دعوا میان فقها – آملی لاریجانی به یزدی: دیگر سکوت جایز نیست
دعوای محمد یزدی با صادق آملی لاریجانی بالا گرفته است. آنچه تا دیروز این «علمای وارسته شیعه» در نشستهای خصوصی به هم میگفتهاند حالا به رسانهها آمده و پشت پرده تاریک مناسبات قدرت را در جمهوری اسلامی عیان کرده است: رازهای مگو یکی یکی فاش میشوند.
ماجرایی که از نقل قول محمد یزدی درباره صادق آملی لاریجانی آغاز شد به چالشی تبدیل شده که دو طرف شمشیر را برای هم از رو بستهاند
منازعه فعلی یزدی و لاریجانی که از قضا هر دو روزگاری رئیس قوه قضاییه جمهوری اسلامی بودهاند، سه محور دارد: دعوای فقهی، رو کردن رانتها و مفاسد مالی و دعواهای شخصی با توجه به خلق و خوی فردی.
ماجرایی که از انتشار یک نقل قول از محمد یزدی درباره صادق آملی لاریجانی آغاز شد، حالا به چالشی تبدیل شده که دو طرف شمشیر را برای هم از رو بستهاند.
از قول محمد یزدی نقل شد که درباره صادق آملی لاریجانی گفته است:
«فلانی میگوید اگر این کار را نکنید نجف میروم! خوب بروید، آیا با رفتن شما قم به هم میخورد؟ شما در قم بودنتان هم خیلی موثر نبود؛ چه رسد که نجف بروید. رییس دفتری که ۱۰ سال، جای مهمی را اداره کرده دستگیر میشود، بعد اعتراض میکند که چرا گرفتید؟! به اسم مدرسه علمیه، کاخ ساختند. آیا ارث پدرت بود؟! از کجا آوردی ساختی؟»
خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) روز یکشنبه ۲۷ مرداد نامهای از صادق آملی لاریجانی منتشر کرده که در آن به گفتههای محمد یزدی پاسخ داده است. همزمان محمد یزدی در مراسم تودیع و معارفه رئیس کل دادگستری استان قم حرفهایی زده که مخاطب آن میتواند آملی لاریجانی باشد.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام اما در نامه خود از «نمایشی در کشور» گفته که «بر اساس سناریوهای از پیش طراحی شده»، علیه او به راه افتاده است. او گفته بنای پاسخ دادن نداشته اما:
«بازیهای صدا و سیما و برخی نهادهای دیگر به نقطهای رسیده است که سکوت در مقابل آن جایز نیست و البته در موقع مناسب به تفصیل در مورد ابعاد آن صحبت خواهم کرد.»
آملی لاریجانی سپس محمد یزدی را مخاطب قرار داده و به نقل قولی از او پرداخته که از سوی روابط عمومی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم که یزدی رئیس آن است تایید نشده اما لاریجانی نوشته است صحت انتساب آن یزدی برایش محرز است. حرفهایی که مشابه آن در جلسات شورای نگهبان یا مجالس دیگر هم مطرح شده و او در مقابل آن سکوت کرده است:
«امر غریبتر آنکه گفتند مطالب موهن بسیار دیگری هم بوده که بعد از چند بار ویرایش، حاصلش همان شده که منتشر شده است. جناب آقای یزدی، چرا به این وضعیت افتادهاید؟ در یک پاراگراف که از شما نقل کردهاند، خوب است که چند تا خلاف واقع گفته باشید و چند تا توهین؟!»
لاریجانی بار دیگر با رد نامه منسوب به او در مورد اعتراضش به بازداشت اکبر طبری و هجرت احتمالیاش به نجف در اعتراض به این موضوع نوشته است:
«اولاً بنده هیچگاه نگفتهام که اگر فلانی را دستگیر کنید نجف میروم. این دروغی است که عدهای شایع کردهاند و دفتر بنده هم رسماً آن را تکذیب کرده است، حال شما چه انگیزهای دارید که این دروغ را تکرار میکنید؟ بنده هیچگاه از هیچ فرد متخلف یا فاسدی حمایت نکرده و نخواهم کرد. اگر معاون اجرایی حوزه ریاست مرتکب جرم یا فسادی شده، تعقیب و رسیدگی عادلانه به جرم او، طبق قاعده و وظیفه دستگاه قضایی است و مسلم است که بنده هم قائل به استثنا در این جهت نیستم.»
