تعدادی از قانونگذاران جمهوریخواه ایالات متحده در کنگره، روز جمعه دو طرح جدید با هدف افزایش تحریمهای اقتصادی علیه ایران و ناقضان حقوق بشر ارائه دادند که میتواند مسیر دولت جو بایدن برای بازگشت به برجام را ناهموار کند.
به گزارش وبسایت خبری «واشنگتنفریبیکن» این دو طرح جدید به طور رسمی گروههای شبهنظامی مورد حمایت ایران در عراق را به عنوان سازمانهای تروریستی معرفی میکند و تحریمهای جدیدی را علیه ناقضان حقوق بشر در ایران، از جمله رهبر ایران، علی خامنهای، اعمال میکند.
این طرحها فقط یک روز پس از تشکیل جلسه مجازی اعضای کمیته مطالعات جمهوریخواه (RSC)، بزرگترین گروه محافظهکار در کنگره، با سخنگوی سابق وزارت امور خارجه، مورگان اورتگاس و نماینده ویژه سابق دولت آمریکا در امور ایران، برایان هوک، در ادامه کمپین «چگونه از فشار حداکثری رئیس جمهور ترامپ بر ایران در کنگره دفاع کنیم» مطرح شد.
به نوشته واشنگتنفریبیکن، فشار قانونی جمهوریخواهان که توسط جو ویلسون و جیم بانکس اداره میشود، در حالی صورت میگیرد که دولت بایدن طیف وسیعی از امتیازات، از جمله تخفیف تحریمها را به منظور جلب مجدد ایران به میز مذاکره در برنامه کار خود دارد.
در حالی که طرح ارائه شده توسط جمهوریخواهان شانس کمی برای تصویب شدن در کنگره تحت کنترل دموکراتها دارد، منظور این است که به تهران و قدرتهای اروپایی پیامی ارسال کند که بخش قابل توجهی از قانونگذاران آمریکایی مخالف دیپلماسی دولت هستند و آمادگی لازم را برای اعمال مجدد هرگونه تحریمهای لغو شده در هفتهها و ماههای آینده را دارند.
این تلاش میتواند مانند نامه اخیر 70 نفر از دموکراتها به بایدن که از وی خواستند تحریمهای ایران را به عنوان پیش شرط گفتگو درباره برنامه هستهای در حال رشد ایران لغو نکند، موثر باشد.
به گفته منابع کنگره نزدیک به RSC ملاقات با هوک و اورتاگوس، از اعضای کلیدی «کارزار سیاست حداکثری رئیس جمهور ترامپ بر ایران» باعث شد تا کنگره را ترغیب کند تا «سیاست رادیکال بایدن در قبال ایران» را از طریق قانونگذاری و هم از طریق بررسیهای بیشتر برای لغو تحریمها بدون مشورت با کنگره، به عقب برانند.
بنبست دیپلماتیک
به نوشته واشنگتنفریبیکن، جمهوریخواهان بیشتر در مورد برنامههای دیپلماتیک دولت با جمهوری اسلامی در تاریکی ماندهاند. فرستاده آمریکا و ایران، رابرت مالی، هنوز گزارشی در مورد گفتگوهای خود با چین و سایر کشورها درباره توافق هستهای جدید ارائه نداده است. دولت بایدن همچنین در مورد تلاش گزارش شده برای کمک به کره جنوبی برای تأمین حدود 1 میلیارد دلار خسارت ایران پس از توقیف تهران توسط کشتی متعلق به این کشور آسیایی، پنهانی عمل کرده است.
بانکس به واشنگتنفریبیکن گفت: «کارزار فشار حداکثری ترامپ کارساز بود. بودجه دفاعی ایران 25 درصد کاهش پیدا کرد. آیا جو بایدن برنامههای این کارزار تحت فشار گذاشتن ایران را تکمیل می کند؟ تحت کارزار فشار حداکثری جو بایدن، تحریم تروریستهایی که آمریکاییها را به قتل رساندهاند، بسیار ناچیز است، در عین حال سیاستهایی که به تقویت بودجه دفاعی ایران و به خطر انداختن متحدان منطقهای ما میانجامد، کاملا ممکن است.»
بانکس بانکس
بانکس، رئیس RSC و یکی از اعضای کمیته خدمات مسلح مجلس نمایندگان، تلاشهای دیپلماتیک دولت را «سیاست مدارس راهنمایی» توصیف کرد که «مبتنی بر بیزاری شخصی از ترامپ و نادیده گرفتن واقعیت ژئوپلیتیک است». به گفته او، کنگره تمام تلاش خود را برای حفظ فشار بر ایران و مقابله با نمایندگان ترور این کشور در منطقه انجام خواهد داد.
