د
حجم مبادلات تجاری میان عراق و ایران به 13 میلیارد دلار در سال می رسد –
پس از گذشت حدود یک ماه از هنگام آغاز کارزار “تحریم خرید کالاهای ایرانی”، تظاهر کنندگان عراقی برای این که خشم و نارضایتی خود را در برابر ایران نشان دهند، کمپین جدیدی را به راه انداخته اند که هدف از آن، تشویق مردم به حمایت از کالاهای محلی و تولیدات داخلی عراق است.
به دنبال تشدید تظاهرات و اوج گیری خشم مردم علیه سیاست های ایران، فعالان عراقی در ماه گذشته کمپین تحریم کالاهای ایرانی را آغاز کردند، این کمپین که تحت هشتگ (# بزار بگنده) در شبکه های اجتماعی راه اندازی شده بود، شهروندان عراقی را به تحریم کالاهای ایرانی و خرید محصولات محلی تشویق می کرد. جالب این جا است که این کمپین توانست به زودی نتیجه دهد و میزان فروش کالاهای ایرانی را در بازارهای عراق به شدت کاهش دهد و در نتیجه ای خودداری مردم از خرید کالاهای ایرانی، هزاران تن از محصولات ایران در انبارها باقی بماند.
سپس برای این که هدف کمپین تحریم کالاهای ایرانی در عراق به صورت فراگیر برآورده شود، فعالان عراقی به تازگی کمپین دیگری را با هشتگ (# ساخت عراق) در شبکه های اجتماع منتشر کردند. سیف کاظم یکی از فعالان عراقی که در راه اندازی کارزار اخیر نقش دارد، اظهار داشت که کمپین دوم نیز موفقیت چشمگیری داشته و میزان خرید محصولات محلی را در ظرف چند روز محدود افزایش قابل ملاحظه ای داده است.
ب
این فعال عراقی معتقد است که مقابله با سیاست های اقتصادی ایران در عراق، تنها از طریق شعار دادن و تظاهرات نمی تواند به موفقیت برسد و لازم است به شهروندان عراقی آگاهی داده شود که ایران نقش بزرگی در وخامت اوضاع اقتصادی عراق دارد و سرازیر شدن محصولات ایرانی در بازارهای عراق، آسیب شدیدی به اقتصاد عراق زده است. افزایش سرسام آور کالاهای ایرانی در عراق، بخش های صنعت و کشاورزی عراق را عملا با شکست رو به رو کرده است.
سامح عبدالفتاح، یکی از فروشندگان مواد غذایی در بغداد، گفت: میزان خرید کالاهای ایرانی در چند هفته اخیر به شدت کاهش یافته است و مردم تلاش دارند تا آن جا که ممکن است از خرید محصولات ایرانی خودداری کنند و در عوض، خرید تولیدات داخلی را افزایش دهند. وی افزود: مشکل این جا است که کالاهای ایرانی در بازارهای عراق، نهایت فراوان و ارزان است و از سوی دیگر، دولت عراق هیچ برنامه ای برای حمایت و تشویق تولیدات داخلی ندارد، بنابر این دشوار است که در شرایط کنونی، بتوان مردم را به تحریم کامل کالاهای ایرانی تشویق کرد.
البته تحریم خرید کالاهای ایرانی که در پی افزایش تظاهرات علیه دخالت های ایران در امور داخلی عراق، آغاز شد، نمایانگر مخالفت شدید مردم با سیاست های ایران است، معترضان عراقی، ایران را مسئول تمام نابسامانی های کنونی می دانند. اما برخی از رهبران سیاسی عقیده دارند که تحریم کالاهای ایرانی، راه حل درستی برای پایان دادن به ناهنجاری اقتصادی در عراق نیست و نمی توان همه ای مسئولیت را به دوش ایران انداخت، زیرا بازارهای عراق نه تنها مملو از کالاهای تجاری ایران است، بلکه میزان واردات از کشورهای خارجی و عربی نیز به حدی افزایش یافته است که محصولات داخلی را در حاشیه رانده است. بنابر این، تحریم کالاهای ایرانی به تنهایی نمی تواند تأثیر قابل ملاحظه ای در بهتر شدن اوضاع اقتصادی در کشور داشته باشد و لازم است دولت عراق، در این زمینه به صورت همه جانبه و فراگیر تصمیم بگیرد و از تولیدات محلی حمایت کند.
از سوی دیگر، ماجد المشهدانی، کارشناس اقتصادی اظهار داشت: کمپین تحریم کالاهای ایرانی که از میدان آزادی در بغداد، راه اندازی شد، اقدام درستی برای حمایت از صنایع داخلی کشور است اما برای برآورده شدن این هدف، بایستی قوانین و مقررات شدیدی تصویب شود تا از ورود کالاهای خارجی که تولیدات داخلی را به چالش می کشد، جلوگیری به عمل آید. البته تقاضا برای کالاهای داخلی همه روزه بیشتر می شود و تردیدی نیست که افزایش تولیدات داخلی، نقش بزرگی در رشد اقتصادی، ایجاد فرصت های شغلی و بهره برداری از محصولات محلی دارد. المشهدانی علاوه کرد با آن که از آغاز کمپین تحریم کالاهای ایرانی در عراق مدت زیادی می گذرد اما کالاهای غیر استاندارد ایران تا هنوز به آسانی وارد کشور می شود، زیرا گذرگاه های مرزی عراق توان کنترل کالاهای بی کیفیت خارجی را ندارد.
قابل ذکر است که در حال حاضر، حجم مبادلات تجاری میان عراق و ایران به 13 میلیارد دلار در سال می رسد، اما محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در سفری که ماه ژانویه گذشته به بغداد داشت، خاطر نشان کرد که ایران سعی دارد حجم مبادلات تجاری با عراق را به 20 میلیارد دلار در سال برساند.
از سوی دیگر، حمید زادبوم، سرپرست سازمان توسعه تجارت ایران، روز شنبه گذشته در گفت و گوی با خبرگزاری فارس، گفت: کالاهای ایرانی حدود 25 درصد از بازار واردات عراق را تشکیل می دهد اما لازم است صادر کنندگان ایرانی در تلاش برای افزایش این رقم باشند. وی تأکید کرد که ایران سعی دارد هیئت های تجاری بیشتری را به عراق اعزام کند و در همین راستا، وابسته بازرگانی ایران به زودی در شهر بصره افتتاح خواهد شد. زادبوم علاوه کرد که عراق در هر سال 40 میلیارد دلار کالای خارجی وارد می کند و سهم ایران از این میان، 10 میلیارد دلار است و البته با آن که تحریم های آمریکا، چالش بزرگی فرا راه صادرات ایران قرار داده است اما میزان صادرات کالاهای ایرانی به عراق تا هنوز در حال افزایش است.