صندوق بینالمللی پول ظاهرا با درخواست وام ۵ میلیارد دلاری ایران برای مقابله با شیوع کرونا موافقت نکرده است. علی شمخانی میگوید عدم اعطای این وام به دلیل مخالفت آمریکا بوده و این کار مصداق “جتایت علیه بشریت” است.
محمد جواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی حدود یک ماه پیش از اعلام آمادگی کریستالینا جیورجیوا، مدیرعامل صندوق بینالمللی پول برای اعطای تسهیلات اضطراری به کشورهای درگیر با شیوع ویروس کرونا خبر داد و گفت بانک مرکزی ایران “درخواست دسترسی فوری به این امکان را مطرح کرده است”.
برخی منابع خبری خارجی و رسانههای داخلی روز یکشنبه ۱۷ فروردین (پنجم آوریل) گزارش دادهاند که نام ایران در فهرست دهها کشور دریافتکننده کمکهای اضطراری بانک جهانی و صندوق بینالمللی پول برای مبارزه با شیوع ویروس کرونا وجود ندارد.
صندوق بینالمللی پول اعلام آمادگی کرده بود ۵۰ میلیارد دلار به عنوان کمک اضطراری برای مقابله با شیوع کرونا در اختیار کشورهای عضو قرار دهد.
عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی چند روز بعد در صفحه شخصی خود در اینستاگرام خبر داد که درخواست ایران برای دریافت وام طی نامهای به اطلاع مدیرعامل صندوق بینالمللی پول رسیده است.
همتی نوشت: «واکنش جامعه جهانی و صندوق بینالمللی پول میتواند معیار خوبی، برای ارزیابی ادعاهای آنها در کمک به کنترل این ویروس و کاهش آلام مردم آسیب دیده، باشد.»
صندوق بینالمللی پول گفته بود تسهیلات اضطراری خود را در دسترس کشورهای کم درآمد یا با درآمد متوسط اما با نظامهای ضعیف بهداشتی قرار خواهد داد. همتی نیز نوشته بود ایران تقاضا کرده “حدود ۵ میلیارد دلار” از این تسهیلات را دریافت کند.
اتهام شمخانی به آمریکا
اکنون که ظاهرا با تقاضای جمهوری اسلامی برای دریافت تسهیلات چند میلیارد دلاری موافقت نشده، علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی مسئولیت این کار را متوجه ایالات متحده کرده است.
شمخانی ۱۷ فروردین در یک پیام توئیتری نوشت: «تحریم اقلام بهداشتی، اقدامی غیرقانونی، ضد حقوق بشری و دشمنی آشکار ترامپ با ملت ایران است. مخالفت آمریکا با اعطای تسهیلات درخواستی ایران از صندوق بینالمللی پول برای تامین اقلام مورد نیاز مقابله با کرونا مصداق واقعی جنایت علیه بشریت است.»
همزمان، خبرگزاری فارس فهرستی از کشورهایی که صندوق بینالمللی پول و بانک جهانی با اعطای تسهیلات اضطراری به آنها موافق کرده منتشر کرد. در حالی که ایران ۵ میلیارد دلار، و یک دهم کل تسهیلات پیشبینی شده برای همه کشورها، وام تقاضا کرده بود، اغلب کشورها وامهایی بین چند ده تا چند صد میلیون دلار بیشتر دریافت نکردهاند.
یک میلیارد دلار وام برای هند
بالاترین میزان وام را بانک جهانی برای هند و به میزان یک میلیارد دلار در نظر گرفته که با توجه به جمعیت یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون نفری این کشور رقم چشمگیری به شمار نمیرود.
ادعای شمخانی درباره سنگاندازی آمریکا در راه درخواست وام ایران و میزان نفوذ این کشور در ناکام ماندن احتمالی این تقاضا هنوز مشخص نیست.
خبرگزاری فارس ۱۷ فروردین در گزارشی با طرح این سوال که آیا آمریکا با درخواست وام ایران موافقت میکند و با اشاره به سهم ایالات متحده در صندوق بینالمللی پول نوشت: «نکته قابل توجه این است که آمریکا براساس قوانین داخلی خود نمی تواند برای پرداخت وام به ایران رای مثبت دهد و نماینده این کشور در صندوق بینالمللی پول موظف است که با این وام مخالفت کند.»
این خبرگزاری علت اجبار نمایندگان آمریکا در صندوق برای مخالفت با تقاضای وام ایران را قوانین و مصوبههای متعددی در ایالات متحده عنوان کرده که در آنها ایران یک کشور حامی تروریسم محسوب میشود.
یکی دیگر از علتهای دشواری اعطای تسهیلات به جمهوری اسلامی تصمیم اخیر گروه ویژه اقدام مالی (FATF) برای گنجاندن نام ایران در فهرست سیاه میتواند باشد.
این گروه پس از چند بار تمدید مهلت ایران برای تصویب قوانین مربوط به عضویت در کنوانسیونهای مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم و عدم تصویب آنها، سرانجام جمهوری اسلامی را وارد فهرست سیاه خود کرد. به این ترتیب هر گونه همکاری مالی و بانکی با ایران بسیار دشوارتر از قبل شده است.
مدیر عامل صندوق بینالمللی پول روز شنبه در یک کنفرانس خبری از طریق مجازی گفت: «بیش از ۹۰ کشور از ۱۸۹ عضو صندوق درخواست کمک اضطراری برای رسیدگی به بحران کرونا کرده اند. صندوق و سازمان جهانی بهداشت خواستهاند کمکهای اضطراری صرف تقویت نظام سلامت، پرداخت حقوق پزشکان و پرستاران و خرید لوازم و تجهیزات محافظتی شود.» او همچنین خبر داد که قرار است میزان تسهیلات دو برابر شود.
مسئولان جمهوری اسلامی تلاش دارند معضلات مبارزه با شیوع کرونا را بیش از پیش به تنگناهای مالی ناشی از تحریمهای آمریکا پیوند زنند و با راهاندازی یک کمپین بینالمللی آمریکا را به سمت کاهش یا لغو برخی تحریمها به خاطر شیوع بیماری کووید- ۱۹ سوق دهند.
واشنگتن معتقد است ناکارآمدی و فساد فراگیر در جمهوری اسلامی مانع مهمتری در برابر مقابله موثر با شیوع کرونا است و منابعی که در اختیار نهادهای تحت نظر رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنهای قرار دارد که بر آن نه نظارتی صورت میگیرد و نه مالیات پرداخت میکنند میتواند در خدمت بهبود وضعیت بهداشتی و درمانی قرار گیرد.
به گفته کیانوش جهانپور، سخنگوی وزارت بهداشت در ۲۴ ساعت منتهی به نیمروز یکشنبه ۲ هزار و ۴۸۳ مورد جدید ابتلا به کرونا در ایران شناسایی شده و تعداد مجموع مبتلایان به ۵۸ هزار و ۲۲۶ نفر رسیده است.
جهانپور در جمع خبرنگاران گفت در این مدت ۱۵۱ بیمار مبتلا به کووید- ۱۹ جان خود را از دست دادهاند و تعداد قربانیان این بیماری در ایران تا کنون سه هزار و ۶۰۳ نفر بوده است.