در حالیکه مذاکرات برجام بار دیگر به بنبست خورده است، گزارشی اطلاعاتی از سوئد، اتهامات جدیدی متوجه حکومت ایران میکند. طبق این گزارش، جمهوری اسلامی ایران در سال گذشته کوشیده است از راههای غیرقانونی به فناوری تسلیحات هستهای دست یابد.
تلویزیون «فاکس نیوز» که به جریان راست در آمریکا تعلق دارد و به سنت تاریخی، مخالف برجام بوده است، ضمن گزارش این خبر نوشت: «این سند سوئدی پرسشهای جدیدی درباره موثر بودن توافق جنجالی برجام مطرح میکند.» این شبکه مدعی شد که برجام در سال اول، ۲۷۵ میلیارد دلار مزیت اقتصادی برای حکومت ایران خواهد داشت و این مزیتها تا سال ۲۰۳۰ به یک تریلیون دلار هم خواهد رسید.
اشاره «فاکس نیوز» به سندی ۸۰ صفحهای به نام «کتاب سال امنیتی سوئد» است که پیش از این نیز گزارشهایی در مورد جایگاه ویژه ایران، در آن منتشر شده بود. در این گزارش آمده است: «ایران در ضمن مشغول جاسوسی صنعتی است که اساس آن، جاسوسی از صنایع فناوری عالی در سوئد و محصولات سوئدی قابلاستفاده در برنامه تسلیحات هستهای است.»
این گزارش در فهرست مخاطرات امنیت ملی سوئد، به ایران در حکم یکی از اصلیترین تهدیدهای رویاروی این کشور اسکاندیناوی اشاره میکند و میافزاید: «ماموران اطلاعاتی ایران از جمله تحت پوشش دیپلماتیک، در سوئد حضور دارند.»سخنگوی اداره امنیت سوئد به «فاکس نیوز» گفت: «اداره امنیت سوئد ایران را یکی از سه کشوری میداند که بالاترین خطر امنیتی را برای سوئد و منافع سوئد دارند. دو کشور دیگر، عبارتند از روسیه و چین.»
این سخنگو در پاسخ به پرسشی درباره ماهیت تلاشهای ایران برای دستیابی به فناوری غیرقانونی تسلیحات هستهای، افزود که در جایگاه نیروهای امنیت ملی سوئد، « بسیاری از اطلاعات ما ریشه در گزارشهای طبقهبندیشده دارد. قادر نیستیم جزئیاتی بیش از آنچه در سالنامه آمده است، بیان کنیم.»
لاله بازرگان، کنشگر حقوق بشر ایرانی-سوئدی، نیز با «فاکس نیوز» گفتوگو کرد و گفت: «حکومت اسلامی ایران، حکومتی معمولی نیست. بنیان آن کشتن دگراندیشان، گروگانگیری، بمبگذاری، حملههای تروریستی، و ایجاد آشوب است.»
او افزود: «این حکومت، قلدری است که بر منابع گرانبهای نفت و گاز نشسته و همین است که جهان آزاد با آن مذاکره میکند و اعمال خشن آن را میپذیرد. اما دیگر بس است. اروپا و آمریکا باید متوجه باشند که این حکومت، خطری برای امنیت جهان است و باید همانطور که هیتلر درهم کوبیده شد، [این حکومت نیز] درهم کوبیده شود.»
گزارش دولت سوئد نخستین بار در ماه مارس سال جاری میلادی منتشر شده بود، اما «فاکس نیوز» با ترجمه بخشهایی از آن به انگلیسی که به عملیات محرمانه ایران برای دستیابی به فناوری هستهای و فعالیتهای جاسوسی این کشور مربوط است، توجههای بیشتری به آن جلب کرد. این شبکه آمریکایی نوشت: «گزارشهای اطلاعاتی سوئد شواهد تازهای به این دعاوی میافزاید که حکومت ایران به کار روی برنامه تسلیحاتی هستهای مشغول است.»
شبکه «فاکس» در ماه ژوئن نیز از یک گزارش اطلاعاتی آلمان از افزایش تلاشهای ایران برای دستیابی به فناوری در زمینه برنامه تسلیحات اتمی خود، خبر داده بود. در این گزارش «دفتر فدرال پاسداشت قانون اساسیِ» آلمان، آمده بود: «نهادهای اطلاعاتی داخلی آلمان افزایش چشمگیری در شواهد مربوط به تلاشهای ایران برای دستیابی به اقلامی در رابطه با گسترش برنامه هستهای آن، شناسایی کردهاند.»
این نهاد دولت آلمان، اقدامات جمهوری اسلامی ایران را زیر عنوان «گسترش تسلیحاتی» ردهبندی کرده بود که چنین تعریف میشود: «دستیابی به دانش و محصولات مربوط به توسعه و تولید سلاحهای نابودی جمعی و فناوریهای اجرایی آنها.»
مذاکرات مبتنی بر احیای برجام اخیرا بار دیگر به بنبست خورده است. مقامهای آمریکا و اتحادیه اروپا از آخرین مواضع ایران انتقاد کردهاند، اما مقامهای جمهوری اسلامی ایران منفی و غیرسازنده بودن این مواضع را انکار میکنند. ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، روز دوشنبه، پنجم سپتامبر (۱۴ شهریور) در صحبت با خبرنگاران در تهران، گفت که هدف جمهوری اسلامی ایران رسیدن به نتیجهای مطلوب در «ماراتون» مذاکرات هستهای است که از آوریل ۲۰۲۱ با اهدف احیای برجام آغاز شده و هنوز به سرانجام نرسیده است. کنعانی گفت، ایران باور دارد که پاسخهایی «سازنده، شفاف و قانونی» ارائه کرده است و اگر «اراده سیاسی مشترک» وجود داشته باشد، رسیدن به توافق فوری ممکن است.
اما جوزپ بورل، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا، که از چهرههای معمولا خوشبین به مذاکرات بوده است، روز دوشنبه در بروکسل گفت از خوشبینیاش کاسته شده است. بورل گفت: «امروز اعتماد من به رسیدن به نتیجه، از ۲۸ ساعت پیش از اتمام روند مذاکره، کمتر شده است. اگر این روند به نتیجه نرسد، کل آن به خطر میافتد. اگر هدف، دستیابی سریع توافق باشد، چنین چیزی صورت نخواهد گرفت.»
اسرائیل و بسیاری از نمایندگان کنگره در آمریکا، از مهمترین مخالفان احیای برجام بهشمار میروند.