شرح دادگاه حمید نوری از عاملان قتل عام تابستان ۱۳۶۷ در دادگاه استکهلم (سوئد)
گزارش روز دوم دادگاه حمید نوری
در دومین روز دادگاه رسیدگی به اتهامات حمید نوری، دادیار سابق قوه قضاییه جمهوری اسلامی در زندان گوهردشت، دادستانها ضمن ادامه تفهیم کیفرخواست به متهم، حکم اعدام جمعی روحالله خمینی علیه مخالفان زندانی را نیز قرائت کردند. یکی از دو دادستان حاضر در این جلسه که چهارشنبه ۱۱ اوت ۲۰۲۱ در دادگاه استکهلم برگزار شد، به توضیح «فتوای» بنیانگذار جمهوری اسلامی علیه زندانیا سیاسی و توضیح واژه فتوا پرداخت. اشاره دادستان به محتوای فتوا، اشاره به حکم بنیانگذار جمهوری اسلامی است که در آن او خطاب به هیاتی که او آنها را انتخاب کرد و «تشخیص» موضوع صدور حکم علیه زندانیان را بر عهده آنها گذاشت، نوشت: «وسوسه و شک و تردید نکنند و سعی کنند اشداء علی الکفار باشند.»
دادستان تاکید کرد در اسناد ایران تریبونال آمده است: پس از آن بود که هیئتی متشکل از حسینعلی نیری(حاکم شرع وقت)، مرتضی اشراقی(دادستان وقت)، ابراهیم رئیسی(معاون وقت دادستان و رییس جمهوری فعلی) و مصطفی پورمحمدی(نماینده وقت وزارت اطلاعات در زندان اوین) به صدور احکام گسترده اعدام پرداختند.
دادستان در ادامه توضیحاتاش، به اسناد و مستندانی که برای اثبات اتهاماتشان علیه نوری جمعآوری کردهاند، اشاره کرد. در میان این اسناد، به اسناد دادگاه ایران تریبونال و عفو بینالملل استناد کرد و به بخشهایی از اطلاعات آنها در رابطه با اعضای کمیسیون مرگ و جرئیات شکنجه و بدرفتاری با زندانیان و همچنین اعدام هزاران زندانی سیاسی اشاره نمود.
دادستان در ادامه به مستندات ایران تریبونال و عفو بیینالملل درباره کشتار زندانیان سیاسی در تابستان شصتوهفت پرداخت و به تفصیل در باره نقش حمید نوری در این کشتار در زندان گوهردشت صحبت کرد. او گفت، گروهی هستند که بهعنوان شاکی و شاهد به دادگاه فراخوانده خواهند شد و در باره جزئیات این مستندات شهادت خواهند داد. او در ادامه گفت که اقوام و خانوادههای جانباختگانی که در گوهردشت اعدام شدند نیز، در دادگاه شهادت خواهند داد. او همچنین گفت، با متخصصین و کارشناسان حقوقی نیز در دادگاه صحبت خواهد کرد.
دادستان در ادامه گفت، بنا بر اطلاعاتی که ایران تریبونال به دست داده است، زندانیان اعدام شده به طور مخفیانه در گورهای بی نام و نشان دفن شدند. ایران تریبونال و کمیسیون حقیقتیاب آن نخست کار خود را در لندن با ۷۵ شاهد آغاز کرد و سپس در دادگاه لاهه، شش قاضی پس از شنیدن شهادت نزدیک به بیست نفر، به این نتیجه رسیدند که جمهوری اسلامی به طور گسترده مرتکب جنایت علیه بشریت محکوم شده است.
او گفت که حمید نوری، نخست نگهبان زندان بود و سپس از سال ۱۹۸۲ به استخدام قویه قضاییه در آمد. وقتی تلفن دستی او را نگاه کردیم، مدارک و اطلاعاتی پیدا کردیم که نشان میدهد او تا این اواخر با قوه قضاییه در ارتباط بوده است. همچنین در تلفن او، عکس برادرش هست که در جنگ کشته شده است. او از اسم اصلی استفاده نمیکرد و اسم مستعار داشته به نام حمید عباسی. البته همه کارمندان قضایی در ایران از اسم مستعار استفاده میکنند. در تلفن او یک “اساماس” هست که در آخر آن نوشته: حمید نوری و داخل پارانتز نوشته: (عباسی). در مستندات ایران تریبونال آمده است که زندانیان را شکنجه میکردند و کف پای آنان کابل میزدند تا اسامی دوستان خود را بدهند. شکنجه بسیار دردناکی است. بسیار کسانی که در جمهوری اسلامی اعدام شدند، هوادار سازمانهای سیاسی بودند و یا از آنها تنها یک اطلاعیه و یا نشریه سازمانی گرفته بودند. عفو بینالملل میگوید، بیشتر شکنجه با کابل بود که به کف پا میزدند. شکنجه روحی نیز میدادند.
رئیس زندان گوهردشت، سیدحسین مرتضوی زنجانی بود که از ۱۹۸۵ در آنجا رئیس بود. ناصریان(محمد مقیسه)، یکی دیگر از مقامات زندان گوهردشت بود. او دادیار و نماینده رئیس زندان بود. وقتی مرتضوی عوض شد و به زندان اوین رفت، ناصریان رئیس زندان گوهردشت شد. در زمان اعدامهای دستجمعی، ناصریان رییس این زندان بود. یکی دیگر از مقامات زندان گوهردشت، داوود لشکری بود و در اعدامهای ۱۹۸۸ نقش داشت. ایران تریبونال تائید کرده است که لشکری در اعدامهای دستهجمعی نقش داشته است. حمید نوری معاون او و کمک دادیار بود. او هم درباره مرخصی و آزادی زندانیان تصمیم میگرفت و هم در شکنجه زندانیان و اعدام آنان دست داشت.
کمیته مرگ در دوران اعدامهای ۱۹۸۸ حق نداشتند زندان را ترک کنند. تلفنهای زندان را قطع کرده بودند و ماموران حق نداشتند به خانههایشان بروند. به این شکل اعدامهای دستهجمعی را آغاز کردند.
دیدهبان ایران
١١ اوت ۲٠۲١