ولادیمیر پوتین و «احمق‌های مفیدش» در اروپا؛ سیاستمداران اروپایی که همچنان حامی روسیه هستند

با وجود محکومیت تجاوز روسیه به اوکراین و حمایت همه‌جانبه اروپایی‌ها از اوکراین، طرفداران اروپایی روسیه موسوم به «احمق‌های مفید» خواسته یا ناخواسته به حمایت از پوتین و سیاست‌هایش در اروپا کمک می‌کنند.

در اوایل ماه مه، سفیر روسیه در آلمان جشنی را به افتخار پیروزی شوروی در جنگ جهانی دوم برپا کرد. سفارت بزرگ روسیه در آلمان به عنوان یادگار دوران استالین و با مساحتی بزرگتر از ساختمان پارلمان آلمان، میزبان انبوهی از مقامات بلندپایه بود.

برخی از این مقاماتعبارت بودند از اگون کرنتس (آخرین دبیرکل حزب کمونیست در آلمان شرقی با ۸۶ سال سن)، گرهارد شرودر(صدراعظم آلمان بین سال‌های ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۵ که اخیرا در مقام لابی‌گر شرکت‌های انرژی روسی فعال است) و تینو چروپالا(یکی از رهبران حزب راست افراطی «آلترناتیو برای آلمان / afd» که کراواتی به رنگ‌های پرچم فدراسیون روسیه را به تن داشت).

این رویداد در مطبوعات آلمان با بی‌اعتنایی نسبی پوشش داده شد و از آن به طور گذرا رد شدند.

کاهش قدرت هواداران اروپایی پوتین
با گذشت هفده ماه از جنگ روسیه علیه اوکراین، افکار عمومی سراسر اروپا، روسیه را متجاوزی می‌دانند که باید از آن اجتناب کرد و اوکراین را به‌عنوان مدافعی برمی‌شمرند که شایسته کمک است.

به هر حال هر چند که افراد حاضر در این مهمانی در گذشته وزنه سنگینی محسوب می‌شدند، اما قدرت آن‌ها اکنون کاهش یافته است.

برای مثال، آقای شرودر به عنوان رئیس هیأت مدیره خطوط لوله نورد استریم، همواره آلمان را به گاز روسیه محتاج می‌کرد. تابستان گذشته روسیه این خطوط لوله‌ را بست، آن هم به دلیل اینکه گفته شد افرادی خرابکار آن‌ها را منفجر کردند.

صدراعظم سابق آلمان نیز در کنار اخراج از باشگاه‌هایی که عضو آن بوده، اکنون از وظایف حزب سوسیال دموکرات خود نیز منع شده (اگرچه همچنان یکی از اعضای حزب متبوعش است) و دیگر از امکانات اداری ارائه شده توسط دولت نمی‌تواند استفاده کند.

در مورد آقای چروپالا نیز باید گفت که صمیمیت او با روسیه فقط روزنامه‌های آلمانی را آزار نداده، بلکه پیام‌هایی که به بیرون درز پیدا کرده، نشان می‌دهد که سایر نمایندگان حزب خودش را هم آزرده است.

خرده فرهنگ آلمانی برای هواداری از پوتین
نشریه اکونومیست روز دوشنبه با پرداختن به این موضوع نوشت که در خارج از جریان اصلی سیاست در آلمان، خرده‌فرهنگی تحت عنوان «پوتین‌ورشتهر / Putinversteher» وجود دارد که به افرادی اطلاق می‌شود که به هواداری از ولادیمیر پوتین، اصطلاحا رهبر روسیه را «درک» می‌کنند.

این افراد معمولا از مشکلات اروپایی ظاهرا نامرتبط به یکدیگر از جمله تورم، فروپاشی خدمات عمومی، مقررات سخت‌گیرانه و بحران مهاجرت شکایت دارند و در کنار آن، سخاوت دولت‌هایشان در قبال اوکراین را هم به چالش می‌کشند.

بویژه آنکه تا فوریه سال جاری میلادی بیش از ۶۰ میلیارد یورو کمک اقتصادی و نظامی از طرف بروکسل و اعضای اتحادیه اروپا به اوکراین اختصاص یافته و اگر بریتانیا را هم به این جمع اضافه کنیم، این رقم به ۷۰ میلیارد یورو می‌رسد و تقریبا با میزان کمک آمریکا به کی‌یف برابری می‌کند.

طیف موسوم به «احمق‌های مفید اروپا»
طیف موسوم به «احمق‌های مفید اروپا» که یک اصطلاح دوران جنگ سرد برای متحدان ناخواسته کمونیسم است، بسیار وسیع است.

در سیاست، احزاب راست افراطی و چپ افراطی در بسیاری از موارد با یکدیگر اختلاف نظر دارند، اما در مورد اوکراین، این دو جناح افراطی در مورد رسیدن به «صلح» فوری همگرا هستند و با اعطای سرزمین‌های اوکراینی به روسیه خوشحال خواهند شد.

در رسانه‌ها و دانشگاه‌ها، روشنفکران این گروه هنوز از نادیده انگاشته شدن شواهدی مبنی بر نیات امپراتوری روسیه و اقدامات جنایت‌کارانه آن خرسند هستند و در عوض از درگیر شدن اروپا در جنگ نیابتی بین آمریکا و روسیه، یا شاید هم در مقیاس بزرگتر بین آمریکا و چین ابراز تاسف می‌کنند.

در دنیای تجارت نیز، علیرغم تحریم‌های متعدد غرب علیه روسیه، روسیه همچنان «دوستان» زیادی دارد.

