شرکت هواوی، غول مخابراتی چین، اخیرا درگیر جنجال جدیدی شده است که دنیای تاریک جاسوسی چین، شیوههای جذب مامور و برنامه جاهطلبانهای را که برای بسط نفوذش در سراسر جهان دارد روشنتر از گذشته میکند.
اما این برنامه تا چه حد گسترده است؟ چطور کار میکند؟ مجری آن کیست؟
گزارشی که گفته میشود با کمک یکی از جاسوسان سابق سرویس اطلاعات مخفی بریتانیا نوشته شده است چین را به تلاش برای جلب نامحسوس حمایت شخصیتهای بریتانیایی، از جمله سیاستمداران، برای فعالیتهای تجاری این شرکت در بریتانیا متهم کرده است.
گفته میشود که در همه کسبوکارهای چینی در سراسر دنیا “گروهی” پاسخگو به حزب کمونیست چین وجود دارد که تنها یک هدف را دنبال میکند: پیشبرد مقاصد سیاسی و کسب اطمینان از تبعیت شرکت از فرمانهای سیاسی.
به همین خاطر است که کارشناسان مسائل چین ادعا میکنند که حزب کمونیست غالبا تحت پوشش طبیعی فعالیتهای تجاری در بریتانیا فعال است. به گفته یکی از آنها “دستگاه حزبی همه جا هست. چین فرقی بین تجارت و سیاست قائل نیست.”
حزب کمونیست چین ۹۳ میلیون عضو دارد و خیلی از آنها مخفیانه در سازمانهای برونمرزی فعالیت میکنند. آنها به این ترتیب میتوانند به اسرار مختلف، مخصوصا در حوزه فناوری، دست پیدا کنند – از جمله مخابرات.
کارشناسان میگویند که میتوان این “ماموران”، و همچنین افرادی که به خاطر مناصب مهمشان در شرکتهای خارجی هدف گرفته میشوند، را با ابزارهای مختلفی جذب و ترغیب کرد.
طعمهگذاری
در قدم اول معمولا از روشی استفاده میشود که به “مشوق مثبت” معروف است، مخصوصا اگر فرد هدف تبعه کشور دیگری باشد.
این روش در غرب میتواند شکلهای مختلفی به خود بگیرد؛ مثلا دعوتی وسوسهآور به یک جلسه کاری در چین، ارائه کمک مالی به شرکتی که مشکل دارد، پیشنهاد عضویت (اغلب بیمعنی) در هیات مدیره یک شرکت، یا حتی پرداخت مبلغ هنگفتی پول.
استفاده از مشوقهای مثبت برای هدف گرفتن خارجیهای خوشمنصب در ۱۰ تا ۱۵ سال گذشته افزایش پیدا کرده است.
اما روشهای جذب در داخل چین، طبق گفته چهرههای آگاه، میتوانند رنگ تهدید به خود بگیرند و شامل فشار به اعضای چینی خانواده – در عمل اخاذی – و طعمهگذاری برای تجار بیاحتیاط غربی میشود.
شیوع معمول برخوردی “اتفاقی” با یک زن جذاب است که مخفیانه ضبط میشود و در ادامه از آن به عنوان اهرم فشار استفاده میکنند.
یکی از تجار بریتانیایی که در چین کار کرده است میگوید “حکومت چین ید طولایی در طعمهگذاری در خاک خودش دارد.” مسئول این کار معمولا وزارت امنیت کشور چین است.
البته این عملیاتها به صورت متمرکز اداره نمیشوند، و مسئولیت مناطق جغرافیایی مختلف دنیا به عهده دفاتر امنیت کشور در هر استان است. برای مثال، دفتر شانگهای، مسئول ایالات متحده است، پکن مسئول روسیه و جمهوریهای سابق شوروی، تیانجین مسئول ژاپن و کره، و الی آخر.
فردی که به خوبی با این عملیاتها آشنا است میگوید “حکومت چین از تمامی اهرمهای دولتی برای جمعآوری اطلاعات استفاده میکند، از جاسوسی و دزدی سایبری هدفمند در مقیاس بزرگ گرفته تا بهرهکشی آگاهانه یا ناآگاهانه از متخصصان صنایع.”
به گفته او “چین، در کنار روسیه، بزرگترین تهدید جاسوسی برای بریتانیا محسوب میشود.”