علیرغم تحریمهای بسیار، کالاهای غربی هنوز در جایجای بازار ایران پیدا میشوند؛ کالاهایی که از راههای مختلف به ایران میرسند و یکی از مهمترین این راهها کشوری است که روابط سیاساش با ایران چندان نزدیک نیست: امارات متحده عربی.
روزنامه «والاستریت ژورنال» روز سهشنبه گزارشی با این تیتر منتشر کرد: «ایران از طریق بازرگانی با امارات، کالاهای غربی از عطر تا لپتاپ وارد میکند.»
بنوآ فاسون در این گزارش از جمله مینویسد که خلیج فارس چگونه به معبری برای دور زدن تحریمها علیه ایران تبدیل شده است.
ناخدای یکی از قایقهای سنتی موسوم به جهاز به «والاستریت ژورنال» میگوید: «ما آمازونِ ایران هستیم. کسب و کار خیلی رونق دارد.»
آمار گمرکی نشان میدهد که در سال ۱۴۰۰ امارات بزرگترین صادرکننده به ایران بود و در جایگاهی حتی بالاتر از چین قرار داشت. این کشور ۱۶.۵ میلیارد دلار کالا به ایران صادر کرد که ۶۸ درصد واردات غیرنفتی ایران را شامل میشود.
گزارش از زیرساختهای لجستیکی جدید (از انبار تا ارسال تا توزیع تا پرداخت) میگوید که در هر دو طرف خلیج فارس برپا شده تا این داد و ستد ممکن شود. دهها فروند جهاز مدام بین دو کشور در حرکتند و بار آنها همه چیز است: از یخچال تا جاروبرقی تا چاپگر لیزری.
این در حالی است که امارات از یک سو از متحدین مهم آمریکا در منطقه است و از سوی دیگر در جریان جنگ داخلی یمن، تهران و ابوظبی طرفین مقابل را گرفتهاند. چند ماه پیش بود که حوثیهای یمن، شبهنظامیان شیعه تحت حمایت جمهوری اسلامی ایران، با موشک و پهپاد مسلح به ابوظبی حمله کردند.
گزارش به «روابط تاریخی بازرگانی و فرهنگی» بین دو کشور اشاره میکند و از جمله پروازهای بسیار بین این دو و هزاران شهروند ایرانی که در امارات زندگی میکنند. سخنگوی وزارت خارجه امارات به این روزنامه آمریکایی گفت: «سیاست خارجه امارات بر بنیان گفتگوی سازنده و کاهش تنشها است.» امارات تقاضاهای مکرر آمریکا برای اعمال تحریم بر روسیه در پی اشغال اوکراین را نپذیرفته است.
وزارت خارجه آمریکا میگوید واشنگتن به کشورهایی که با ایران رابطه بازرگانی دارند در مورد خطر تحریمها هشدار میدهد. در ماه دسامبر بود که هیاتی آمریکایی به امارات رفت تا در مورد موضوع اعمال تحریمها گفتؤگو کند. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت: «ما باور داریم که با امارات هماهنگ هستیم.»
هیاتهای مشابه آمریکایی با پیغامهای مشابه به برخی کشورهای نزدیک به ایران همچون گرجستان نیز سفر کردهاند گرچه این کار در دولت ترامپ با جدیت بیشتری انجام میشد.
گزارش «والاستریت ژورنال» به این اشاره میکند که فروشگاههای اینترنتی در ایران کالاهای غربی و در ضمن کالاهای کشورهایی مثل ژاپن و کره جنوبی را میفروشند. این فروشگاهها معمولا اجناس را از راه امارات و شرکتهایی که در دوبی یا شارجه دارند وارد ایران میکنند. شرکتهای اماراتی این اجناس را خیلی ساده و گاهی حتی با سفارش در وبسایت «آمازون» تحویل میگیرند و سپس با جهاز به ایران میفرستند. این فروشگاهها معمولا با سیستم غیررسمی «حواله» پول را به شرکای اماراتی خود میرسانند.
شرکتهای غربی و توزیعکنندهها میگویند آنها تنها به شرکتهای مشروع در امارات جنس میفروشند و غیرممکن است بفهمند که این شرکتها کالاها را به ایران میفرستند یا نه.
این محصولات معمولا مسیری غیرمستقیم را طی میکنند تا به دست مصرفکنندگان در ایران برسند. گزارش از جهازی در شارجه میگوید که چاپگرهای لیزری «اچ پی» را از هلند دریافت کرده است. بار دیگری که مورد توجه قرار گرفته پرینترهایی هستند که از مرکز توزیع «اچپی» در اروپا در بوبلینگنِ آلمان آمدهاند.
سخنگوی «اچپی» گفت این شرکت با ایران داد و ستد نمیکند و در قراردادهایی که با شرکتهای توزیعکننده دارد از آنها هم میخواهد از همین سیاست تبعیت کنند.
از دیگر کالاهایی که گزارشگر متوجه ارسالشان به ایران شده جاروبرقیهای شرکت «فیلیپز» هلند و آبمیوهگیریهای شرکت ژاپنی «پاناسونیک» است.
سخنگوی شرکت فیلیپز گفت به مشتریها و توزیعکنندهها در ایران چیزی نمیفروشد و نوشت: «ما از توزیعکنندگان خود (از جمله آنها که در امارات هستند) میخواهیم از قوانین مربوطه پیروی کنند و به روشنی سیاستهای صادارتی خود را برایشان شرح میدهیم.» پاناسونیک به سوالهای «وال استریت ژورنال» پاسخ نداده است.
طبق آمار جهانی، ایران دوازدهمین شریک تجاری امارات است. صاحبان کسبوکار اماراتی و ایرانی میگویند صادرات با ایران را اغلب بدون اطلاع مقامات امارات انجام میدهند.
ناخداهای ایرانی بندر شارجه میگویند با پرچم امارات حرکت میکنند با اینکه شناورهایشان به نام ایران ثبت شده است. به آب ایران که میرسند پرچم ایران را برافراشته میکنند و کالاها را در مقصد اعلام میکنند.
عادل حمیزیا، کارشناس مهمان «مرکز مطالعات خاورمیانه» دانشگاه هاروارد به این روزنامه میگوید: «اماراتیها دارند بازی هوشمندانه توازن بین آمریکا و ایران را بازی میکنند. آنها میبایست واقعیتهای اقتصادی و جغرافیایی را در کنار نگرانیهای امنیتی خود مدیریت کنند.»