کمپین حقوق بشر در ایران از تعیین وثیقههای سنگین، فشار برای اقرار به ارتباط با خارج و استفاده از شوکر و باتوم علیه بازداشت شدگان اعتراضات آبان خبر میدهد. از شماری معترضان دستگیرشده هیچ خبری نیست.
شماری از بازداشتشدگان در زندان فشافویه
حدود سه ماه پس از اعتراضات سراسری آبان، مقامات قضایی و امنیتی هنوز آماری از تعداد کشتهشدگان و بازداشتیها ارائه نکردهاند و هر یک مسئولیت امر را متوجه دیگری میکنند. تنها نکته مشخص اتهام متهمان است؛ اتهاماتی مشترک چون “اخلال در نظم عمومی”، اجتماع و تبانی” و اقدام علیه امنیت کشور”.
آنها که آزاد شدهاند، میگویند برای اعتراف به ارتباط با شبکههای خارج از کشور تحت فشار بودهاند. شماری از متهمان نیزدراین مدت تماسی با خانواده خود نداشتهاند و معلوم نیست کجا هستند. کمپین حقوق بشر در ایران به نقل از منابع موثق میگوید: «بیش از ۳۰۰ نفر از بازداشت شدگان در سولهای به نام تیپ ۵ در زندان فشافویه نگهداری میشوند که یک بند تازه تاسیس است و هیچ امکاناتی ندارد. در زندان زنان هم بازداشت شدگان آبان ماه در سولهای هستند که پیشتر سالن بسکتبال بوده و تهویه مناسب و امکانات ندارد. بازداشت شدگان کف خواب هستند و وضعیت خوبی ندارند.»
یک وکیل دادگستری به کمپین گفته که شماری با تعهد یا کفالت یا قرارهای سبک آزاد شدهاند زیرا بازداشتگاهها ظرفیت نداشتند و دستگاه قضایی نیز توان بررسی چند هزار پرونده را نداشت: «با این حال تعداد پروندهها وبازداشتیها آنقدر زیاد است که ۶ شعبه دادگاه انقلاب تهران به آنها اختصاص یافته است.»
این منبع اضافه کرده که هیچ کس از سرنوشت کسانی که “لیدر آشوب” معرفی شدهاند، خبر ندارد و وکلا نتوانستهاند به پروندههای آنها ورود کنند. محمدحسین آقاسی، وکیل دادگستری به کمپین گفته که برای یکی از موکلانش که در رباط کریم دستگیر شده، ۵۰۰ میلیون تومان وثیقه به اتهام اخلال در نظم عمومی صادر کرده و پروندهاش را به دادگاه انقلاب فرستادهاند: «در حالیکه از نظر قانونی این اتهام امنیتی نیست و پرونده باید به دادگاه کیفری فرستاده شود نه دادگاه انقلاب.
معترضان ناپدید شده
یک فعال مدنی نیز به کمپین گفته که در خوزستان بیش از ۴۰۰ نفر همچنان در زندانهای شیبان اهواز، آبادان و ماهشهر در بازداشت به سر میبرند، اما از سرنوشت شماری از بازداشت شدگان که در زندانهای سپاه هستند، خبری در دست نیست: «تعداد بازداشت شدهها بیش از ۸۰۰ نفر بود اما در همان روزهای اول تعدادی از آنها را بدون وثیقه و کفالت با یک تعهد آزاد کردند. تعدادی هم با قرار وثیقه بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان آزاد شدند اما از سرنوشت و محل نگهداری بعضی از کسانی که خبرها را میرساندند و فیلم و عکس میرساندند، نه ما خبری داریم نه خانواده هایشان. فقط میدانیم که دست اطلاعات سپاه هستند.»
یکی از کسانی که با وثیقه آزاد شده به کمپین گفته که در هفتههای اول در کانکسهای متعلق به سپاه بازجویی شده و به شدت کتک خورده است: «اصرار داشتند که بنویسم از خارج از کشور خط گرفتهام و قصد داشتم فیلم و عکس های مربوط به اعتراضات را که توی موبایلام بود برای گروههای معاند در خارج از کشور بفرستم. هیچ مدرکی هم علیه من غیر از همین فیلم و عکسها که روی موبایلام بود و برای کسی هم ارسال نشده بود نداشتند.»
این تجربه را سایر بازداشتیها هم داشتهاند. یک نوجوان ۱۷ ساله اهوازی و یک بازداشتی از تبریز نیز گفتهاند که بازجوییهایشان با باتوم و شوکر و فحاشی و توهین همراه بوده است.
کتابخوانی به مثابه مجازات
در این میان خبرگزاری ایرنا از محکومیت یکی از متهمان اعتراضات آبان به کتابخوانی و سه ماه حبس گزارش داده است. پیام درفشان، وکیل این متهم ۲۱ ساله گفته که اتهام موکلاش “اخلال در نظم عمومی از طریق حرکات نامتعارف درمعابر عمومی و قرار دادن جعبه مقوایی در سطل زباله آتش گرفته و تبانی به قصد ارتکاب جرم علیه امنیت کشور” اعلام شده است.
ایرنا مینویسد، قاضی افشاری ابتدا این متهم را به یک سال حبس و ۷۴ ضربه شلاق محکوم کرده که با درنظر گرفتن سن و عدم سابقه و سرپرستی مادر، حکم زندان به سه ماه کاهش یافته و حکم شلاق برای پنج سال تعلیق شده است: «موکل موظف است ظرف ۶ ماه سه جلد کتاب را مطالعه و رونویسی کند.»
شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب پیشتر نیز یکی از متهمان حوادث آبان ماه را به سه ماه حبس تعزیری، کتابخوانی و ارائه خدمات رایگان به جانبازان به مت چهار ماه محکوم کرده بود.