بر اساس یک تحقیق رسانهای که روز یکشنبه ۳۰ مه منتشر شد دانمارک به یک سازمان اطلاعاتی کشوری در ایالات متحده برای جاسوسی از رهبران اروپایی کمک کرده و به محل اصلی شنود و جمعآوری اطلاعات اروپایی به نفع سازمانهای اطلاعاتی آمریکا تبدیل شده است.
فرانس۲۴ با انتشار گزارشی در این خصوص به قلم خبرنگار خود سباتین سیبت که متن آن در وبسابت این شبکه خبری منتشر شده به سابقه و نقش محوری دانمارک در این همکاری پرداخته است.
نویسنده در ابتدای گزارش خود تاکید میکند که کمک جاسوسان دانمارکی به آژانس امنیت ملی ایالات متحده برای جمعآوری اطلاعات از رهبران اروپایی امری تازه نیست و این کشور اسکاندیناوی مدتها است نقشی اساسی در این زمینه ایفا میکند.
در این گزارش تاکید شده است که همکاری میان سرویسهای اطلاعاتی و جاسوسی دانمارک و ایالات متحده آمریکا طی سالهای گذشته با مرور زمان تقویت شده است.
نویسنده میافزاید که دانمارک پیشتر دست کم طی سالهای ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۴ به پایگاه اطلاعاتی آژانس امنیت ملی ایالات متحده برای جاسوسی از آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان و دیگر سیاستمداران و شخصیتهای آلمانی، فرانسوی، نروژی و سوئدی تبدیل شده بود.
این موضوع حاصل یک تحقیق رسانهای از سوی یک شبکه تلویزیونی دانمارک با همکاری چند رسانه اروپایی از جمله روزنامه لوموند است که روز یکشنبه ۳۰ مه رسانهای و افشا شد.
نویسنده سپس مینویسد که «جاهطلبی جاسوسان سایبری ایالات متحده برای شنود و جمعآوری از کل جهان از جمله از متحدانشان مسبوق به سابقه است و امری تازه محسوب نمیشود.»
وی در این خصوص به افشاگریهای ادوارد اسنودن در سال ۲۰۱۲ اشاره میکند که به اعتقاد وی امکان روشنگری در باره مقیاس واقعی برنامه جاسوسی سایبری گسترده از سوی آژانس امنیت ملی ایالات متحده را فراهم کرد.
تحقیق تلویزیون دولتی دانمارک بر اساس گزارش داخلی سرویسهای اطلاعاتی این کشور انجام شده که سال ۲۰۱۳ پس از رسوایی مرتبط با ماجرای اسنودن سفارش داده شده بود.
هدف از انجام تحقیق یاد شده که به افشاگری جنجالی در باره جاسوسی آمریکا از رهبران اروپایی منجر شد این بود که مشخض شود گوشهای بزرگ ایالات متحده تا چه میزان از اطلاعات جمعآوری شده در خاک دانمارک پر شده است.
عضو غیررسمی «باشگاهِ فایو آیز»
همکاری سرویس اطلاعات نظامی خارجی دانمارک با آژانس امنیت ملی ایالات متحده که تحقیق رسانهای یاد شده بر آن تاکید دارد و نیز انتخاب این کشور اسکاندیناوی شمال اروپا به عنوان پایگاهی برای فرود جاسوسان آمریکایی و جمعآوری اطلاعات از متحدان آمریکا در قاره کهن شاید با نکات اعجابآور دیگری نیز همراه باشد.
فرانس۲۴ در این گزارش به نقل از فلمینگ اسپلیدزبول هانسن، کارشناس امنیت بینالمللی در انستیتوی روابط بین الملل دانمارک میگوید: «در واقع این ماجرا چندان تعجبآور نیست و افشاگریهای تازه تنها جزئیاتی را به یک رسوایی که سال گذشته در دانمارک برملا شد، اضافه میکند.»
نویسنده گزارش میافزاید: سرویس اطلاعات نظامی خارجی دانمارک همچنین از بهار سال ۲۰۲۰ همکاری نزدیک با آژانس امنیت ملی ایالات متحده برای شنود شخصیتها و گروههای صنعتی دانمارک را برای دستیابی به اهداف تعیین شده آغاز کرده است.
فلمینگ هانسن که خود برای سرویس اطلاعات خارجی دانمارک کار کرده، میگوید: مقامات در آن زمان اغلب دست به پنهانکاری میزدند و تنها نسبت به این امر که سرویس اطلاعات نظامی خارجی دانمارک برای ممانعت از جاسوسی یک قدرت خارجی در خاک دانمارک مداخله نکرده ابراز تاسف میکردند.
این کارشناس امنیتی سپس با اشاره به نقش رسانهها در برملا کردن آنچه آمریکاییها در خاک دانمارک انجام میدهند، میگوید: «دانمارک احتمالا تنها کشوری است که بدون ترس از عواقب این کار اجازه داده تا چنین اقداماتی در خاک خود انجام شود.»
