خانه / اخبار مهم روز / راهبرد تهاجمی طالبان در پی کنترل مرزهای افغانستان و مناطق کشت و راه‌های صدور مواد مخدر است

راهبرد تهاجمی طالبان در پی کنترل مرزهای افغانستان و مناطق کشت و راه‌های صدور مواد مخدر است

شماری از ساکنان لشکرگاه از یک مرکز درمانی که بر اثر بمباران هوائی تخریب شده است بازدید می کنند. در این بمباران یک مدرسه نیز آسیب
شماری از ساکنان لشکرگاه از یک مرکز درمانی که بر اثر بمباران هوائی تخریب شده است بازدید می کنند. در این بمباران یک مدرسه نیز آسیب

جنبش طالبان که از ماه‌ها پیش نیروهای خود را برای آغاز یک تهاجم گسترده در پی خروج ارتش آمریکا از افغانستان آماده می‌کرد، در چند هفتۀ اخیر با شدت بخشیدن به حملات در ولایت‌های مرزی در شمال و غرب کشور و در ولایت نیمروز در جنوب، راهبرد تهاجمی خود را آشکار می‌کند. بدست گرفتن کنترل نیمروز و مرزها، مزارع اصلی کشت و تولید مواد مخدر و راه‌های حمل و صدور را در اختیار آنان قرار می‌دهد و مبادلات برای وارد کردن اسلحه، مهمات و دیگر نیازها را بروی آنان می‌گشاید.

جنبش طالبان با کنترل ولایت‌های کندوز و سر پُل در شمال کشور که مراکز آنها بامداد یکشنبه ٨ اوت/ ١٧ مرداد ـ اسد بدست آنان افتاد بخش دیگری از طرح کنترل مرزها را به اجرا گذاشت. این جنبش پیش از آن کنترل مراکز دو ایالت جوزجان و نیمروز در شمال و غرب کشور را نیز بدست آورده بود و از همان زمان حملات گسترده‌ای را نیز در دو ایالت هلمند و هرات آغاز کرده بود که هر چند تا کنون به نتیجه نرسیده، اما تهاجم آنان نیز پایان نیافته است.

ژان پییِر فیلیو، استاد و پژوهشگر سرشناس تاریخ خاورمیانه در مدرسۀ عالی علوم سیاسی پاریس، در مقاله‌ای در روزنامۀ لوموند، تاکید می‌کند که طرح حملات طالبان علاوه بر در محاصره قرار دادن دولت از طریق کنترل مرزها و تسلط بر مراکز ولایات، هدف دیگری را نیز دنبال می‌کند که همان دست یافتن به تولید و صدور مواد مخدر است. او با اشاره به تهاجمات گستردۀ طالبان در ایالت هلمند و تلاش برای تسلط بر لشکرگاه، با اتکا به آمار سازمان ملل متحد یادآوری می‌کند که این ایالت محل کشت و برداشت نیمی از تولید تریاک و تبدیل بخش مهمی از آن به مرفین در افغانستان است.

ژان پییِر فیلیو یادآوری می‌کند که ایالات متحدۀ آمریکا از سال ١٩۴۵ در پی اعلام ممنوعیت تریاک در افغانستان، همکاری گسترده در این زمینه با این کشور را آغاز کرد و با ایجاد سازمانی به نام «ادارۀ درۀ هلمند»، که بر اساس سازمان مشابهی در ایالت «تِنِسی» پای گرفته بود، به ساختن دو سد پر اهمیت و فراهم ساختن امکانات آبیاری زمین‌های منطقه و احداث راه‌های آسفالت برای تشویق کشاورزان به جایگزین کردن کشت خشخاش با گیاهان و محصولات دیگر کشاورزی پرداخت.

اشغال افغانستان از سوی اتحاد جماهیر شوروی در سال ١٩٧٩، بنوشتۀ ژان پییِر فیلیو، حمایت آمریکا از مجاهدین را در پی داشت که برای تامین منابع مالی مورد نیاز خود به از سرگیری کشت خشخاش روی آوردند. تسلط طالبان بر هلمند، پیش از تسلط آنان بر کل کشور در سال‌های پایانی قرن امتیاز پراهمیتی برای آن به شمار می‌رفت و تنها در سال ٢٠٠٠ بود که ملا عمر کشت خشخاش را ممنوع کرد و با شدت به اجرا گذاشت.

ژان پییِر فیلیو یادآوری می‌کند که «آزاد» کردن افغانستان از ادارۀ طالبان توسط ایالات متحد آمریکا در سال ٢٠٠١، در شرایطی انجام گرفت که کشور از کشت خشخاش رها شده بود. اما بازگشت رهبران جهادی که بیشتر آنان با قاچاق مواد مخدر بیگانه نبودند، موقعیت را یکسره تغییر داد. والی هلمند که در سال ٢٠٠۵ با کشف ٩ تُن تریاک در منزل او ناگزیر به کناره گیری شد، برای انتقام گرفتن، هزاران نفر شبه نظامیان وفادار به خود را در اختیار طالبان گذاشت. به رغم کارزارهای گستردۀ آمریکا برای ریشه کن کردن کشت خشخاش، گسترش شورش و توسعه کشت خشخاش به یکدیگر پیوند داشته و یکی دیگری را تقویت کرده است.

هدف تهاجم گستردۀ طالبان به هلمند که در ٣١ ژوئیه آغاز شد، هر چند با مقاومت نیروهای دولتی روبرو شده و تا کنون به نتیجه نرسیده است، دست یافتن به نیمی از تولید تریاک افغانستان است که خود ٩٠ درصد هروئین جهان را تامین می‌کند.

ژان پییِر فیلیو تاکید می‌کند که «یکبار دیگر راهبرد شورش اسلامی انسجام خود را نشان می‌دهد: نظارت آنها بر مرز مشترک با پاکستان به آنها اجازه می‌دهد که کلیۀ تبادلات را در کنترل خود گیرند و از این راه درآمد قابل توجهی به دست آورند. این راهبرد، اقوام مرزنشین را که درآمد خود را از دست داده‌اند، از کابل دور و وادار می‌کند به طالبان بپیوندند.

جنبش القاعده، با پیشروی‌های کنونی طالبان دو باره با اتکا به همبستگی‌های استوار خود با طالبان، می‌تواند جان تازه بگیرد و قاچاق جهانی هروئین با کارزارهای جاری از سر گرفته شود. چالش کنونی در نبرد برای تسلط بر لشکرگاه از همین رو اهمیت فراوان دارد.