- تصاویر تازه از نیروهای نظامی روسیه در اوکراین نشان میدهد که ارتش این کشور برای اولین بار یک خودروی زرهی موسوم به «ترمیناتور» را در نبردهای اوکراین به کار گرفته است.
ویدئوهای آماتوری که از جنگ در اطراف شهر سورودونتسک در شرق اوکراین منتشر شدهاند، این محصول صنایع دفاعی روسیه را در حال حرکت نشان میدهند. این ادوات که به منظور حمایت از تانکها در جنگ شهری طراحی شدهاند، جزو مدرنترین تولیدات زرادخانه تسلیحاتی روسیه هستند تا کنون در جنگ اوکراین دیده شدهاند.
اما ترمیناتورها چه مشخصاتی دارند و چرا اعزام آنها به جنگ اوکراین خبرساز شده است؟
ترمیناتورها در واقع نتیجه تلاش روسیه برای توسعه خودروهای زرهی جهت نبردهای شهری است که در محیطهای تنگ صورت میگیرند. نیاز به چنین ادواتی پس از اولین جنگ چچن مشخص شد که در آن تعداد زیادی از خودروهای زرهی روسی و تانکهای تی-۷۲ آن توسط جنگجویان چچنی از بین رفتند.
در آن جنگ وقتی تانکها وارد کوچهها و معابر باریک میشدند، جنگجویان چچنی به راحتی از پنجره طبقات ساختمانها خم میشدند و نارنجکهای ضدتانک را روی سر خودروهای زرهی روسی میانداختند. تانکهای روسی اما به دلیل ناتوانی در شلیک به سمت بالا، که از عدم توانایی لولههای توپشان در تغییر زیاد زاویه ناشی میشد، نمیتوانستند واکنش موثری نشان دهند و غالبا در کمین نیروهای چچنی نابود میشدند.
تانکهای تی۷۲ روسی در جنگ افغانستان نیز مشکل مشابهی برای هدف قرار دادن جنگجویان در بالای تپهها و کوهها داشتند چرا که لوله آنها به اندازه کافی بالا نمیآمد تا بتواند به مواضع مقابل شلیک کند، ضمن آنکه از زرهی ضعیفی برخوردار بودند. این امری بود که صنایع نظامی روسیه را ترغیب به ساخت نوع جدیدی از خودروی زرهی، بر مبنای بدنه تانکهای تی۷۲، کرد که مشکلات آن مدلها را نداشته باشند و بتوانند در نبردهای خیابانی از تانکها حمایت کنند.
ترمیناتورها که ۴۰ تن وزن و ۷ متر طول دارند در سال ۲۰۰۲ وارد صنایع نظامی روسیه شدند و مجهز به توپهای خودکار دوقلو هستند که هر کدام میتوانند بیش از ۱۰ گلوله ۳۰ میلیمتری در ثانیه شلیک کنند.
به لحاظ فناوری ترمیناتور دارای سامانه آتش مجهز به دید حرارتی ساخت تالس فرانسه همراه با نشانگذار و مسافتیاب لیزری، دوربین پانورماتیک با دید ۳۶۰ درجه در بالای برجک، مسلسل، سنسور باد و محافظ ویژه خدمه در برابر جنگافزارهای بیولوژیکی است. مقاومت زرهی آنها نسبت به تانکهای تی۷۲ تقویت شده و میتوانند با سرعت ۶۰ کیلومتر در ساعت حرکت کنند.
این خودروهای زرهی که پیشتر در جنگ قزاقستان و سوریه نیز دیده شده بودند، دارای موشکهای هدایت شونده لیزری هستند که برد آتش موثر آنها تا حدود ۶ هزار متر میرسد.
در حال حاضر دستکم دو نسخه مجزا از ترمیناتورها در خدمت ارتش روسیه هستند: یک مدل مجهز به نارنجکانداز دوقلو و دارای پنج خدمه و مدل دیگر با سه خدمه و بدون نارنجکانداز. به نظر میرسد که ترمیناتورهای مشاهدهشده در اوکراین از سری مدلهای نارنجکانداز ترمیناتور هستند.
ترمیناتورها، که تا کنون سه نسل مختلف از آنها تولید شده است، همچنین دارای زره تقویت شده هستند به نحوی که میتواند در مقابل شماری از سلاحهای ضد تانک مقاومت کند. این زرهها به هنگام اصابت گلوله یا نارنجکهای ضد تانک، به سمت بیرون منفجر میشوند.
مشخص نیست روسیه در حال حاضر چند ترمیناتور در خدمت دارد، با این حال برآورد میشود حدود ۳۰۰ عدد از آنها تا کنون تولید شده باشد. آخرین خبری که پیش از جنگ از این سری تانکها منتشر شد در اواخر سال ۲۰۲۱ بود که روسیه اعلام کرد ۱۰ عدد از این تانکها را به یک هنگ تانک در منطقه نظامی مرکزی خود اضافه میکند.
شماری از تحلیلگران غربی میگویند استقرار خودروی زرهی نادر در جنگ اوکراین نشانهای از «درماندگی» کرملین است، در حالی که مفسران روسی استفاده از آنها را به عنوان نمونهای از زرادخانه غنی روسیه تحسین کردهاند.
طبق تصاویر منتشره تا کنون دستکم یک تانک با فناوری مدرن زرهی مشابه ترمیناتور در اوکراین منفجر شده است. به همین دلیل تصمیم اعزام این خودروهای زرهی به دونباس، جایی که تسلیحات پیشرفته ضد تانک نظر جاولین در جبهه مقابل وجود دارد، قمار به شمار میرود.
ناظران میگویند اگر ترمیناتورها در اوکراین عملکرد ضعیفی داشته باشند، تصویری که ارتش روسیه از «شکست ناپذیری» خود ترسیم کرده است ضربه بیشتری خواهد خورد.