خانه / مقالات / بذرپاش؛ جوان متهم به فسادی که حالا باید با فساد بجنگند، کیست؟: نسیم عابدی

بذرپاش؛ جوان متهم به فسادی که حالا باید با فساد بجنگند، کیست؟: نسیم عابدی



یکی از مهم ترین نهاد نظارتی کشور به یکی از احمدی‌نژادی‌هایی سپرده شده که در تمام دوران فعالیتش همواره نامش با رانت، فساد اقتصادی و زمین‌خواری گره خورده است.
ارتباط میان مهرداد بذرپاش و بابک زنجانی هم حرف و حدیث های بسیاری به پا کرد.

طنز تلخ این روزهای کشور همین بس که یکی از مهم‌ترین نهاد نظارتی کشور به یکی از نزدیکان «محمود احمدی‌نژاد»، رییس‌جمهوری سابق ایران سپرده شده که در تمام دوران فعالیتش همواره نامش با رانت، فساد اقتصادی و زمین‌خواری گره خورده است.
«مهرداد بذرپاش» در حالی در جلسه علنی چهارشنبه اول مرداد ۱۳۹۹ مجلس شورای اسلامی با دریافت ۱۵۸ رای موافق، ریاست دیوان محاسبات کشور را برعهده گرفت که به زعم بسیاری از سیاست‌مداران جناح‌های اصلاح‌طلب و اصول‌گرا، حتی شرایط قانونی کاندیداتوری این سمت را هم ندارد و این پست جدیدش نیز به سیاق گذشته، اما و اگرهای بسیاری به همراه دارد.

کافی است مروری بر عملکرد این جوان پرحاشیه دولت احمدی‌نژاد داشته باشیم تا متوجه شویم که وی همواره با اتهامات بسیاری چون رانت، فساد اقتصادی، زمین‌خواری و فروش اموال دولتی روبه‌رو بوده و حالا با تکیه بر این مسند، ادعا می‌کند که پاسدار بیت‌المال است و خود را بازوی نظارتی مجلس در مبارزه با مفاسد اقتصادی می‌داند.

مهرداد بذرپاش کیست؟

مهرداد بذرپاش متولد ۱۳۵۹، در سال ۱۳۷۷ با سهمیه فرزند شهید به عنوان دانشجوی رشته مهندسی صنایع وارد «دانشگاه صنعتی شریف» شد و از سال دوم تحصیل، در تشکل بسیج دانشگاه حضور یافت. به همین واسطه، پیش از این که در مسیر پیشرفت پر ابهامش قرار گیرد، به واسطه خشونتش در بسیج دانشجویی، برای همیشه در خاطر دانشجویان دانشگاه‌های صنعتی شریف و «علامه طباطبایی» باقی ماند.
اولین و شاید جنجالی‌ترین اقدام وی در این تشکل، حضور پررنگ در فعالیت‌های مربوط به تجمع دانشجویان در اعتراض به حکم اعدام «هاشم آغاجری» در سال ۱۳۸۱ بود؛ اقدامی که بسیار بیش از شکستن تریبون دانشجویان دانشگاه علامه در سال ۱۳۸۱ و یا ورود به دفتر «انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه شریف» در سال ۱۳۸۲ بازتاب داشت.
بذرپاش در رأس برخورد خشونت‌آمیز با دانشجویان معترض در علامه و شریف و بعدتر در حمله به انجمن اسلامی دانشجویان شریف (نهادی که در آن زمان متشکل از دانشجویان معترض و فعال در جنبش دانشجویی بود) قرار داشت. این همان واقعه‌ای بود که او در مورد آن در مصاحبه با روزنامه دانشگاه شریف، جمله معروف «هر جا هتاکی باشد، ما هستیم» را بر زبان آورد.

