هفته چهارم اعتراضات ضد حکومتی مردم ایران در حالی به پایان رسید، که شامگاه شنبه ۲۳مهر، بند ۷ زندان اوین در آتش سوخت. همزمان، ویدیوهایی که از لحظه وقوع انفجار در این زندان منتشر شده، نشان میدهد دو پرتاب، که بهزعم بسیاری از کاربران شبکههای اجتماعی «نارنجک» است، از بیرون از زندان به داخل زندان پرتاب میشود.
در حالی که مقامات ایران تلاش دارند بگویند در زندان اوین «شورش» رخ داده، و آتشسوزی شنبه شب نیز ناشی از شورش «اراذل و اوباش» و «اغتشاشگران» بوده، منابعی گفتهاند که بعد از شعار دادن بازداشتیهای اعتراضات در بند ۷، زندانیان دیگر به آنها پیوسته، و زندانبانها نیز با کمک نیروهای یگان ویژهای که از قبل در زندان مستقر شده بودند، به جان زندانیان افتادهاند.
همچنین شامگاه جمعه، شهروندان در دهها شهر ایران با حضور در خیابانها و سر دادن شعارهایی علیه حکومت، خواستار سرنگونی نظام جمهوری اسلامی شدند.
ویدیوهایی که از شهر اردبیل منتشر شده، نشان میدهد نیروهای امنیتی سعی دارند چند معترض را با ماشین زیر بگیرند. اعتراضات اردبیل روز شنبه در حالی دوباره از سر گرفته شده، که گفته میشود یک دختر دبیرستانی در این شهر، در پی حمله ماموران امنیتی به تجمع آنها در مدرسه کشته شده است.
روز شنبه۲۳ مهر، بیست و نهمین روز از اعتراضات سراسری ایران چگونه گذشت؟
آتش و انفجار در زندان اوین
شامگاه شنبه ۲۳مهر، شاهدان عینی از آتش سوزی و بالا گرفتن دود سیاه رنگی از زندان اوین خبر دادند. همزمان ویدیوهایی از این انفجار منتشر شد که به وضوح از تیراندازی در داخل اوین خبر میداد.
گزارشهای رسیده به دست «ایرانوایر» نشان میدهد که صدای آژیر زندان اوین از صبح روز شنبه، در حوالی این زندان قابل شنیدن بوده است. همچنین شاهدان عینی گفتهاند که دستکم صدای شلیک ۱۵۰ تیر را شنیدهاند.
همزمان، ویدیوهایی که از شامگاه شنبه ۲۳مهر از خیابانهای اطراف این زندان منتشر شده، نشان میدهد که شهروندان معترض برای کمک به زندانیان حضور دارند.
ساعاتی بعد از انفجار در زندان اوین، گزارشهایی از حضور خانوادههای زندانیان سیاسی و بازداشتیهای روزهای اخیر در مقابل این زندان منتشر شد. کاربران از نگرانی عمیق خانوادهها در شرایطی که تمام تلفنهای زندان قطع شده، خبر دادند.
با افزایش نگرانیها درباره جان زندانیان محبوس در زندان اوین، برخی کاربران احتمال دادهاند که این انفجار و آتشسوزی در این زندان، از پیشبرنامهریزی شده بوده است. گزارشهایی از جوسازی چندین اکانت بدون اسم و رسم، که فعالان مدنی و روزنامهنگاران میگویند «ناامن» هستند منتشر شده، که در آن پیشتر از وقوع این آتشسوزی و انفجار، از ورود هلیکوپتر به زندان اوین و وقوع «شورش» خبر داده بودند.
همچنین «یاسر هاشمی»، فرزند «علیاکبر هاشمی رفسنجانی»، در گفتگو زنده خود در «کلاب هاوس»، در پاسخ به سوالی که از او درباره وضعیت خواهر و برادرش، «مهدی» و «فائزه هاشمی» که در زندان اوین محبوس هستند پرسیدهاند، گفته است مهدی که در بند ۷ و ۸ زندان اوین در حبس بوده، هر هفته چهارشنبه به مرخصی میآمده و جمعهها دوباره به زندان بازمیگشته، اما این هفته، دو روز جلوتر او را به مرخصی فرستادهاند و وقتی روز جمعه طبق روال معمول به زندان مراجعه کرده، به او گفتهاند فعلا نیاید.