اگر چنین به نظر میرسد که آژانس امنیت ملی ایالات متحده میتواند در مصونیت کامل از خاک دانمارک برای جاسوسی از کل اروپا استفاده کند، دلیل عمده آن سنت دیرین همکاری بین سرویسهای اطلاعاتی دو کشور است.
هفتهنامه دانمارکی ویکنداویزن Weekendavisen ضمن انتشار مطلبی با اشاره به این همکاری مینویسد که دانمارک به نوعی عملا به عضو دوفاکتو و غیررسمی باشگاه فایو آیز (گروه سرویس های اطلاعتی پنج کشور اصلی انگلیسی زبان) تبدیل شده است.
کابلها و جنگها
این رابطه نزدیک بین یک کشور شمال اروپا و ابرقدرت آمریکا به اوایل دهه ۱۹۹۰ باز می گردد. کپنهاگ در آن زمان متوجه شد که روی یک معدن طلای جاسوسی نشسته است: کابلهای زیردریایی که ارتباطات الکترونیکی بین ایالات متحده و اروپا را برقرار میکرد از آبهای سرزمینی این کشور عبور میکرد.
سرویس اطلاعات نظامی خارجی دانمارک به طور مخفیانه موفق به دسترسی و استفاده از این کابلها می شود و به دنبال آن تلاش میکند تا از این راه نزد سرویس اطلاعاتی آمریکا کسب درآمد کند.
«زوددویچه تسایتونگ»، روزنامه نزدیک به جریان چپ میانه آلمان در این خصوص مینویسد که آژانس امنیت ملی ایالات متحده موسوم به «اِناساِی» NSA این پیشنهاد همکاری را دو دستی قاپید و از آن استقبال کرد.
همزمان دانمارک سیاست حمایت نظامی از ایالات متحده را در پیش گرفت به نحوی که بریتانیا از این حیث به یک متحد درجه دو آمریکا تبدیل شد.
فلمینگ هانسن در این خصوص میگوید: «ما در کنار آمریکاییها در لیبی، سوریه یا حتی در افغانستان جنگیدیم. میتوان گفت که ما کشوری درگیر جنگ هستیم و این ماجرا تقریبا سی سال است که ادامه دارد.»
این متخصص مسائل امنیتی در موسسه روابط بین الملل دانمارک سپس میافزاید: یک همکاری نظامی که بنا به ماهیت خود افزایش تبادل اطلاعات نیز به دنبال دارد.
وقتی آژانس امنیت ملی ایالات متحده در اواخر دهه ۲۰۰۰ به فکر راهاندازی مرکزی در شمال اروپا برای پردازش اطلاعات جمعآوری شده از قاره کهن افتاد، دانمارک به نظر یک گزینه مناسب و قابل پیشبینی برای این طرح بود.
سرویس اطلاعات نظامی خارجی دانمارک بر این اساس با کمک آمریکا یک مرکز بزرگ پردازش داده را در جزیره آماگر واقع در شرق کپنهاگ بنا کرد تا به سرویسهای اطلاعاتی امکان دهد از هرگونه ارتباطات رهگیری شده به کمک ابزارهای نظارت الکترونیکی جاسوسان سایبری آمریکا بهره برداری کنند.
دانمارک در عوض چه چیزی بدست میآورد؟
واشنگتن از آنجا که دانمارک در مکانی استراتژیک در کناره دریای شمال و نه چندان دور از اقیانوس منجمد شمالی واقع شده و این اهمیت موقعیت استراتژیک احتمالا در سالهای آینده بیشتر هم خواهد شد به متحد اروپایی خود وابستگی زیادی پیدا کرده است.
فلمینگ هانسن در این خصوص تاکید میکند که به اعتقاد وی این همکاری حتی به دلیل مسائل حساس مرتبط با قطب شمال قویتر هم خواهد شد.
این همکاری میان جاسوسان دو کشور متحد یک طرفه نیست. کارشناس دانمارکی مسائل امنیتی در این زمینه میگوید: «همکاری میان دو کشور به دانمارک امکان داده تا به اطلاعات سرویسهای آمریکایی که به عنوان مثال از حیث کیفی از اطلاعات سرویسهای آلمانی بهتر هستند دسترسی داشته باشد.
وی در ادامه تصریح میکند که این همکاری همچنین راهی برای کسب اعتبار سیاسی نزد واشنگتن است که دانمارک از راه دیگر شاید نتواند تا این حد به آن دست پیدا کند.
این کارشناس مسائل امنیتی میگوید که بازی هم اکنون برای مقامات دانمارکی ارزش شمع را دارد. به گفته فلمینگ هانسن «آنچه برای رهبران مهم است تأثیر بر افکار عمومی ملی است و در حال حاضر عواقب آن محدود است.»
اما این کارشناس پیشبینی میکند که اگر شیر اطلاعات حساس و افشاگریها بیش از این باز شود، فشارها بر مقامات دانمارکی برای آنکه ثابت کنند کشورشان به بهای ارزانی به لانه جاسوسان سایبری آمریکا تبدیل نشده، افزایش خواهد یافت.