همزمان با چهلم ۱۷۶ سرنشین هواپیمای اوکراینی که با شلیک موشکهای سپاه پاسداران کشته شدند، لعیا جنیدی معاون حقوقی حسن روحانی از اقدامات جمهوری اسلامی برای جلوگیری از ثبت شکایت در دادگاه بینالمللی در اینباره خبر داد.
او بدون اشاره به برگزاری احتمالی دادگاه یا محاکمه مقامهای مسئول و متهم در این پرونده، از دو مسیر جمهوری اسلامی برای پایان دادن به پرونده پرواز۷۵۲ خبر داد و گفت در مورد خانواده کشته شدگان با «جبران خسارت زیاندیدگان، رفتار مساوی و کمک به آنها» و در مورد ابعاد بینالمللی حمله به این هواپیما نیز «رسیدن به کمیته مشترک تحقیق به نتایج مورد قبول ایران» این پرونده بسته خواهد شد.
لعیا جنیدی، چهارشنبه ۳۰ بهمن ماه، گفت که رسیدن کمیته مشترک تحقیق درباره هدف قرار دادن هواپیمای اوکراینی به «نتیجه مورد قبول ایران و کشورهای مرتبط با این ماجرا» مانع از ارسال این پرونده به دادگاه بینالمللی خواهد شد.
او در پاسخ به سوال خبرگزاری برنا درباره «تلاش دولت اوکراین و کانادا برای ارائه پرونده ایران به دادگاه بینالمللی درباره هواپیمای اوکراینی»، گفت: «امیدواریم کمیته تحقیق مشترک زودتر به نتایج لازم برسد و تحقیقات دقیق را ارائه کند. تحقیق کمیته مشترک مورد اتکاست و میتواند مانع ارسال پرونده ایران به دادگاه بینالمللی شود.»
معاون حقوقی حسن روحانی، همچنین گفت: «ما امیدواریم بخشهای فنی و تخصصی در چارچوب کمیته مورد نظر، به نتیجه مورد قبول ایران و کشورهای مرتبط با این ماجرا، دست یابد»، چون «مبنای ایکائو، گزارش فنی کمیته تحقیق مشترک است.»
این درحالی که اعضای خانواده شماری از کشته شدگان هواپیمای اوکراینی شکایتی را در دادگاه انتاریوی کانادا، به طور مشخص علیه علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، و فرماندهان سپاه پاسداران تحت عنوان «عمل تروریستی ساقط کردن هواپیمای تهراناوکراین» ثبت کردهاند و شماری از خانوادهها نیز بر دادخواهی بینالمللی تاکید دارند.
وزیر خارجه اوکراین نیز چند روز قبل با تاکید براینکه «ایران را برای گرفتن جعبه سیاه هواپیمای سرنگون شده تحت فشار گذاشتهایم»، گفت: «ما میخواهیم بدانیم چه کسی دستور شلیک به پرواز ۷۵۲ را داده است، زیرا باید به عدالت سپرده شود.»
لعیا جنیدی، معاون حقوقی حسن روحانی، اما گفت که اگر «در چارچوب کمیته مشترک گزارش فنی در رابطه با علل حادثه مطرح شود، این گزارش قابل اتکاست و ایکائو از آن پیروی می کند و مراجع بینالمللی دیگر عللالاصول از آن گزارش عدول نمی کنند و این سنت و رویه در ایکائو همیشه این را نشان داده است.»
او گفت: «کار کمیته بسیار مهم است امیدواریم از آنجا نتیجه بگیریم زیرا با حاصل شدن نتیجه درست و تحقق دقیق» دیگر «اینگونه مسایل [ارجاع پرونده به دادگاه بینالمللی] اصلا مطرح نمیشود.»
جنیدی همچنین درباره ثبت شکایت وکلای خانوادههای تعدادی از کشته شدگان هواپیمای اوکراینی در کانادا، گفت: «دولت کانادا از ما شکایت نکرده است، تعدادی وکیل از ما شکایت کردهاند» و «آنها پیش فرضهایی دارند که اثبات شده نیست.» او گفت که ارزیابی دقیقی نمیتوان از شکایت خانوادههای کشته شدگان هواپیمای اوکراینی داشت.
معاون حقوقی حسن روحانی «دیدگاه دولت» جمهوری اسلامی درباره کشته شدن ۱۷۶ سرنشین هواپیمای اوکراینی با موشکهای سپاه پاسداران را منحصر به «جبران خسارت زیاندیدگان، رفتار مساوی با همه زیاندیدگان و قربانیان این ماجرا و حداکثر حمایت مقدور از آنها» دانست و گفت: «اگر به این نحو انجام شود، نیازی به این مسایل و نگرانیها نیست.»
این درحالی است اعضای خانواده تعدادی از کشتهشدگان هواپیمای اوکراینی بر «دادخواهی» برای مشخص شدن عاملان و آمران هدف قرار دادن پرواز۷۵۲ تاکید دارند. شماری از آنها بر لزوم سپردن رهبر جمهوری اسلامی و مقامها و فرماندهان ارشد سپاه پاسداران به دست عدالت سخن گفتهاند.
علیاصغر گرجی، عموی پونه گرجی ، جمعه چهارم بهمن، ضمن انتشار تصاویری از برگههای قضایی شکایت علیه جمهوری اسلامی، نوشت که این شکایت به طور مشخص از علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، و فرماندهان سپاه پاسداران تحت عنوان «عمل تروریستی ساقط کردن هواپیمای تهراناوکراین» و در چارچوب قانون جزایی «عدالت برای قربانیان تروریسم» کانادا در دادگاه اونتاریو ثبت شده است.
قانون مورد اشاره گرجی به اتباع کانادایی که قربانی فعالیتهای تروریستی شدهاند، اجازه میدهد از تروریستها و یا کشورهای حامی تروریسم شکایت کنند. این قانون امکان پیگیری برای دریافت خسارت را نیز به این قربانیان میدهد. در تصویر این شکایت، نام حسین سلامی فرمانده کل سپاه پاسداران، محمد باقری رییس ستاد کل نیروهای مسلح و امیرعلی حاجیزاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران نیز به عنوان متهمان مورد اشاره قرار گرفته است.
علاوه براین، پنج کشور کانادا، سوئد، اوکراینی، بریتانیایی و افغانستان که شهروندانشان در این هواپیما و با شلیک موشکهای سپاه پاسداران کشته شدند یک «گروه بینالمللی هماهنگی و پاسخگویی» برای قربانیان پرواز۷۵۲ تشکیل دادهاند که اعضای آن در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ دیدار و تاکید کردند که ایران را برای همکاری و شفافیت بیشتر در این زمینه تحت فشار قرار دادهاند.
از جمله فرانسوا فیلیپ شمپین، وزیر خارجه کانادا، نیز ۲۶ بهمن ماه در پاسخ به سوال ایران اینترنشنال درباره خواست این کشور از تهران گفت: «جمهوری اسلامی ایران باید هرچه سریعتر، جعبه سیاه هواپیمای سرنگون شده اوکراینی را تحویل دهد و با گروه تحقیق جنایی همکاری کند.»
پیشتر نیز جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا تاکید کرده بود که «ایران باید مسئولیت کامل شلیک به هواپیما را برعهده بگیرد، زیرا خانوادههای کشتهشدگان در این پرواز، پاسخ و عدالت میخواهند.»