او اما در پاسخ به محمد یزدی که بودنش را در قم هم موثر ندانسته چه رسد به نجف، وارد دعوای علمی و فقهی شده، به آثاری که «پدید» آورده اشاره کرده و از یزدی خواسته است که بگوید او در عرصه تحقیق و پژوهشهای علمی چه کرده:
«آیا جز با صدای بلند و داد و قال، به مسئولین و بزرگان توهین کردن و افترا زدن و تحقیر کردن، کار دیگری هم کردهاید؟ […] کافی است کسی نیم نگاهی بیندازد به مکتوبات شما ذیل “کتاب القضاء” مرحوم سید صاحب عروه تا میزان اثر شما در حوزه معلوم شود و معلوم شود حد تحصیلات جنابعالی و استفراغ وسعتان در باب استنباط احکام.»
صادق آملی لاریجانی به یک مورد تقابل و چالش پیشین در جلسه شورای نگهبان میان او و محمد یزدی هم اشاره کرده و در شرح ماجرا نوشته است: «آقای یزدی! … در شورای نگهبان، سخنان غیر دقیق، غیر مستدل و حتی نامربوط شما برای اعضا روشن است. اگر سکوت میکنند و چیزی نمیگویند، حرمت پیرمردی شما را پاس میدارند.»
مطابق آنچه آملی لاریجانی روایت کرده است در یک نوبت از جلسات محمد یزدی متوجه تغییر موضوع صحبت نشده و به گمان اینکه آملی لاریجانی پس از رایگیری بر حرف خود اصرار میورزد با او مشاجره کرده است:
«البته اینگونه مشکلات از ناحیه جنابعالی در شورای نگهبان کم نیست. ما از شما فهم کلمات محقق نائینی و محقق عراقی و محقق اصفهانی را نمیخواهیم که انتظارش بیمورد است! اما دقت در همین عبارتهای فارسی قوانین مصوب مجلس و دقت در بررسی خلاف قانون یا خلاف شرع بودن آنها انتظار به حقی است که متاسفانه گاه این هم مفقود است.»
آملی لاریجانی در بخش دیگری از نامهاش به اکبر طبری پرداخته و نوشته است که او رئیس دفترش نبوده، بلکه مسئول یکی از دهها زیرمجموعه حوزه ریاست، به عنوان معاونت اجرایی حوزه ریاست بوده است.
او بعد به مقایسه حاشیههای این بازداشت با بازداشت عیسی شریفی، قائم مقام محمدباقر قالیباف، شهردار اسبق تهران و [محمود] سیف، معاون اقتصادی اطلاعات سپاه پرداخته و نوشته است:
«همه این فضاسازیها نشان از آن دارد که یک پروژه بزرگتری در پس این القائات نهفته است و آن تخریب اینجانب و شاید هم تخریبهای دیگر. مساله همین است. و الا بنده سینهام خزانه الاسرار اتهامات مجموعهای از معاونان، قائم مقامان و آقازادههای مسئولان و شخصیتهاست و ظاهراً امروز هم هزینه ایستادگی در رسیدگی به آنها را میپردازم. اما نکته این است که آیا کسانی که امروز برای شفافیت و مبارزه با فساد سینه چاک میکنند و ماهها برای دستگیری فردی که نه معاون بنده بوده و نه رئیس دفتر بنده […] فضاسازی کردهاند، آیا همین کار را برای آقای شریفی، قائم مقام شهردار اسبق تهران و آقای سیف، معاون اقتصادی اطلاعات سپاه و … کردهاند و فساد آنها را به آقای قالیباف و آقای طائب و دیگران سرایت دادهاند؟!»
آملی لاریجانی با اشاره به بخش دیگری از صحبتهای محمد یزدی که گفته «به اسم مدرسه علمیه، کاخ ساختند و پرسیده است که آیا ارث پدرت بود و …، این ادبیات را در حوزههای علمیه بیسابقه دانسته است.
او گفته است پیش از این مسأله ساختمان مدرسه علمیه ولی عصر را برای محمد یزدی توضیح داده اما گویا او بنا دارد «بر مطالب خلاف واقع» اصرار بورزد.
آملی لاریجانی در چهار بند توضیح داده است که استناد دادن و بنا کردن این ساختمان ربطی به او نداشته، مدرسه وقفیست، او تاکید داشته که چون در مقام رئیس قوه قضاییه فعالیت میکند نباید در امور مربوط به بنای ساختمان دخالت داده شود، برای این کار (بنا کردن ساختمانی که یزدی آن را کاخ میداند) بانیانی پیدا شدهاند و او تاکید کرده که اگر «هیچ ارتباطی به اینجانب پیدا نکند، مانعی ندارد».
