روزنامه آمریکایی «والاستریت ژورنال» در گزارشی اختصاصی روز چهارشنبه، 24 خرداد نوشت که دولت بایدن «بی سر و صدا» مذاکرات با تهران را در تلاش برای آزادیسازی زندانیان آمریکایی در بند ایران و مهار فعالیتهای فزاینده هستهای این کشور آغاز کرده است.
این روزنامه در گفتوگو با چند مقام آمریکایی و عراقی نوشت که با از سرگیری تماسها بین دو طرف، واشنگتن همچنین پرداخت 2.5 میلیارد یورو معادل 2.7 میلیارد دلار توسط دولت عراق برای واردات برق و گاز ایران را تصویب کرده است. این پول به دلیل تحریمهای اقتصادی ایالات متحده نزد عراق مسدود شده بود.
مقامات آمریکایی همچنین انتقال وجوه را امری عادی و بیارتباط با بحثها توصیف کردند. گفته میشود که وجوه مشابهی در گذشته آزاد شده بود، اگرچه این بار به یورو و نه ارزهای محلی انجام شده است.
پس از آغاز گفتوگو بین مقامات ارشد آمریکایی و ایرانی در نیویورک در ماه دسامبر، مقامات کاخ سفید حداقل سه بار برای تماسهای غیرمستقیم بیشتر به سلطنت عمان سفر کردهاند. مقامات عمانی نیز پیامهایی را بین دو طرف مذاکرات مبادله کردند.
مقامات ایرانی بارها آزادی احتمالی زندانیان را به دسترسی به 7 میلیارد دلار از وجوه ایرانی بلوکه شده در کره جنوبی مرتبط دانسته و خواستار دسترسی به میلیاردها دلاری شدهاند که در عراق برای تحویل نفت و گاز مسدود شده است.
مقامات دولت سابق کره جنوبی با اطلاع از این موضوع گفتند که مذاکرات با ایران و ایالات متحده بر سر آزاد کردن این پول برای اهداف بشردوستانه ادامه دارد.
منابع والاستریت ژورنال همچنین گفتهاند که «دولت بایدن مشتاق است تا با نزدیک شدن به مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری، مذاکرات با ایران را در صدر دستورکار سیاسی قرار ندهد زیرا هرگونه توافق رسمی یا حتی یک تفاهم غیررسمی، که بسیار محتملتر به نظر میرسد، میتواند در کنگره بازنگری شود، جایی که جمهوریخواهان و برخی دموکراتها به شدت مخالف توافق هستهای با ایران هستند.»
از زمان اعمال مجدد تحریمهای ایالات متحده در سال 2018، ایران فعالیت هستهای خود را گسترش داده و بیش از دو سال است که به افزایش ذخایر اورانیوم 60 درصدی خود ادامه میدهد.
آژانس بینالملل انرژی اتمی در آخرین گزارش سه ماهه خود ضمن اشاره به افزایش 25 درصدی ذخیره اورانیوم 60 درصد غنیشده ایران گفت که این کشور، تنها کشوری است که بدون داشتن سلاح هستهای از چنین ذخیره اورانیوم بسیار غنیشدهای برخوردار است.
آمریکا و ایران درباره برنامه اتمی تهران و آزادی زندانیان در حال مذاکرهاند
در پی انتشار گزارشها درباره مذاکرات بین ایران و آمریکا، نیویورک تایمز نیز به نقل از مقامهای ایرانی، آمریکایی و اسرائیلی گزارش داد دولت بایدن برای محدود کردن برنامه هستهای جمهوری اسلامی و آزادی زندانیان آمریکایی در ایران، به صورت مخفیانه با تهران در حال مذاکره است.
به گفته این مقامهای آگاه، طبق توافق احتمالی بین ایران و آمریکا، جمهوری اسلامی میپذیرد که فراتر از غلظت ۶۰ درصد اورانیوم غنیسازی نکند و همکاریهای خود را با بازرسان هستهای بینالمللی افزایش دهد.
طبق این گزارش، ایران همچنین در توافق احتمالی جدید میپذیرد که از حمله نیروهای نیابتی خود به پیمانکاران آمریکایی در عراق و سوریه جلوگیری کرده و از فروش موشک بالستیک به روسیه خودداری کند.
نیویورک تایمز به نقل از این مقامها افزود: ایران در مقابل از آمریکا توقع دارد از اعمال تحریمهای جدید علیه جمهوری اسلامی خودداری کند، توقیف محمولههای نفتی ایران را متوقف کند و در شورای امنیت و آژانس بینالمللی انرژی اتمی علیه برنامه هستهای تهران قطعنامه ارائه نکند.
علی واعظ، مدیر بخش ایران اندیشکده بینالمللی گروه بحران، به نیویورک تایمز گفت هدف از هیچیک از این تفاهمها رسیدن به یک توافق جامع نیست، بلکه هدف این است که فعالیتهایی را که از خط قرمز عبور کردهاند تحت کنترل درآورده، وضعیت متشنج کنونی را به ثبات نزدیک کرده و برای دیپلماسی و توافق هستهای در آینده زمان بیشتری ایجاد کند.»
پیشتر در روز یکشنبه، علی خامنهای به احتمال توافقهایی در زمینه هستهای اشاره کرد و گفت: «ممکن است در زمینههایی بخواهند توافق کنند، توافق اشکالی ندارد اما زیرساختهای صنعت هستهای نباید دست بخورد.»
روز سهشنبه نیز بنیامین نتانیاهو در نشست خود با کمیته امور خارجه و دفاعی کنست گفت که آمریکا در حال دستیابی به تفاهم یا «توافق کوچک» با جمهوری اسلامی است. بر اساس این توافق، ایران در قبال آزادسازی پولهای بلوکه شدهاش، از غنیسازی اورانیوم بالای ۶۰ درصد خودداری خواهد کرد و زندانیان نیز مبادله خواهند شد.
به گزارش رسانههای اسرائیل، نتانیاهو در این نشست تلویحا گفت که اسرائیل میتواند با این توافق کوچک احتمالی آمریکا با ایران کنار بیاید.
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی، روز دوشنبه مذاکرات غیرمستقیم تهران با واشینگتن را تایید کرد اما مبنای مذاکرات صورت گرفته را «همان توافق امضا شده» برجام دانست و «برخی گمانهزنیهای رسانهای مبنی بر توافق موقت و امثال این موارد که توافقی جایگزین برجام باشد» را رد کرد.
با وجود انکار گزارشها از توافق احتمالی موقت میان ایران و آمریکا، متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، روز سهشنبه، در نشست خبری خود گزارشها درباره آزادسازی حدود سه میلیارد دلار از پولهای بلوکه شده ایران در عراق را تایید کرد. او گفت که این وجوه فقط میتواند برای معاملات بشردوستانه و سایر معاملاتی که شامل تحریم نمیشوند، استفاده شود.
هفته گذشته، آکسیوس به نقل از سه منبع آگاه گزارش داد که مقامهای آمریکا و ایران ماه گذشته در عمان گفتوگوهایی غیرمستقیم برگزار کردند و در این مذاکرات مقامهای عمانی پیامهای دو طرف را میان اتاقهای جداگانه بین مقامات این دو کشور منتقل میکردند.