقلین پیشبینی کرده که با اجرای دستور خامنهای، ممکن است بر نارضایتی مردم افزوده شود:
«با اجرای این اصلاحات ساختاری شاید در کوتاه مدت مشکلاتی به پا کند و مردم در برخی مسائل نارضایتیهایی داشته باشد، اما در درازمدت نجات کشور و اقتصاد را به همراه خواهد داشت.»