لاریجانی خطاب به یزدی گفته است که وقتی یک بار هم به این ساختمان نیامده و داخل آن را ملاحظه نکرده، چرا «نشر اکاذیب» میکند؟
سپس در مقام حمله خطاب به او نوشته است:
«اگر مقصودتان ظاهر آن است، همین ساختمانهایی که شما از آن استفاده میکردید هم همینطور بود: ساختمان مرکز تحقیقات دبیرخانه خبرگان که با لطایفالحیل از دست مسئولین آن وقت درآوردید و به عنوان نائب رئیس مجلس خبرگان محل کار خود قرار دادید، در همین قد و قواره و وزن بود، نفرمودید کاخ ساختهاند، بلکه با اشتیاق تمام به آن ساختمان نقل مکان فرمودید.»
پردهبرداری از رانتی که محمد یزدی از آن به «لطایفالحیل» بهرهمند شده است.
آملی لاریجانی اما در پایان نامه خود از اینکه محمد یزدی آمدن ابراهیم رئیسی به قوه قضاییه را باعث خارج شدن این قوه از رکورد دانسته و ابراز امیدواری کرده که رسیدگی به پروندهها دیگر پنج سال طول نکشد ابراز شگفتی کرده و نوشته است دستگاه قضایی با شعار از رکود خارج نمیشود:
«حضرتعالی چه تحقیق مستقلی انجام دادهاید که محرز شده است در ظرف همین چهار پنج ماه اکنون نرخ رشد تعداد پروندههای رسیدگی شده بیشتر شده یا نرخ رشد تعداد قاضی جذب شده، بیشتر شده و …؟ … پس برگردید از آن قضاوتهای ناصواب و ناعادلانهتان.»
او یزدی را فردی دانسته که خود را قیم حوزههای علمیه میداند و میخواهد به همه امر و نهی کند.
آیا مخاطب گفتههای یزدی، آملی لاریجانی است؟
خبرگزاری دولتی دانشجویان ایران (ایسنا) اما روز یکشنبه ۲۷ مرداد از قول محمد یزدی، عضو فقهای شورای نگهبان نوشت عادلانه نیست کسی تا دیروز وضع زندگی مناسبی نداشت و حتی پژو هم نمیتوانست سوار شود، اکنون زندگی آنچنانی داشته باشد و سوار ماشین چند صد میلیونی شود. صحبتی که ممکن است اشارهای تلویحی به صادق آملی لاریجانی تلقی شود.
یزدی گفته است امانت منحصر به مادیات نیست و مسئولیتهایی که با نصب محقق میشود، یک نوع امانت محسوب میشود:
«مسئولیت و سمتها امانتی است که بر عهده مسئولان قرار داده شده است و به همین دلیل در انتصاب و انتخاب افراد برای قبولی مسئولیتها دقت شود و اهلیت و امانتداری آنها مورد توجه قرار بگیرد.»
او به شرح ویژگیهای قاضی از نظر شرعی پرداخته و گفته است قاضی باید مجتهد جامع الشرایط باشد و حتی کسانی که در مسئله ولایت فقیه اختلاف دارند، بر قضاوت فقیه و اینکه قاضی باید فقیه باشد، هیچ اختلافی ندارند و این نشان دهنده اهمیت این جایگاه است.
این فقیه جامانده از مجلس خبرگان و عضو فقهای شورای نگهبان در بخش دیگری از صحبتهایش گفته است با شک و تردید نمیتوان مسئولیت و امانت را به کسی سپرد. او به موضوع اهلیت پرداخته و گفته که اهلیت معنای مشخص دارد و نمیتوان کسی که «از حد ناچیزی از موضوع و مسئله اطلاع دارد»، متخصص و اهل آن کار بدانیم:
«ممکن است انتقاد شود که چرا برخی نااهلان در جایگاههایی قرار میگیرند که باید گفت انسان معصوم نیست و ممکن است مرتکب اشتباه شود ولی نکته مهم این است که قبل از اعطای مسئولیت، افراد احراز هویت شوند.»
رییس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به روزگاری که رئیس قوه قضاییه بوده است هم ارجاع داده و گفته:
«۱۰ سال قوه قضاییه بودم و در این ایام یک جمله روی میز خود نوشته بودم که “اگر این سمت همیشگی بود، نوبت تو نمیشد” و این موضوع را همیشه باید مورد توجه قرار داد که وقتی مسئولیت به فردی سپرده میشود، به بهترین نحو آن را انجام دهد و در زمان مناسب مسئولیت را تحویل دهد.»