در ادامه موضعگیری مقامهای مختلف درباره غائله استعفای وزیر خارجه، جانشین فرمانده سپاه قدس روز چهارشنبه، ۱۵ اسفندماه، تایید کرد که رئیس جمهور سوریه را «نیروی قدس سپاه به تهران آورد».
اسماعیل قاآنی، جانشین قاسم سلیمانی در بخش برونمرزی سپاه پاسداران، به گفته خبرگزاری ایسنا همچنین تاکید کرده است که «آنها که باید بدانند» از سفر رهبر سوریه به ایران خبر داشتهاند و «آنهایی که نباید، نمیدانستند».
پس از آن که روز ششم اسفندماه خبر استعفای محمدجواد ظریف از مقام وزارت خارجه جمهوری اسلامی همه را غافلگیر کرد، یک توضیح بیش از همه در اخبار انعکاس یافت و آن این که ظریف در اعتراض به بیخبری از سفر بشار اسد کنارهگیری کرده است.
در نخستین اظهار نظر پس از استعفای ناگهانی، محمدجواد ظریف صبح سهشنبه، هفتم اسفندماه، ابراز امیدواری کرد که این اقدامش «تلنگری» باشد و وزارت خارجه را به «جایگاه قانونیاش» بازگرداند.
حسن روحانی، در کنار محمدجواد ظریف و محمود واعظی، دقایقی پیش از دیدار با رئیسجمهور ونزوئلا در آستانه پایتخت قزاقستان.
بیشتر بخوانید:
بازخوانی استعفای ظریف؛ ناهماهنگی در دفتر روحانی؟
پیش از این، وبسایت انتخاب نوشته بود که آقای ظریف در پاسخ به پرسش این رسانه درباره صحت خبر استعفا گفته است: «بعد از عکسهای ملاقاتهای امروز دیگر جواد ظریف به عنوان وزیر خارجه در جهان اعتباری ندارد.»
در دیدار رئیس جمهور سوریه با رهبر جمهوری اسلامی در تهران که روز دوشنبه هفته گذشته انجام شد، حسن روحانی، رئیس جمهور، حضور نداشت.
همچنین نه محمدجواد ظریف و نه هیچ مقام دیگری از وزارت خارجه ایران در عکسهای منتشر شده از دیدار بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه، با علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، و حسن روحانی در روز دوشنبه حضور نداشت.
عدم حضور مقامی از وزارت خارجه در جلسهای اینچنینی خلاف تمامی اصول دیپلماتیک پذیرفته در دنیاست.
این نکتهای است که روز سهشنبه، ۱۴ اسفندماه، نیز بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه، مورد اشاره قرار داد و از آن به عنوان «یک واقعیت تلخ» یاد کرد.
او در ادامه گفته بود: «تعداد محدودی بهجز وزیر امور خارجه میتوانستند از آن اطلاع داشته باشند و وزارت امور خارجه در هیچ سطحی از آن اطلاع نداشت و این بیاطلاعی تا پایان سفر حفظ شد.»
حال معاون قاسم سلیمانی نیز در این باره اظهار نظر کرده، اما به چند نکته کمابیش متناقض اشاره کرده است.
به گفته اسماعیل قاآنی، ماجرای سفر بشار اسد به تهران را «آنهایی که نباید، نمیدانستند؛ بالاخره یک کار حساسی بود» که این احتمالا اشاره به حساسیت امنیتی چنین سفری است.
اما این فرمانده ارشد سپاه در عین حال دولت را در این قضیه مقصر دانسته و به «غفلت» متهم کرده است: «آقای رئیس جمهوری مطلع بود و ظاهراً غفلتی انجام میشود و به آقای ظریف گفته نمیشود که اینها همه به خودشان (دولت) بر میگردد.»
پیشتر رئیس آقای قاآنی یعنی قاسم سلیمانی هم همین موضع را گرفته و دولت را مقصر دانسته بود: «در جریان سفر اخیر آقای بشار اسد به تهران و ملاقات وی با آقای دکتر روحانی…، برخی ناهماهنگیها در نهاد ریاست جمهوری… منجر به عدم حضور وزیر امور خارجه کشورمان در این ملاقات و متعاقبا گلایهمندی ایشان شده است.»
هنوز مشخص نیست که اگر دولت حسن روحانی در این میان مقصر اصلی بوده و زیر خود را فراموش کرده است، چرا فرماندهان سپاه قدس و حتی روزنامه کیهان زیر نظر نماینده آیتالله خامنهای خود را ملزم به دلجویی از او میبینند؟
اسماعیل قاآنی روز چهارشنبه در ادامه با گوشه و کنایه به اختلافاتی با دولت آقای روحانی هم اشاره کرده است.
او میگوید: «ما با دولت تفاوت دیدگاه بسیار داریم، اما بالاخره این دولت، دولت ماست؛… با همه دولت باید کار کنیم و کار هم میکنیم.»
او در جایی دیگر نیز میگوید: «به فرض دعوایمان هم شده باشد؛ گرچه دعوا نبوده، اما به هر حال هیچ ارتباطی به آنها [دشمنان] ندارد.»
ایران در کنار روسیه از ابتدای جنگ داخلی سوریه نقش بزرگترین حامی بشار اسد را ایفا کرده و در این میان نقش سپاه قدس و فرمانده آن یعنی قاسم سلیمانی از همه برجستهتر بوده است.