با حضور محمود احمدی‌نژاد در شهرداری تهران، بذرپاش به عنوان رییس «مشاوران جوان» شهردار و مدیر «فرهنگ‌سرای خاوران»، به شهرداری رفت. انتخاب احمدی‌نژاد به‌عنوان رییس‌جمهوری، سبب حضور مهرداد بذرپاش در پست‌های دولتی شد. با برگزاری انتخابات ۱۳۸۴، به عنوان مشاور جوان رییس‌جمهوری به قوه مجریه رفت و سپس بدون یک روز سابقه مدیریت صنعتی، در فروردین ۱۳۸۶، یعنی زمانی که تنها ۲۶ سال داشت، به عنوان مدیرعامل شرکت «پارس خودرو» انتخاب و با حکم «احمد قلعه بانی»، مدیرعامل وقت «سایپا»، به این سمت منصوب شد.
در کمتر از یک سال، یعنی بهمن ۱۳۸۶، حکم بذرپاش به عنوان «مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا» صادر شد. با این همه، عمر مدیریت بذرپاش در سایپا حدود دو سال بیشتر به طول نیانجامید و در سال ۱۳۸۸ از این سمت برکنار شد.
در همین دوران «روزنامه ایران» در گزارشی نوشت: «صورت‌های مالی شرکت خودروسازی سایپا نشان می‌دهند که مهرداد بذرپاش به‌عنوان مدیرعامل به‌همراه چهار عضو دیگر هیات مدیره طی سال‌های ۱۳۸۷ و ۱۳۸۸، مبلغ ۶۰۰ میلیون ‌تومان پاداش دریافت کرده‌اند که با احتساب نرخ تورم، به مقدار سال ۱۳٩۵، معادل یک‌میلیارد و ۶۰۰میلیون‌ تومان برآورد می‌شد.»
اما اعضای هیات مدیره وقت شرکت سایپا و هم‌چنین دفتر مهرداد بذرپاش با انتشار دو بیانیه، این موضوع را تکذیب کردند. در این بیانیه آمده بود که دریافتی اعضای هیات مدیره شرکت‌های سایپا بسیار کمتر از مدیران بانک‌های دولتی است و روزنامه ایران قصد فرافکنی و دروغ‌پردازی داشته است و از این روزنامه شکایت می‌کند.
در همین دوران، بذرپاش مدیرمسوول روزنامه تندروی «وطن امروز» بود که با پشتوانه‌های مالی نامعلوم به صورت رایگان در چهار هزار نسخه توزیع می‌شد. حضور سرکوب‌گرانه رسانه‌ای او در غائله ۱۳۸۸ هم باعث شد تا از وی به عنوان «مدیر مسوول رسانه فعال در مقابله با فتنه» تقدیر شود.

ریاست سازمان ملی جوانان آخرین سمت بذرپاش در دولت احمدی‌نژاد بود که از این سمت هم برکنار شد.

مهرداد بذرپاش داماد «علیرضا احمدی»، وزیر آموزش پرورش دولت احمدی‌نژاد است. ناگفته نماند که او سودای ریاست جمهوری نیز در سر داشت و در صدر فهرست شورای مرکزی «جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی» قرار گرفت اما در نهایت از رقابت‌های انتخاباتی سال ۱۳۹۶ انصراف داد.

اما و اگرهای تحصیلی بذرپاش

تحصیلات دانشگاهی بذرپاش داستان دیگری دارد؛ او پس از انتخابات ریاست جمهوری، با وجود مشاغل متعدد، به تحصیل خود در مقطع کارشناسی ارشد ادامه داد و در درس «رفتار سازمانی»، با نمره ۹ مردود شد اما با موافقت شورای آموزشی دانشگاه، نمره وی به ۱۸ تغییر کرد و در امتحان دیگر نیز نمره مشابه گرفت ولی نمره نهایی او ناگهان به نمره قبولی بالا تغییر کرد.

بذرپاش سپس بدون پذیرش، از طریق کنکور دکترا، با نامه‌ای از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، به عنوان دانشجوی دکترای دانشگاه علامه پذیرفته شد و زمانی که موضوع را رسانه‌ها فاش کردند، احمدی‌نژاد ناگزیر دستور رسیدگی به پرونده وی را داد و بذرپاش با انتشار بیانیه‌ای، از تحصیل در دانشگاه علامه انصراف داد اما در عمل این اتفاق رخ نداد.

مهرداد بذرپاش دوره دکترایش را بدون گذراندن کنکور آغاز کرد اما یکی از برجسته‌ترین اساتید دانشکده مدیریت که هم اکنون ریاست «انجمن مدیریت استراتژیک ایران» را برعهده دارد، وی را با نمره چهار مردود کرد. این استاد تمام بعدها توسط رییس دانشگاه علامه به دلایلی واهی بازنشسته شد و اکنون مشغول تدریس در «دانشگاه تهران» است.

با این همه، بذرپاش پس از یک دوره انصراف از مقطع دکترا، دوباره در سال ۱۳۸۹، بدون کنکور و با نامه وارد دانشگاه شد. کمی بعد دستور «کامران دانشجو» در آخرین روزهای کاری‌ او برای جذب بیش از ۱۰۰ نفر در هیات علمی دانشگاه علامه‌ طباطبایی، سر و صدای بسیاری به پا کرد. هرچند «صدرالدین‌ شریعتی» با اجرای دستور صدور کد جذب هیات علمی برای این دسته از افراد سفارش‌ شده مخالفت داشت. بر این اساس، یک منبع موثق در وزارت علوم با تایید این اقدام از سوی کامران دانشجو و اجرای آن از سوی صدرالدین‌ شریعتی عنوان کرد: «این نامه با مهر و امضایی از سوی کامران دانشجو به دانشگاه علامه‌ طباطبایی و برای شخص صدرالدین شریعتی ارسال شده است و برخی مسوولان دانشگاه علامه‌ طباطبایی صدور کد هیات علمی در این دانشگاه برای ۱۱۵ نفر را تایید می‌کنند.»

