حیای توافق هستهای 2015 با ایران موسوم به «برجام» میلیاردها دلار به جیب چهار کمپانی اتمی بزرگ دولتی روسیه میریزد، که قرار است با لغو بخشی از تحریمهایی جامعه جهانی علیه روسیه بابت حمله این کشور به اوکراین، در توسعه زیرساختهای هستهای ایران مشارکت کنند.
بر اساس یک سند دولتی ایالات متحده که به رویت «واشینگتن فریبیکن» رسیده است، شرکت انرژی اصلی روسیه به نام «روساتم» و حداقل چهار شرکت تابعه آن، در صورت احیای توافق هستهای با ایران معافیتهای تحریمی به ارزش بیش از 10 میلیارد دلار دریافت خواهند کرد تا بخش اتمی ایران را توسعه دهند.
سند مذکور توسط دولت دونالد ترامپ، رئیسجمهوری پیشین آمریکا تهیه شده بود، و دولت قبلی ایالات متحده برای ارزیابی تحریمهای احتمالی علیه برنامه هستهای ایران و تاثیر آن بر حامیان روسی رژیم ایران از آن استفاده کرده بود.
چهار کمپانی زیرمجموعه روساتم به نامهای «روساتم انرژی بینالملل»، «اتمسترویاکسپورت»، «شرکت سوخت توِل» و «تکسناباکسپورت» شرکتهایی هستند که در صورت احیای «برجام»، توسعه بخش اتمی ایران را بر عهده خواهند گرفت. این شامل تامین سوخت رآکتور، نابودی زبالههای سوختی، نظارت بر عملیات نیروگاهها، و ساخت و ساز تاسیسات هستهای جدید میشود.
به گفته «فریبیکن»، هنگامی که دولت جو بایدن، رئیسجمهوری آمریکا در فوریه امسال معافیتهای تحریمی ایران و روسیه را تمدید کرد، به شرکتهای وابسته به روساتم «چراغسبز» نشان داد تا در تاسیسات هستهای «فُردو» فعالیت کنند.
شرکت سوخت توِل نیز به عنوان بخشی از توافق هستهای اولیه 2015 موسوم به «برجام»، قرار است به ایران اورانیوم غنیشده بیستدرصدی برای راهاندازی یک «رآکتور تحقیقاتی» در تهران بدهد.
روسیه در صورت احیای «برجام» به احتمال زیاد اورانیوم غنیشده ایران را وارد میکند. این مبادله را قرار بود یکی دیگر از شرکتهای وابسته به روساتم به نام «کارخانه کنسانتره شیمیایی نووسیبیرسک» انجام دهد، و این شرکت میتواند در صورت هر گونه مبادله آتی با تهران دوباره وارد عمل شود.