دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، طی گزارشی با اشاره به زیان انباشتۀ ۵۵ هزار میلیارد تومانی شرکت های «ایران خودرو» و «سایپا»، به آسیبشناسی وضعیت مالی این دو غول خودروسازی ایران و ارائه پیشنهادهای اصلاحی در این زمینه پرداخت.
تبلیغ بازرگانی
دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، با بررسی وضعیت مالی دو شرکت «ایرانخودرو» و «سایپا»، اعلام کرد که عملیات خودروسازی توسط این دو شرکت نشان دهندۀ زیان دهی شدید آن است.
این در حالیست که طی سالهای اخیر این شرکتها با برخورداری از انواع حمایتها از جمله ممنوعیت واردات خودرو و دریافت مجوزهای رسمی برای افزایش قیمت، بازار را در انحصار خود داشتهاند.
بنا به گزارش مرکز پژوهشهای مجلس، مجموع زیان انباشتۀ «ایرانخودرو» و «سایپا»، دو غول خودروسازی در ایران، براساس آخرین صورتهای مالی حسابرسی شده منتهی به شش ماهه نخست سال گذشته ، برابر با حدود ۵۵ هزار میلیارد تومان است.
طبق این گزارش، میزان زیان انباشته مربوط به «ایرانخودرو» به مراتب بیش از شرکت «ساپیا» اعلام شده است و سهم ایرانخودرو از این رقم بیش از ۳۴.۶ هزار میلیارد تومان و سهم شرکت سایپا نیز بالغ بر ۱۹.۹ هزار میلیارد تومان بوده است.
همچنین میزان زیان انباشته برای مجموع گروه «ایران خودرو» و «سایپا» بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان و به ترتیب برابر با ۵۲/۴ هزار میلیارد تومان و حدود ۴۸ هزار میلیارد تومان بوده است .
این گزارش با اشاره به اینکه صنعت خودروسازی در ایران با چالشها و معضلات متعددی در دورههای مختلف مواجه بوده است، تأکید می کند که عواملی چون بهره وری پایین، تنوع و کیفیت پایین محصولات، عدم رضایتمندی مشتریان، ساختارهای مالکیتی و مدیریتی معیوب، عدم تفاهم و درک مشترک تصمیم گیران و ذی نفعان اصلی بازار و صنعت خودرو از معضلات و چالشهای این صنعت، اتخاذ تصمیمات نادرست و مداخلات غیراصولی در این صنعت و عدم اراده کافی در اجرای پیشنهادهای کارشناسی، دلایل اصلی بروز مشکلات بنگاههای خودروساز و این صنعت است.
این گزارش تصریح می کند: «یکی از نتایج چالشهای مزبور، وضعیت نامطلوب مالی دو بنگاه بزرگ خودروسازی (ایران خودرو و سایپا) بوده که خود را در «زیان دهی» فعالیت در این صنعت نشان داده است.
در گزارش مرکز پژوهشهای مجلس به زیان انباشتۀ سومین شرکت خودروسازی بزرگ ایران یعنی «پارسخودرو» اشارهای نشده است. در صورتی که اگر زیان انباشته پارسخودرو را نیز به دو شرکت دیگر اضافه کنیم، حجم زیان انباشته خودروسازان داخلی از رقم ۷۵ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان عبور میکند.
براساس آمارهای منتشر شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت، خودروسازان داخلی در سال ۱۴۰۰ تعداد ۹۶۳ هزار و ۱۷۹ دستگاه خودرو تولید کردند. این در حالیست که، هدفگذاری صورت گرفته برای سال جاری این صنعت باوجود زیان انباشتۀ سنگین، تولید حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار خودرو است.
وزیر صمت در حالی وعدۀ افزایش قابل ملاحظه تولید خودرو در سال جاری را داده است که بنا به گفتۀ کارشناسان باتوجه به وضعیت مالی و شرایط فروش خودروسازان، این وعده قابل تحقق نیست.
اخیراً فربد زاوه کارشناس خودرو به خبرگزاری فارس گفته بود که افزایش ۶۰ درصدی تیراژ تولید خودرو در سال ۱۴۰۱ به این معناست که باید منابع مالی حدود ۴۰ تا ۵۰ هزار میلیارد تومان اضافه شود در حالیکه توان مالی آن وجود ندارد. همچنین گفته میشود که امکان و ظرفیت فروش این میزان خودرو در بازار نیز فراهم نیست. این بدان معناست که حتی اگر خودروسازان بتوانند سقف تولید خود در سال جاری را افزایش دهند، به دلیل نبود تقاضای متناسب با سطح تولید، زیان انباشته آنها بیش از پیش افزایش خواهد یافت.
افزایش زیاندهی خودروسازان و حجم بالای زیان انباشته آنها طی سالهای اخیر در حالی رخ می دهد که از سال ۱۳۹۷، دولت حسن روحانی واردات خودروهای خارجی به ایران را ممنوع کرد که این اقدام به طور عملی بازار را طی چند سال در انحصار کامل خودروسازان داخلی قرار داد.
همچنین این خودروسازان بارها در راستای کسب حمایتهای بیشتر از سوی دولت، مجوزهای رسمی برای افزایش قیمت فروش محصولات خود دریافت کردند. به عنوان مثال در اواخر پاییز سال گذشته، طبق مجوز ارائه شده دو شرکت ایرانخودرو و سایپا قیمت محصولات خود را از ماه آذر ۱۴۰۰ معادل ۱۸ درصد افزایش دادند.