این منبع آگاه هم‌چنین با اشاره به جزییات تازه‌ای از ‌نفراتی که در این نامه از سوی کامران دانشجو برای عضویت در هیات علمی دانشگاه علامه‌ طباطبایی معرفی شدند، گفت: «کسانی هم‌چون مهرداد بذرپاش، نماینده کنونی مجلس، طلوع ملاباشی، دختر محمود ملاباشی، معاون دانشجویی کامران دانشجو، از جمله ۱۱۵ نفری هستند که کد استخدام هیات علمی برای آن‌ها در دانشگاه علامه‌ طباطبایی صادر شده است.»
اما صدرالدین شریعتی، رییس کنونی دانشگاه علامه‌ طباطبایی، جذب ۱۰۰ عضو هیات علمی را تکذیب کرد.

این در حالی است که یک منبع آگاه در وزارت علوم با رد خبر استخدام ۱۱۵ نفر به‌صورت قانونی و متعارف عنوان کرد: «اسناد در وزارت علوم موجود هستند که وزارت علوم مدرک کارشناسی ارشد مهرداد بذرپاش را با معدل کل ۱۳ تایید کرده و امتیازی برای این معدل پایین کم نکرده است بلکه تمامی نمرات دوره دکترای او را ملاک قرار داده است.»

او در این باره افزود: «نمره‌های بذرپاش از نظر علمی شبهه‌ناک است چرا که او شش‌ سال پیش با دستور کامران دانشجو سهمیه تحصیل در دوره دکترای این دانشگاه را کسب کرد و مشخص نیست نمره‌های کنونی او در مدارک دوره دکترا چه قدر با واقعیت هم‌سو است.»

بذرپاش اما با رد این سخنان، بدون ارایه هیچ مدرک تحصیلی گفت: «این که گفته می‌شود معدل کارشناسی ارشد این‌جانب ۱۳ است را از اساس تکذیب می‌کنم و به اطلاع می‌رسانم معدل کارشناسی ارشد بنده ۱۵.۵ و نمره پایان نامه‌ام ۱۹.۵ است. نکته دیگر این که آورده شده است که شش سال پیش با دستور آقای دانشجو، وزیر علوم، بنده به عنوان دانشجوی دوره دکتری پذیرفته شده‌ام، لازم به ذکر است جناب آقای دانشجو کلاً از چهار سال پیش تا چند روز پیش وزیر بوده و مطلب از اساس کذب است.»

اما برخی روزنامه‌نگاران و افراد مطلع در صفحات توییتری خود به این موضوع پرداختند. «صبا آذرپیک»، روزنامه‌نگار در توییتر خود با انتشار تصاویری نوشت: «نام بذرپاش در لیست بورسیه‌های بدون آزمون است که فراکسیون شفافیت مجلس قبل‌تر افشا کرد ردیف ۳۹ که نه تنها بدون آزمون بورسیه شده بلکه حتی شرط حداقل معدل هم دستورالعمل وزارت علوم را نداشته، معدل کارشناسی او ۱۲/۹۹ بوده در حالی که طبق دستورالعمل، حداقل معدل ۱۴ است.»

«بهمن دارالشفایی»، روزنامه‌نگار و مترجم نیز در صفحه توییتر خود در این باره نوشت: «من و بذرپاش در دانشگاه هم‌رشته و هم‌ورودی بودیم. چند تا درس رو در کلاس کنار هم می‌نشستیم و تا یک مدتی سلام‌وعلیک هم داشتیم. همین ۱۲/۹۹ رو هم تعجب می‌کنم چه‌جوری آورده.»

بذرپاش در ادامه فعالیت‌های سیاسی خود، با شرکت در انتخابات مجلس نهم، راهی بهارستان ‌شد و در همین دوره به عضویت هیات رییسه مجلس شورای اسلامی هم در آمد. او در دوران نمایندگی نیز به فساد و رانت خواری متهم شد.