یاسر هاشمی که در کانال «ایران من» و با موضوع «در زندان اوین چه خبر است» در حال صحبت بود، در پاسخ به این سوال که چرا خواهرش را مرخص نکردهاند، گفته که او در بند ۷ و ۸ این زندان نیست ولی مهدی در بند ۷ بوده است.
تا لحظه تنظیم این گزارش، فقط خبرگزاری ایرنا، به نقل از استاندار تهران، از زخمی شدن ۸ نفر در جریان «آتشسوزی» در اوین خبر داده است و خود مقامات زندان تاکنون اظهارنظری نکردهاند.
«محسن منصوری» همچنین گفته که «آتشسوزی» را زندانیان راه انداختهاند، ولی نیروهای آتشنشانی آن را کنترل و مهار کردهاند. او درباره دلیل وقوع انفجار، گسیل نیروهای یگان ویژه بهسمت زندان اوین، بسته شدن راههای منتهی به این زندان و شنیده شدن صدای تیراندازی ممتد از این زندان، توضیحی ارائه نکرده است.
اعتراضات در دهها شهر ایران
گزارشها از ایران حاکی از برگزاری تجمعات در دهها شهر ایران، از جمله اردبیل، تهران، یزد، کرمانشاه، مهاباد، کرج، لالی اهواز، سقز، همدان، اصفهان، مشهد، گوهردشت کرج، سنندج، مریوان و ارومیه است. در تهران، در اغلب محلههای این شهر، شهروندان در پاسخ به فراخوان گروه «جوانان محلات تهران»، به خیابانها آمده و شعارهایی ضد حکومت سر دادند.
در ویدیوهایی که از نازیآباد در جنوب تهران در شامگاه شنبه منتشر شده، معترضان شعار میدهند، «مرگ بر این حکومت بچهکش» و به کشتار دهها کودک و نوجوان در هفته های گذشته اعتراض میکنند.
همچنین در ویدیوهایی که از سعادتآباد، در شمال غرب تهران در شامگاه شنبه منتشر شده، صدای ممتد تیراندازی به گوش میرسد و شهروندان در خیابانهای اطراف زندان اوین، با سنگ و آتش روشن کردن از خود در مقابل نیروهای سرکوبگر دفاع کردهاند.
دانشجویان ساکن خوابگاههای دانشگاه بهشتی که در نزدیکی زندان اوین است نیز، همزمان با وقوع انفجار در این زندان، شعار «زن زندگی آزادی» سر دادهاند.
همچنین از صبح شنبه نیز ویدیوهایی از محلههای مختلف تهران منتشر شده که در آن دختران دانشآموز با درآوردن مقنعههای خود، شعار «زن زندگی آزادی» سر میدادند.
از اردبیل که روز شنبه در مرکز اعتراضات ایران بود، ویدیوهای بسیاری منتشر شده است. در یکی از این ویدیوها که برای «ایرانوایر» ارسال شده، شهروندان معترض در حال مقابله با نیروهای امنیتی هستند و آنها را فراری میدهند. در ویدیوی دیگری که از اردبیل به دست «ایرانوایر» رسیده، شهروندان به ترکی شعار میدهند: «آذربایجان این ذلت را تحمل نخواهند کرد.»
اعتراضات در اردبیل در حالی دوباره در روز شنبه از سر گرفته شده، که روز جمعه شورای هماهنگی تشکلهای فرهنگیان، از مرگ یک دختر دبیرستانی در جریان حمله ماموران سرکوب به دبیرستان شاهد این شهر خبر داد. برخی کاربران نام این دختر را «اسرا پناهی» اعلام کردند. همزمان، سه تشکل آذربایجان نیز، از مردم در تمامی شهرهای ترکنشین خواستند که به خیابانها بیایند.
