آفتابكاران اخبار و مقالات دربارة ايران و مقاومت
نیویورک تایمز با انتشار اسناد بانک چیس منتهن مربوط به «پروژه عقاب» که تاکنون در اختیار دانشگاه ییل بوده است، افشا کرد در جریان انقلاب ایران ژنرال رابرت هایزر، فرستاده ویژه کارتر به تهران در یک ضیافت نهار در کلوپ کینکر یانکر در نیویورک به اعضای تیم پروژه عقاب گفت از فرماندهان ارتش خواسته بود که برای حفظ سلطنت شاه به سوی معترضان شلیک کنند. اقدامی که از سوی ارتش پذیرفته نشد.
هایزر در بخشی از این سند که منتشر شده، آورده است: «من از دست ارتشی‌ها به خشم آمده و صدایم را بلند کردم» اما آن‌ها برای کشتن معترضان «دل و جرات نداشتند».
شاه خواستار پناه بردن به آمریکا بود. اما جیمی کارتر، رئیس جمهور وقت آمریکا، به امید ایجاد رابطه با حکومت نوپایی که از درون آشوب و هرج و مرج شکل گرفته بود، و نگران از امنیت سفارت آمریکا در تهران، در ۱۰ ماه نخست تبعید شاه از ایران از صدور مجوز ورود شاه به آمریکا امتناع میکرد.
اکنون، اسناد محرمانه دفاتر «دیوید راکفلر» که به تازگی فاش شده به روشنی و با جزئیات نشان می‌دهند که بانک چیس منهتن و رئیس هیات مدیره آن که ارتباطاتی گسترده داشت، چگونه با رایزنی در پشت پرده، دولت جیمی کارتر را تشویق کرده بود که به پادشاه ایران، که یکی از سودآورترین مشتریان بانک محسوب میشد، اجازه ورود دهد.
این تصمیم برای شخص کارتر، برای ایالات متحده آمریکا، و برای منطقه خاورمیانه تصمیمی آتش‌افروز بود.
بحران گروگانگیری که در پس این تصمیم به وجود آمد به روح الله خمینی امکان داد تا حکومت مذهبی خود را تحکیم کند. این بحران به رونالد ریگان برای رسیدن به ریاست کاخ سفید کمک کرد و سرآغاز مناقشه‌ای چهل ساله بین تهران و واشنگتن شده که تا همین امروز نیز منطقه خاورمیانه را آشفته ساخته است.
گرچه در آن زمان جیمی کارتر علنا از کمپین فشار روی دولتش گله کرده بود اما داستان کامل و پشت پرده این فشارها، که جزییات آن در اسناد به تازگی فاش شده آمده، هرگز در جایی بیان نشده بود.
تیم آقای راکفلر عنوان «پروژه عقاب» را به این کمپین داده بودند، اسم رمزی بود که برای شاه ایران استفاده میکردند. راکفلر گروهی از سیاستمداران کهنه کار را برای رایزنی های پشت فعال کرده بود، در بین این گروه افرادی بودند نظیر «هنری کیسنجر» وزیر سابق امور خارجه، «جان مک کلوی» که بعدها رئیس بانک چیس منهتن شد و یکی از مشاوران هشت رئیس جمهور سابق آمریکا بود، «آرچی بالد روزولت» یکی از ماموران سازمان سیا و از مدیران بانک چیس، که پسر عمویش «کرمیت روزولت جونیور» در ماجرای کودتای ۲۸ مرداد نقش آفرینی کرده بود، و نیز «ریچارد ام هلمز» از روسای پیشین سازمان سیا و یکی از سفیران اسبق آمریکا در ایران.
اسناد محرمانه مورد اشاره را «چارلز فرانسیس» که در بانک چیس منهتن همکاری داشته در اختیار نیویورک تایمز قرار داده است. به گفته او: «کمپین‌های شرکتی امروز در مقایسه با کمپین بانک چیس منهتن خرده ریزه هم محسوب نمیشوند. کمپین این بانک نرم و آرام و به کلی نامرئی بود».
بعد از اشغال سفارت آمریکا در تهران و آغاز گروگانگیری، دولت جیمی کارتر سخت تلاش میکرد که گروگانها را آزاد کند و در تاریخ ۲۴ آوریل ۱۹۸۰ دستور عملیات نظامی برای نجات گروگانها را صادر کرد، عملیاتی که به شکلی فاجعه آمیز شکست خورد – یک هلی کوپتر و هواپیمای نظامی آمریکایی در طبس سقوط کردند که منجر به مرگ هشت نظامی آمریکایی شد.
بحران گروگانگیری پرونده ریاست جمهوری کارتر را مختومه کرد.
در بخشی دیگر از این اسناد آمده است که برخلاف آنچه تصور می‌شود، روح الله خمینی نبود که برای به قدرت رسیدن رونالد ریگان گروگانگیری کارکنان سفارت آمریکا را تمدید کرد. کارتر برای پایان دادن به گروگانگیری با ایران به توافق رسیده بود. اما «راکفلر» که یک جمهوری خواه بود این توافق را برهم زد. اطرافیان دیوید راکفلر، که تمام عمر خود از طرفداران پرو پا قرص حزب جمهوری خواه بود و به سیاست خارجی جیمی کارتر انتقاد داشت، با تیم رونالد ریگان همکاری تنگانگی داشت تا اجازه ندهد دولت کارتر در مذاکره با جمهوری اسلامی برای آزادسازی گروگانها موفق شود و به این ترتیب آزادی گروگانها به برگ برنده ای برای انتخاب مجدد کارتر در انتخابات بعدی تبدیل شود.
اسناد مربوط به «پروژه عقاب» توسط مدیر پروژه، آقای رید، به دانشگاه ییل آمریکا اهدا شده بود، اما به نظر آقای رید این اسناد به اندازه‌ای باعث خجالت و سرافکندگی رئیس او، دیوید راکفلر، بودند که او درخواست کرده تا زمان مرگ آقای راکفلر این اسناد محرمانه باقی بمانند. دیوید راکفلر در سال ۲۰۱۷ در سن ۱۰۱ سالگی درگذشت.
