سازمان «گزارشگران بدون مرز»، در بیانیهای، شرایط نگهداری زنان زندانی در زندان قرچک، از جمله وضعیت عالیه مطلبزاده، روزنامه نگار و نرگس محمدی، فعال حقوق بشر را «غیرانسانی و ناگوار» توصیف کرد.
این نهاد از میشل باشله، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل و جاوید رحمان، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد خواست برای بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران واکنشی «درخور و فوری» نشان دهند.
«گزارشگران بدون مرز» در این بیانیه خواستار رسیدگی و اقدام فوری در خصوص زندان قرچک شد که از نظر «بهداشتی» و «تسهیل ارتباط زندانیان با خانوادههایشان» در وضعیتی «فاجعهبار» قرار دارد و از مقامات ایران خواست در این رابطه «بدون قید و شرط» با سازمان ملل همکاری کند.
.گزارشگران بدون مرز با اشاره به وضعیت عالیه مطلبزاده روزنامهنگار و نرگس محمدی مدافع حقوق بشر که در زندان قرچک (زندان شهر ری) محبوس هستند، کمیسر عالی حقوق بشر و گزارشگر ویژه سازمان ملل را فرا خواند تا «واکنشی درخور و فوری» به منظور بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران نشان دهند.
رضا معینی، مسئول دفتر افغانستان و ایران گزارشگران بدون مرز، در این گزارش با اشاره به گذشت چهل روز از مرگ بکتاش آبتین در پی «عدم درمان موثر»، میشل باشله کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل و جاوید رحمان گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران را به «سکوت و بیکنشی» متهم کرد و آن را «پرسشبرانگیز و نگرانکننده» دانست.
معینی تأکید کرد که این مقامات سازمان ملل متحد «باید خواهان همکاری بدون قید و شرط مقامات ایران با سازمان ملل و رعایت تعهدات جهانی آنها» شوند.
در این گزارش بر اساس اظهارات عالیه مطلبزاده و نرگس محمدی گفته شده است که زندانیان «تنفس سالم و آشامیدن آب معمولی» ندارند و مجبورند «بوی غیرقابل تحمل فاضلاب زندان همراه با گاز آمونیاک» را تحمل کنند که موجب «بروز مشکلات تنفسی میشود.»
همزمان با این گزارش، نرگس محمدی در پی مشکلات تنفسی از زندان قرچک به بیمارستان منتقل شده است.
بنا بر این گزارش، زندان قرچک که ویژه زنان و به «نابسامان و غیربهداشتی» بودن مشهور است، پیش از تبدیل شدن به زندان، «مرغداری و سپس اردوگاه ترک اعتیاد مردان» بوده است. سازمان گزارشگران بدون مرز وضعیت این زندان را «اسفبار» و «ابزار فشار و تبعید و مرگ تدریجی» دانسته است.
بنا بر گزارشهای رسمی، در این زندان «۱۲۰۰ زن زندانی» نگهداری میشوند.
سازمانها و نهادهای حقوق بشری بینالمللی بارها نسبت به وضعیت زندانهای ایران ابراز نگرانی کردهاند.
پیش از این، هبه مورایف مدیر بخش خاورمیانه و شمال آفریقای سازمان عفو بینالملل درباره تصاویر هک شده از زندان اوین در شمال تهران گفته بود: «دیدن آن چه پشت دیوارهای اوین میگذرد بهتآور است، ولی متأسفانه بدرفتاریهای که در ویدئوهای درز یافته دیده میشود تنها به مثابه نوک کوه یخ اپیدمی شکنجه در ایران است.»
پیشتر روزنامهنگاران و فعالان سیاسی زندانی درباره وضعیت نامناسب زندان قرچک و عدم دسترسی زندانیان به امکانات اولیه در این زندان هشدار داده بودند.
ندامتگاه شهر ری مشهور به زندان قرچک، ویژه زنان و دارای 12 بند است و زندانیان سیاسی بدون رعایت اصل تفکیک جرایم به منظور فشار بیشتر به این زندان منتقل میشوند.
کیفیت بسیار بد غذای زندان، نبود امکانات اولیه رفاهی، مشکل سیستم فاضلاب زندان، آب شور و قطعی مداوم آب شیرین، کمبود امکانات پزشکی و بهداشتی بهویژه پس از شیوع ویروس کرونا، عدم اعزامهای پزشکی و تراکم بالای زندانیان از مهمترین مشکلات زنان محبوس در این زندان است.
نرگس محمدی، یکی از کسانی است که اخیرا از زندان اوین به قرچک منتقل شد. تقی رحمانی همسر این زندانی سیاسی، پنجشنبه 17 فوریه اعلام کرد که همسرش به علت «مشکل تنفسی» به بیمارستان منتقل شده است. رحمانی در توئیتی نوشت که از وضعیت او «اطلاع دقیقی نداریم» اما «مسئولان از وضع جسمی نرگس اطلاع دقیق دارند».
عالیه مطلبزاده نیز ماه گذشته به زندان قرچک منتقل شد و به گفته همسرش، صدرا عبداللهی این کار «با خشونت» انجام شده است.
چندی پیش، نسرین ستوده، وکیل و فعال حقوق بشر محبوس در زندان قرچک در نامهای خطاب به رئیس سازمان زندانهای کشور، خواستار تعطیلی این زندان بهدلیل شرایط غیراستاندارد و غیرانسانی آن شده بود.