در همین حال، ظهر روز شنبه، ویدیویی در شبکههای اجتماعی دست به دست شد که در آن، مردی که گفته میشود عمو «اسرا پناهی» است، به زبان ترکی میگوید «برادرزادهاش» بیماری زمینهای داشته و به علت بیماری فوت کرده است.
کاربران با استناد به این تناقض و زبان بدن او که اصلا به دوربین نگاه نمیکند و سرش را به زیر انداخته، گفتهاند که این احتمالا یکی دیگر از پروژههای دستگاههای امنیتی ایران برای اخذ اعتراف اجباری از خانوادههای کشتهشدگان اعتراضات در ایران است.
در یزد، شهروندان معترض با سر دادن شعارهایی علیه علی خامنهای، خواستار سرنگونی نظام سیاسی حاکم شدند. همچنین در ویدیوهایی که از کرمانشاه، مهاباد و همدان منتشر شده، نیروهای امنیتی با تمامی ابزاری که در دست دارند سعی در سرکوب معترضان دارند.
همچنین در کرمان، معترضان شعار «مرگ بر دیکتاتور» سر داده و در کرج نیز نیروهای امنیتی مستقیما بهسمت مردم شلیک میکنند. در یکی از ویدیوهایی که ظهر شنبه از گوهردشت کرج ضبط شده، ماموران لباسشخصی با خشونت غیرقابل توصیفی، یک زن را به داخل یک خودروی شخصی میکشند و بعد به سوی سایر زنان معترض اسلحه میکشند.
حمایتهای جهانی ادامه دارد
ساعاتی بعد از انتشار خبر انفجار و آتش سوزی در زندان اوین، «ند پرایس»، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، در توییتی از پیگیری دولت آمریکا درباره وقایع زندان اوین خبر داد. پرایس نوشت: «گزارشهای زندان اوین را با فوریت دنبال میکنیم. ما با سوئیس که حافظ منافع ما در ایران است، در تماس هستیم. ایران، مسوولیت کامل امنیت شهروندان ما را که به طور ناعادلانه بازداشت شدهاند و باید فورا آزاد شوند، برعهده دارد.»
همچنین «علی دایی»، بازیکن و ستاره فوتبال ایران نیز به هجوم نیروهای امنیتی، که به کشته شدن اسرا پناهی، دختر نوجوان اردبیلی و مجروح شدن تعدادی دیگر از دختران آن دبیرستان منجر شده، واکنش نشان داده است. دایی که پیش از این نیز به خاطر مواضع خود درباره اعتراضات مردم ایران، ممنوعالخرج شده است، این حمله و مرگ اسرا را محصول سکوت در قبال اتفاقات گذشته از جمله، حمله به دانشگاه شریف دانسته است.
روز شنبه ۲۳مهر، «اصغر فرهادی»، فیلمساز برجسته ایرانی، جایزه سالانه «بنیاد ورنر هرتزوگ» را که برای فیلم «قهرمان» دریافت کرده، به آزادیخواهان ایرانی که «جانشان را کف دستشان گذاشته و حرکت میکنند» تقدیم کرده است. اصغر فرهادی همچنین گفته است: «من ایمان دارم که ما بالاخره شاهد آزادی خواهیم بود.»
در پی تداوم حمایت هنرمندان و ورزشکاران از مردم ایران، و بازداشت و فشار نهادهای امنیتی بر آنها، گزارشهایی از بازداشت «نوید محمدزاده»، بازیگر و «عزیز ویسی»، خواننده مشهور کرد، منتشر شده است.
ویسی، هنرمند شناختهشده و معروف اهل جوانرود در استان کرمانشاه، پس از احضار به دادگاه این شهر بازداشت شده است. این هنرمند، پیشتر کلیپی درباره جانباختگان اعتراضات اخیر در کردستان و ایران منتشر کرده بود. این کلیپ زبان کُردی به جانباختگان اعتراضات اخیر در کردستان و ایران تقدیم شده بود.