در بهمن ۱۳۹۳، «محمد اشرفی اصفهانی»، رییس هیات بدوی رسیدگی به تخلفات اداری نام دو نماینده مجلس نهم را به عنوان نمایندگانی که دارای پرونده قضایی هستند، معرفی کرد. مهرداد بذرپاش و «حمید رسایی»، دو چهره جنجالی «فراکسیون پایداری» (دلواپسان) که بیشترین حملات را علیه تیم هسته‌ای ایران داشته و دارند و خود را پرچم‌دار ولایت‌مداری می‌دانند، نمایندگانی بودند که نام‌شان از سوی رییس هیات بدوی رسیدگی به تخلفات اداری به عنوان متهم و محکوم برده شد.
تخلفات آن‌ها، سندسازی، زمین‌خواری و فروش املاک دولتی اعلام شد. محمد اشرفی اصفهانی در خصوص پرونده این نمایندگان گفت: «این‌ها [نمایندگان متهم در پرونده‌های مالی] تا پایان دوران مجلس [فعلی] تشریف دارند ولی بعد از این که مجلس تمام شد، این پرونده‌ها روی صلاحیت این‌ها تاثیر می‌گذارد و شورای نگهبان اگر بررسی دقیق‌تری کند، وضعیت آن‌ها مخدوش خواهد شد.»

بذرپاش متهم به فساد و رانت خواری

به گفته اشرفی اصفهانی، این دو نماینده در دادگاه انقلاب به ترتیب به پنج سال و ۱۰ سال محرومیت از پست‌های دولتی محکوم شدند.

چند ماه بعد بذرپاش با رد این اتهامات، در گفت‌وگویی با «خبرآنلاین» تاکید کرد: «من جایی محکوم نشده و حکمی نگرفته‌ام.»
ناگفته نماند که صحت و سقم این اتهام مانند سایر تخلفات مطرح شده در هاله‌ای از ابهام باقی ماند.

در کارنامه سیاسی بذرپاش، از این دست اتهامات کم نیستند. ارتباط میان او و «بابک زنجانی» هم حرف و حدیث‌های بسیاری به پا کرد. تصاویر تقدیر بذرپاش در دوران ریاستش در سازمان ملی جوانان از بابک زنجانی به عنوان کارآفرین و تولیدکننده باعث شد تا پس از دستگیری زنجانی به عنوان مفسد اقتصادی، دوباره حاشیه‌هایی برای بذرپاش ایجاد شود. وی این بار هم مانند تمام اتهامات گذشته، هرگونه ارتباط و دوستی با زنجانی را انکار کرد و یادآور شد که زمانی هم «اکبر هاشمی رفسنجانی» و «حسن روحانی» از زنجانی تقدیر کرده بودند.
او در این باره گفت: «حضور این‌جانب به عنوان رییس وقت سازمان ملی جوانان پیرو دعوت “خانه صنعت و معدن جوانان”، آن هم حدود چهار یا پنج سال قبل بود که نه آقای زنجانی به این شکل در رسانه‌ها معروف بود و نه من. بنده تنها برای تقدیر از زنجانی آن‌جا رفته بودم و نه در انتخاب تقدیر شوندگان دخل و تصرفی داشتم و نه حتی وی را می‌شناختم و نه الان از زنجانی شناختی دارم؛ همان‌گونه که نه آقای هاشمی رفسنجانی و نه آقای روحانی در این انتخاب موثر بوده‌اند.»

فعالیت‌های گسترده اقتصادی رییس سازمان محاسبات کشور در سپاه پاسداران بی شک یکی از دلایلی است که برخی ابهامات درباره فسادهای اقتصادی او را محتمل‌تر می‌سازد.

مهرداد بذرپاش با حکم سردار سرلشکر «محمدعلی جعفری»، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، قائم مقام «بنیاد تعاون» سپاه شد. بنیاد تعاون سپاه از مهم‌ترین مجموعه‌های اقتصادی کشور است که فعالیت‌های متنوعی را در بخش‌های مختلف اقتصادی انجام می‌دهد. نمونه‌اش، همین اواخر در جریان دستگیری و محاکمه «اکبر طبری»، معاون دفتر رییس پیشین قوه قضاییه که به فساد متهم شده، دوباره نام این نواصول‌گرای پرحاشیه به میان آمده است.
مهرداد بذرپاش، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی نیز در این رابطه با صدور اطلاعیه‌ای، ادعای اکبر طبری درباره خود را تکذیب کرد.

وقتی فعالیت‌های دوران بسیج، سابقه کار می‌شود

با تمام این اتهامات و ابهامات در زمینه فساد و رانت‌خواری، حالا بذرپاش ریاست دیوان محاسبات را برعهده گرفته است.