دو طرح
اولین طرح که توسط رئیس کارگروه امنیت ملی و امور خارجه RSC، جو ویلسون ارائه شده این است که آیا بر اساس دستورالعمل اجرایی 2010 امضا شده توسط باراک اوباما، رئیس جمهور وقت، تحریمها علیه علیخامنهای به درستی اجرا میشود. این لایحه دولت بایدن را مجبور میکند علناً تلاش اوباما برای پاسخگویی ناقضان حقوق بشر در ایران را رد کند. RSC با این طرح میخواد دولت بایدن که اغلب در خارج از مرزها مدافع حقوق بشر بوده، را محک بزند.
طرح حمایت از دمکراسی و حقوق بشر در ایران
طرح ویلسون به طور بیسابقهای از دموکراسی و حقوق بشر در ایران حمایت میکند و در کوتاهمدت خواستار تغییر همهجانبه رژیم است. همچنین لازم است دولت ایالات متحده گزارش عمومی در مورد افشای امپراتوری مالی خامنهای و حمایت غیرقانونی این کشور از تروریسم تهیه کند.
ویلسون به واشنگتنفریبیکن گفت: «قدرت تحریمی که در این طرح به کار گرفته میشوند از یک قانون دو جانبه مصوب کنگره سرچشمه میگیرند.» او ادامه داد «این غیراخلاقی خواهد بود که فقط برای مذاکره با رژیم ایران یا ورود دوباره به یک معامله ناموفق با ایران، مردم ایران را دوباره زیر اتوبوس بیندازیم.»
شبهنظامیان وابسته به ایران
در طرح دوم که توسط استوبی Greg Steube (R. ، Fla.) نوشته شده، تحریمهای جدید علیه گردان سید شهدا، یا کتائب سید الشهداء، گروه شبهنظامی تروریست مورد حمایت ایران که در عراق فعالیت میکند و مسئول حملات به ایالات متحده است، اعمال میشود. این همان گروهی است که به دستور بایدن اخیراً در سوریه به عنوان بخشی از عملیات انتقامجویی برای حملات به ایالات متحده در منطقه بمباران شد.
شبه نظامیان وابسته به ایران شبه نظامیان وابسته به ایران
همانند طرح قبلی، جمهوریخواهان میخواهند دولت را مجبور کنند در مورد گروهی که آمریکاییها را به قتل رسانده و نفوذ ایران را در سراسر منطقه به دست آورده، موضع گیری عمومی کند.
استوبی به واشنگتنفریبیکن گفت: «گردان سید شهدا مورد حمایت ایران نه تنها تهدیدی جدی برای صلح و ثبات در منطقه است، بلکه آنها مستقیماً مسئول کشته شدن سربازان آمریکایی در عراق هستند.» وی ادامه داد: «حملات مداوم آنها به آمریکاییها و منافع استراتژیک ما پاسخ شدید و قاطع دولت بایدن را میطلبد، اما آنچه که تاکنون از مقامات عالی بایدن دیدهایم اعطای امتیازات خطرناک و مماشات بنیادی است.»
قانونگذاران جمهوریخواه در مجلس سنا و مجلس نمایندگان ایالات متحده اخیرا هشت لایحه را با هدف جلوگیری از بازگشت دولت جو بایدن به برجام تسلیم کنگره کردهاند. برخی از این لوایح، خواستار اعلام مخالفت دستهجمعی در کنگره با بازگشت به برجام شده و برخی دیگر، موضوع سد کردن کامل راه دولت بایدن برای برگشت به توافق هستهای با ایران را دنبال میکردند.
مایکل مککول، از نمایندگان جمهوریخواه پشتیبان لایحه هاگرتی که از پشتیبانی 27 سناتور برخوردار است گفته بود «نمیخواهم دوباره ببینم در معرض دسیسهها و اخاذیهای تهران قرار گرفتهایم و تحریمها را در ازای چیزی کوچک برچیدهایم».
لایحهای دیگر که توسط سناتور جمهوریخواه، تام کاتن، ارائه شده با حدود 40 امضا از هر نوع کاهش تحریم علیه ایران تا زمانی که «توافقی فراگیر» با ایران حاصل نشده، مخالف است.