
در فرانسه، برگزاری تظاهراتی علیه “اسلامهراسی” بحثها و اختلافات سیاسی را دامن زده است. برخی معتقدند که این تظاهرات فقط به نفع اسلامگرایان و تندروها تمام میشود. آنان میگویند برگزارکنندگان اصلی این تظاهرات از اخوانالمسلمین پیروی میکنند اما برخی دیگر معتقدندکه باید با بدگمانیها و تبلیغات منفی در مورد مسلمانان مقابله کرد.
روز یکشنبه ١٠ نوامبر/١٩ آبان، به دعوت انجمن “جمعیت مقابله با اسلامهراسی در فرانسه” (CCIF) و همچنین برخی احزاب و گروهها مثل “حزب نوین ضد سرمایهداری” (NPA)، تظاهراتی در اعتراض به شدت گرفتن “اسلامهراسی” برگزار شد. راهپیمایی حوالی ساعت یک بعد از ظهر، از نزدیکی ایستگاه قطار شمال پاریس، با حضور صدها نفر شروع شد. در ساعت چهار بعدازظهر، خبرگزاری فرانسه شمار شرکتکنندگان را “چند هزار نفر” ارزیابی کرد.

نخستین فراخوان برای این تظاهرات در روز اول نوامبر – چند روز بعد از حمله به مسجد شهر بایون – در روزنامۀ چپ لیبراسیون دیده شد. حمله به این مسجد که توسط یک مرد ٨۴ سالۀ طرفدار جریانهای راست افراطی صورت گرفت، واکنشهای بسیار گستردهای در پی داشت.
هدف و شعارهای اولیۀ تظاهرات، “نه گفتن به اسلامهراسی و بدنامسازی اسلام” اعلام شد. اما به دنبال انتشار فراخوان در روزنامۀ لیبراسیون، بحثها پیرامون لائیسیته، آزادی و محدودیت حجاب و البته بحث مهاجرت بار دیگر در محیط فکری و سیاسی فرانسه شدت گرفت.
در یکسو کسانی معتقدند که تبلیغات منفی و خصمانه به مسلمانان فرانسه (٧٫۵ درصد جمعیت کل) آسیب میزند. آنان میگویند که یکی دانستن مسلمانان و اسلامگرایی، فقط آب به آسیای احزاب راست افراطی میریزد. در مقابل، کسانی هم معتقدند که جریانهای اسلامگرای تندرو با مظلوم قلمداد کردن خود از شرایط سوءاستفاده میکنند.
معنای سیاسی “اسلامهراسی”
عبارت “اسلامهراسی” (Islamophobie) در فرانسه به تنهایی بار سیاسی سنگینی دارد. گفته میشود که این کلمه ساخته و پرداختۀ طرفداران اخوانالمسلمین است که میخواهند با استفاده از این “برچسب”، مخالفان سیاسی خود را منکوب کنند. همچنین “جمعیت مقابله با اسلامهراسی در فرانسه” که برگزارکنندۀ اصلی تظاهرات محسوب میشود، به نزدیکی با اخوانالمسلمین شهرت دارد.
با توجه به فضای آکنده از شک و بدبینی، برخی گروهها و احزاب، مثل حزب سوسیالیست فرانسه که معمولاً در تظاهرات برای آزادی دین و عقیده حضور فعال دارد، خود را از این ماجرا کنار کشیدند. بعضی از شخصیتهای چپ و “سبز” (محیط زیستی) نیز با اینکه فراخوان اولیه را امضا کرده بودند، کمکم تغییر عقیده دادند و از حضور در تظاهرات منصرف شدند. یانیک ژادو که در یک سال اخیر به عنوان یکی از شاخصترین چهرههای سیاسی طرفدار محیط زیست شناخته شده گفت که “تمامی متن فراخوان” را قبول ندارد زیرا عبارات نادرستی از قبیل “تبعیض نژادی دولتی” و “قوانین ضد آزادی” در آن به چشم میخورد. عبارت “قوانین ضد آزادی” (یا آزادیکُش) که در فراخوان اولیه ذکر شده، ظاهراً اشارهای است به قانون سال ٢٠٠۴ که حجاب اسلامی را در مدارس فرانسه ممنوع کرده است.
با وجود همه اختلاف نظرها، ژان لوک ملانشون، رهبر حزب “فرانسه نافرمان” که بخشی از چپ تندرو محسوب میشود، بر حضور خود در تظاهرات تأکید کرده است. او گفت که باید از اصل آزادی عقیده و برادری دفاع کرد و نمیتوان به خاطر صرف حضور “چند نفر که چندان موجه نیستند” از شرکت در تظاهرات انصراف داد.
در جناح مقابل، خانم مارین لوپن، رهبر حزب راست افراطی “اجتماع ملی” (جبهه ملی سابق) گفته است: “هرکس در تظاهرات روز یکشنبه شرکت کند، دست در دست اسلامگرایان دارد؛ یعنی کسانی که خواهان چیرگی ایدئولوژی تمامیتخواه در فرانسه هستند و علیه قوانین جمهوری تلاش میکنند”.
به طور کلی احزاب و محافل میانهرو نسبت به فراخوان اولیه نظر مثبتی نشان ندادند و اکثراً، بدون این که علیه برگزاری تظاهرات جبههگیری کنند، از شرکت در آن خودداری کردند.