رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه برای حضور در نشست کشورهای ضامن «روند صلح آستانه» که سهشنبه 28 تیر با مشارکت روسای جمهوری روسیه، ایران و ترکیه برگزار میشود، به تهران سفر کرده است.
به گزارش خبرگزاری رسمی ایران «ایرنا»، رجب طیب اردوغان در آستانه برگزاری نشست سران سه کشور ایران، روسیه و ترکیه، شامگاه دوشنبه 27 تیر، در صدر هیاتی بلندپایه از مقامات سیاسی و اقتصادی وارد تهران شد.
بر اساس این گزارش اردوغان در نشست «شورای عالی همکاری ایران و ترکیه» نیز با حضور رئیسی شرکت میکند.
پیشتر حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران «بازگشت آوارگان سوری به شهرهایشان و کمک به استقرار صلح و ثبات و امنیت در سوریه» را از جمله موضوعاتی خواند که در دستور کار این دیدار سه جانبه قرار خواهد داشت. پیشنهاد ایجاد «منطقهای امن» در شمال سوریه بارها توسط آنکارا مطرح شده است، اقدامی که از سوی تهران و مسکو با مخالفت روبهرو شده است.
حال این سفر اردوغان به تهران در حالی صورت میگیرد که همزمان با تشدید تنشها نیروهای ترکیه و گروههای مخالف مسلح سوری تحتالحمایه آنکارا برای انجام عملیات نظامی در مناطق تحت کنترل نیروهای سوریه دمکراتیک در شمال سوریه آماده و مستقر شدهاند و به گفته دیدبان حقوق بشر سوریه نیروهای ارتش بشار اسد نیز برای مقابله با آنها با سلاحهای سنگین خود شامل تانک، نفربر و موشکانداز در مناطق شرق حلب از جمله «منبج» مستقر شدند.
رئیس جمهوری ترکیه دو ماه پیش تهدید کرد که عملیات نظامی جدیدی را علیه نیروهای کُرد انجام خواهد داد، مظلوم عبدی، فرمانده کل نیروهای سوریه دموکراتیک نیز خواستار حمایت مسکو و تهران برای جلوگیری از تهدیدات و اقدامات نظامی جدید آنکارا در شمال سوریه شد.ولادیمیر پوتین راهی تهران شده است تا علاوه بر دیدار با روسای جمهوری ایران و ترکیه، برای پنجمین بار با علی خامنهای دیدار کند؛ همزمان وزارت خارجه آمریکا گفته است موضوع احتمال ارسال پهپادهای ایران به روسیه را از نزدیک دنبال میکند.
قرار است روز سهشنبه در تهران نشست سهجانبه کشورهای تضمینکننده طرح موسوم به «روند آستانه» با شرکت ولادیمیر پوتین، رجب طیب اردوغان و ابراهیم رئیسی برگزار شود.
اردوغان شامگاه دوشنبه وارد تهران شد و مورد استقبال جواد اوجی، وزیر نفت، قرار گرفت. همزمان، رسانههای ایران از ورود پوتین به تهران خبر دادند اما اندکی بعد گزارش دادند که هواپیمای فرودآمده در مهرآباد حامل همراهان او بوده و پوتین با هواپیمایی دیگر وارد تهران خواهد شد.
درباره زمان دقیق پنجمین دیدار پوتین و خامنهای گزارشی منتشر نشده است. چهار دیدار قبلی آنها در تهران در مهر ۸۶، آذر ۹۴، آبان ۹۶ و شهریور ۹۷ انجام شد.
پوتین از پنج ماه پیش که روسیه به اوکراین حمله کرد، تنها به تاجیسکتان و ترکمنستان سفر کرده است و حضورش در تهران نخستین سفر او به بیرون از جمهوریهای شوروی سابق طی این پنج ماه است.
سفر پوتین همچنین چند روز پس از سفر جو بایدن به عربستان سعودی انجام شده است.
به دنبال حمله روسیه به اوکراین، روسیه مشمول شدیدترین تحریمهای آمریکا و غرب واقع شده و پوتین گفته است اقتصاد کشورش به جای غرب به چین، هند و ایران رو میآورد.
با این حال پررنگ شدن حضور نفت روسیه در چین به زیان ایران بود و منابع بینالمللی در ماههای اخیر گزارش دادند جمهوری اسلامی برای رقابت با نفت روسیه ناچار شده نفت خود را حتی ارزانتر از قبل به چین بفروشد.
از سوی دیگر، چندی پیش مشاور امنیت ملی کاخ سفید اعلام کرد اطلاعات در اختیار آمریکا نشان میدهد جمهوری اسلامی در صدد ارسال چند صد پهپاد به روسیه و برای استفاده در جنگ روسیه است.
حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، در تماس تلفنی با همتای اوکراینی خود این خبر را تکذیب کرد.
با این حال ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، شامگاه دوشنبه هشدار داد واشینگتن از نزدیک موضوع «ارسال احتمالی پهپادهای ایران به روسیه» را دنال میکند و در صورت وقوع آن، تحریمهایی از سوی آمریکا و کشورهای مختلف در دستور کار است.
پوتین در تهران قرار است علاوه بر دیدار با خامنهای و حضور در نشست سهجانبه، گفتوگوهایی دوجانبه نیز با اردوغان داشته باشد.
به گفته یوری اوشاکوف، مشاور رییس جمهور روسیه در سیاست خارجی، در دیدار پوتین و اردوغان موضوع از سرگیری صادرات غلات تولیدی در اوکراین بحث خواهد شد.