سخنان رییس سازمان سینمایی ایران درباره لیست ممنوعالکارهای سینما با واکنش تند دو سینماگر برجسته ایرانی روبرو شده است. ترانه علیدوستی نوشته “آنچه مرتکبش هستید زورمداری است نه قانونمداری”.
رئیس سازمان سینمایی ایران، سهشنبه ۲۵ مرداد (۱۶ اوت) به خبرگزاری ایسنا گفت اسامی سینماگرانی که احتمالا ممنوعالکار میشوند تا هفته آینده اعلام میشود. محمد خزاعی، برای این ممنوعالکاری به دو گروه اشاره کرد، یکی امضاکنندگان بیانیه ۱۷۰ سینماگر با عنوان “تفنگت را زمین بگذار” و دیگر عوامل فیلم “برادران لیلا”.
“برادران لیلا” امسال در جشنواره کن خوش درخشید و برنده جایزه فدراسیون بینالمللی منتقدان سینمای جهان (فیپرشی) شد. این جایزه در حالی به سعید روستایی، سازنده فیلم اهدا شد که چند روز از فروریختن ساختمان متروپل در آبادان میگذشت و او جایزهاش را به مردم آبادان تقدیم کرد.
ترانه علیدوستی و پیمان معادی هم در نشست مطبوعاتی این فیلم درباره وضعیت اقتصادی و “غیاب فضای نقد و سرکوب رسانه” در ایران حرف زدند که به مذاق رسانههای وابسته به حکومت ایران خوش نیامد.
در پاسخ به اعلام خبر ممنوعالکاری سینماگران و اتهام به عوامل فیلم “برداران لیلا” ترانه علیدوستی بازیگر این فیلم در صفحه اینستاگرامش پاسخ تندی به محمد خزاعی داده است.
در بخشی از این پاسخ او نوشته است: «چیزی که مرتکبش هستید قانونمداری نیست. قانون به شما حق گرفتن شغل را از کسی که مجرم نباشد نداده است. آنچه مرتکبش هستید اعمال زور است.»
این بازیگر سرشناس سینمای ایران در بخش دیگری از جوابیهاش خطاب به رییس سازمان سینمایی ایران نوشته است: «چه بسیار فیلمهایی که شما نخواستید و ساخته شدند. چه بسیارتر آنها که نخواستید و دیده شدند… در دنیای امروز صدای هنرمند بدون شما هم شنیده میشود و به دورترین گوشههای این کره میرسد.»
ترانه علیدوستی پاسخش را با این جمله تمام کرده است: «حتی مردم هم با ندیدن آنچه شما نمیخواهید ببینند فراموش نخواهند کرد که چه بر سرشان رفت و مثل همیشه حقیقت، روایتی است ماندنی.»
مانی حقیقی: تفرقهاندازی نکنید!
اداره نظارت بر عرضه و نمایش فیلم سازمان سینمایی پیشتر در اطلاعیهای گفته بود به خاطر “تخلفات و سرپیچی” تهیهکننده و کارگردان فیلم “برادران لیلا” پروانه نمایش آن صادر نمیشود.
محمد خزاعی رییس سازمان سینمایی ایران در سخنانش ضمن شماتت عوامل فیلم “برادران لیلا” مدعی شد که سازمان سینمایی “همه گونه همکاری و مشارکت” را با آنها داشته، اما آنها حاضر نشدند به خواست این سازمان برای “اصلاح” فیلم تن دهند و گفتهاند: “هیچ پلان را حذف و سانسور و ممیزی نمیکنیم” و “رسما در مجامع بینالمللی اعلام کردند که یک فریم از این فیلم را کم نمیکنیم”.
او در ادامه از مانی حقیقی و یک فیلمساز دیگر به عنوان “الگوی تعامل با سازمان سینمایی” یاد کرد و گفت: «اگر آقای روستایی [کارگردان برادران لیلا] مثل مانی حقیقی که همین الان در بازار بینالمللی شرکت دارند، برای دریافت پروانه نمایش اقدام میکردند، مشکلی به وجود نمیآمد.»
این سخنان اما برای مانی حقیقی، کارگردان سینمای ایران خوشایند نبود. او در پاسخ به رییس سازمان سینمایی متنی را منتشر کرد و در آن نوشت: «مقولهی “اصلاحیه”، دربست و بدون هیچ بحثی، مقولهای نامشروع، غلط و غیرقابل قبول است. هنرمند یک کشور آزاد حق دارد بدون مداخلهی دولت، به شکل شفاف و رو در رو، مردم مملکتش را مخاطب قرار بدهد، حرفش را بزند، و واکنش مخاطبیناش را مشاهده کند. در شرایط فعلی متاسفانه این اصل اساسی مطلقا فراموش شده و جای خود را به مذاکرات غیرشفاف پشت پرده و چانهزنیهای جانکاه برای کم و زیاد کردن “اصلاحیه”هایی داده که اغلب کاملا سلیقهای و دلبخواهی و ناعادلانه اعمال میشوند. از نظر من، چیزی که “نامشروع”، “غیرمتعارف” و “هنجارشکن” است خود ماهیت مقولهی “اصلاحیه” است، نه حقجویی فیلمساز در برابر آن.»
او مخالفت “محکم و سازشناپذیر” یک فیلمساز با اصلاحیههای شورای پروانه نمایش را “حق” او دانسته و نوشته است: «این که فیلمسازی تصمیم بگیرد، هر جا دلش بخواهد، اعلام کند با سانسور و قلع قمع فیلمش مخالف است نه تنها گناه نیست، بلکه حاکی از شرف اوست.»
مانی حقیقی در آخرین بند نامهاش به “سیاست تفرقهافکنی میان فیلمسازان به نیت اعمال مواضع سازمان سینمایی بر آنها” اشاره کرده و درباره تفاوت فیلم خودش؛ “تفریق” با فیلم “برادران لیلا” نوشته است: «فیلم “تفریق” متعلق به سینمای اجتماعی به معنای رایج آن نیست و بدیهی است که مضامینی که مطرح میکند از فضای فیلم برادران لیلا دور است. به همین دلیل، طبیعی است که روال اخذ پروانه نمایش را با سهولتی نسبی طی کرده است.»
این فیلمساز سپس توضیح داده که گرفتن پروانه نمایش فیلم او به معنای کم شدن حمایتش از سایر همکارانش نیست و نوشته: «بدیهی است اگر بنا باشد سمت و سویی را برای حمایت و همبستگی انتخاب کنم، دستم را دور گردن همکاران عزیزم حلقه میکنم.»
او در پایان درخواست کرده است: «برای سرکوب هنرمندان دیگر، از نام من استفاده نکنید.»