این در حالی است که پیش از انتخاب او به عنوان رییس دیوان محاسبات، برخی سیاست‌مداران به طور جدی با نامزدی بذرپاش مخالفت‌ کرده بودند؛ از جمله «احمد توکلی»، نماینده پیشین مجلس در نامه‌ای به «محمدباقر قالیباف»، رییس جدید مجلس، خواستار تجدیدنظر در معرفی او برای این پست شده بود.

توکلی از قالیباف خواسته بود که به‌ دلیل فقدان سابقه کافی و تحصیلات مرتبط بذرپاش برای ریاست دیوان محاسبات، «کمیسیون برنامه و بودجه» را از ادامه بررسی صلاحیت وی باز دارد.

او در این نامه نوشته بود: «پذیرش داوطلبی آقای بذرپاش از اساس غیرقانونی است. چرا که تبصره یک ماده ۵۱ قانون آیین‌نامه داخلی مجلس می‌گوید داوطلب باید حداقل ۲۰ سال سابقه کار داشته باشد. در حالی که سابقه کار نام‌برده به ۱۷ سال هم نمی‌رسد.»

یکی از انتقادها به نامزدی بذرپاش به این نکته برمی‌گردد که او دوران فعالیتش در سازمان بسیج دانشجویی را نیز به عنوان سابقه کار خود محسوب کرده است.

احمد توکلی در این زمینه گفته است: «قانون، فرماندهی در بسیج دانشجویی و هر تشکل دانشجویی دیگر را اشتغال نمی‌شمارد و تنها برای جبران زحمات دانشجو، کسر خدمت سربازی دارد.»
برخی از بسیجیان نیز احتساب دوران فعالیت بذرپاش در بسیج دانشگاهی را مورد انتقاد قرار داده و مدعی شده‌اند که بذرپاش با این کار، خدمت خالصانه باقی بسیجیان را هم زیر سوال برده است. از این رو، رییس جدید دیوان محاسبات در پیامی توییتری، خطاب به بسیجیان گفته است: «به صراحت می‌گویم قطعا زیباترین دوران زندگی‌ام در بسیج دانشجویی سپری شده که به آن افتخار می‌کنم. به عزیزان بسیجی و تمامی فعالان جنبش دانشجویی اطمینان می‌دهم هیچ‌یک از فعالیت‌های تشکیلاتی‌ام را به عنوان سابقه‌ کاری به مجلس ارایه نداده‌ام. ‏بنده از سال ۷۹ تا نیمه ۸۲ در مراکز تحقیقاتی و پژوهشی دانشگاه صنعتی شریف مشغول به کار بوده و افتخار همکاری با شهید مصطفی احمدی روشن را داشتم.»
پیرو این توضیحات، بسیاری از کاربران توییتری با ابراز تعجب، سوال کرده‌اند که بذرپاش با معدل ۱۲/۹۹ در دوره کارشناسی چه کمکی به مرکز تحقیقاتی و پژوهشی دانشگاه صنعتی شریف می‌توانسته است انجام دهد.

«محمد مهاجری»، فعال سیاسی و رسانه‌ای اصول‌گرا نیز در پیامی توییتری، انتخاب بذرپاش به ریاست دیوان محاسبات را «شبهه‌ناک» و «سهم پایداریچی‌ها» خوانده و نوشته است: «با انتخاب شبهه‌ناک آقای مهرداد ذرپاش به ریاست دیوان محاسبات، شأن مجلس یازدهم باز هم پایین‌تر آمد. مبارک باد سهم پایداریچی‌ها! منتظریم با سهم دادن به زاکانی در انتصاب وی به ریاست مرکز پژوهش‌ها یک گام بلند دیگر برای تنزل جایگاه مجلس برداشته شود. چه می‌کند این قالیباف!»

پیش به سوی پاستور ۱۴۰۰

با وجود این، به نظر می‌رسد بذرپاش که در سال ۱۴۰۰، از ۴۰ سالگی عبور کرده است، یکی از گزینه‌های اصلی جریان اصول‌گرا، به ویژه پایداری‌ها برای انتخابات ریاست جمهوری باشد؛ هرچند تحقق چنین امری بستگی به این دارد که او این بار در زمان‌بندی برای حضور در پای غرفه ثبت‌نام، مثل گذشته دچار چالش نشود. چه آن که در سال ۱۳۹۶، بذرپاش با وجود قرار گرفتن در جمع پنج نامزد نهایی «جمنا»، به دلیل تاخیر در حضور در وزارت کشور، نتوانست برای انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم ثبت‌نام کند؛ تاخیری که برخی آن را عمدی دانستند و البته شاید هم ورود او به دیوان محاسبات نیز برنامه‌ای باشد برای منصرف کردن وی از کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری.