وزارت خارجه ایران اظهارات اخیر محسن رضایی درباره کمکهای مالی ایران به سوریه و عراق را «دیدگاه شخصی» دبیر مجمع تشخیص مصلحت دانسته و گفته است که ایران بر اساس «اصل برادری» به کمک دولتهای عراق و سوریه شتافته است.
محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام، ۱۵ اسفندماه در مصاحبه با فایننشال تایمز با اشاره به کمکهای ایران به سوریه و عراق، گفته بود: «از این به بعد، هر یک ریال که به هرکسی بدهیم، یک ریال را ادعا خواهیم کرد. هیچ دلیلی وجود ندارد که ما به امنیت عراق و سوریه کمک کنیم و سپس ببینیم که سایر کشورها از مزایای اقتصادی بهرهمند میشوند».
وزارت خارجه ایران پیش از این نیز اظهارات محسن رضایی مبنی بر اینکه اگر غرب بگوید که تحریمهای آمریکا ظرف یک سال برچیده میشود، ایران آماده بازگشت به مذاکرات درباره برجام است را «نظرات شخصی» او خوانده بود.
اسحاق جهانگیری، معاون اول حسن روحانی نیز سخنان محسن رضایی را انتخاباتی دانسته است.
موضوع کمکهای ایران به سوریه و عراق و نحوه مشارکت در بازسازی این کشورها در طولهای سالهای اخیر بارها در فضای سیاست داخلی ایران مطرح شده است.
تاکنون گزارش دقیقی درباره کمکهای مالی و نظامی ایران به عراق منتشر نشده است ولی اردیبهشت امسال، حشمتالله فلاحتپیشه، نماینده مجلس دهم اعلام کرد که در یک دهه گذشته جمهوری اسلامی حدود «۳۰ میلیارد دلار» در سوریه هزینه کرده است.
بیشتر در این باره:
فلاحتپیشه: ایران ۳۰ میلیارد دلار در سوریه هزینه کرده است
بهمن سال ۹۶، یحیی رحیم صفوی، دستیار ویژه رهبر جمهوری اسلامی در امور نظامی نیز با اشاره به اینکه بازسازی سوریه «حداقل به ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیارد دلار احتیاج دارد»، گفت ایران باید هزینههایی که در سوریه کرده را از طریق «نفت، گاز و معادن فسفات» این کشور «برگرداند».
در چند سال گذشته در هر حرکت اعتراضی که در ایران به راه افتاده است یکی از موضوعات اعتراض مردم در خیابانها پولی بوده که به جای خود کشور در دیگر کشورها از جمله در سوریه هزینه شده است.
در پاسخ به این اعتراض مقامات جمهوری اسلامی همواره ادعا کردهاند که اگر نیروها و پول خود را در سوریه هزینه نمیکردند، امنیت کشور به خطر میافتاد و مجبور میشدند در خاک ایران با گروههایی نظیر داعش مقابله کنند.
در اطلاعیه وزارت خارجه ایران درباره سخنان محسن رضایی نیز به این موضوع اشاره شده و گفته شده که حضور ایران در این کشورها برای «مبارزه با داعش» بوده است.
مقامهای حکومت ایران از سوی دیگر، وعده دادهاند که با مشارکت در بازسازی سوریه، بخشی از هزینههای حضور نظامی در این کشور را جبران میکنند.
با این حال، دیماه امسال خبرگزاری مهر در گزارشی با اشاره به توافقهای ایران و سوریه در سال ۹۷ برای حضور ایران در حوزه مسکن، حمل و نقل و بانکی سوریه، نوشته است که «تاکنون هیچیک از بندهای توافقات مهم مقامات سیاسی دو کشور، جنبه اقتصادی نگرفته است».
در این گزارش به ساخت شهرک ۲۰۰ هزار واحدی در شهر دمشق اشاره شده که قرار بود توسط انبوهسازان ایرانی انجام شود و به نقل از ایرج رهبر، رئیس انجمن انبوهسازان استان تهران آمده است از سال ۹۷ تاکنون «هیچ اتفاقی نیفتاد و هیچ اقدامی از طرف انبوه سازان در سوریه صورت نگرفت».