نمونه برخی دولت‌های اروپایی در کمک به توانمندسازی پوتین
مجارستان: ویکتور اوربان، نخست‌وزیر مجارستان از سال ۲۰۱۰ میلادی بارزترین آن‌‌ها است. این رهبر عوام‌فریب و در عین حال قدرتمند بارها از حمایت غرب از اوکراین انتقاد کرده و به واردات گاز از روسیه ادامه داده است. علاوه بر این، دولت او با وجود اینکه مجارستان عضوی از ناتو است، اجازه ترانزیت آن دسته از تسلیحاتی را که اعضای ناتو و اتحادیه اروپا به اوکراین داده‌اند از خاک خود نمی‌دهد.
اتریش: کشوری چراغ خاموش‌ که به همان اندازه برای روسیه مفید بوده است؛ چراکه به این بهانه که عضو ناتو نیست و نقش پل ارتباطی بین شرق و غرب را به خود نسبت می‌دهد، تا حد زیادی توانسته از جنگ اوکراین دور بنشیند و کمک‌های اندکی به اوکراین ارائه کند و حتی تجارتش با روسیه را افزایش دهد.
یونان: یکی دیگر از اعضای اتحادیه اروپا است که از تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه روسیه تبعیت می‌کند، اما از تشدید تحریم‌های حمل‌ونقل و نفت روسیه خودداری کرده است. شاید به این دلیل که شرکت‌های یونانی اتفاقا از این تجارت پول زیادی به جیب می‌زنند. همین چند وقت پیش بود که تحت فشار شدید آمریکا، قبرس به عنوان یک پناهگاه امن مالی در سرزمین‌های فراساحلی روسیه، حدود ۴ هزار حساب بانکی متعلق به اتباع روس‌ را تعطیل کرد. کشورهای غیر اتحادیه اروپا مانند ترکیه و صربستان نیز که با فشار کمتری مواجه هستند، حتی به خود زحمت نمی‌دهند خدمات پرسود زیرمیزی که به روسیه ارائه می‌دهند را پنهان کنند.
نشریه اکونومیست در ادامه می‌نویسد که برخی کشورها نیت‌های به ظاهر نجیبانه‌ای از خود نشان داده‌اند که در عمل موجب دلگرمی آقای پوتین می‌شود.

سوئیس نیز با استناد به بی‌طرفی خود، قوانین محلی را برای جلوگیری از عرضه تسلیحات به اوکراین اعمال کرده است. به همین دلیل است که اکنون ۹۶ تانک لئوپارد متعلق به یک شرکت خصوصی سوئیسی، در ایتالیا در انبارها خاک می‌خورند.
پلیس سوئد هم با به ثمر رساندن گل به خودی‌، مکررا به بهانه اصول آزادی بیان، با اعمالی همچون آتش زدن قرآن در ملاء عام چراغ سبز خود را به روسیه نشان می‌دهد. چراکه این موضوع نه تنها ترکیه‌ را که دارای حق وتوی درخواست سوئد برای پیوستن به ناتو است به شدت خشمگین کرده، بلکه باعث استهزای سوئدی‌ها از جانب پوتین هم شده است. در سفری که ولادیمیر پوتین قبل از تعطیلات عید قربان به داغستان داشت، فیلمی از او گرفته شد که با در دست داشتن یک جلد قرآن می‌گوید که طبق قوانین روسیه، هتک حرمت به مقدسات جرم است.
در چنین وضعیتی، حتی آجرهای ظاهرا محکم دیوار حمایتی اروپا از اوکراین نیز ممکن است ترک بردارند:

اسلواکی: این کشور تاکنون یک مسیر حیاتی برای کمک‌ به غرب بوده است و اخیرا ناوگان خود متشکل از ۱۳ جت جنگنده میگ-۲۹ متعلق به دوران اتحاد جماهیر شوروی پیشین را به نیروی هوایی اوکراین وعده داده است. اما نظرسنجی‌ها حاکی از آن است که حزب رابرت فیچو، از چپ‌گرایان روسوفیل (طرفدار روسیه) که «فاشیست‌های اوکراینی» را مسئول تحریک پوتین می‌داند، در انتخابات سپتامبر پیروز می‌شود.
فرانسه به عنوان محور اصلی ناتو و اتحادیه اروپا است. اما یک هیات پارلمانی در فرانسه اخیرا مارین لوپن، نزدیک‌ترین رقیب رئیس‌جمهور امانوئل ماکرون در انتخابات سال گذشته را به دلیل تبلیغات طوطی‌وار برای روسیه پس از الحاق کریمه در سال ۲۰۱۴ سرزنش کرد. خانم لوپن وجود هرگونه ارتباط بین ۹ میلیون یورو وام دریافتی حزبش در آن سال از بانک‌های تحت کنترل روسیه و دفاعش از آقای پوتین را به شدت انکار می‌کند. هر چند خانم لوپن حمله روسیه به اوکراین را محکوم کرده است، اما اکتبر گذشته پس از گذشت هفت ماه از جنگ، اعلام کرد که تحریم‌ها علیه روسیه کارساز نیست.
در ایتالیا، اگرچه جورجا ملونی، نخست‌وزیر راست‌گرای تندرو از حامیان سرسخت اوکراین است، اما ماتئو سالوینی، که دومین حزب بزرگ در ائتلاف خانم ملونی را رهبری می‌کند، از مخالفان تحریم‌ها علیه روسیه است و حداقل تا زمان تهاجم به اوکراین، یکی از طرفداران علنی آقای پوتین به حساب می‌آمد.
اکونومیست در جمع‌بندی مقاله خود می‌نویسد که روایات «احمق‌های مفید» به طرز شگفت‌آوری تا به امروز تاب آورده است.

حرف اصلی آن‌ها این است که این ناتو بود که درنهایت باعث حمله روسیه به اوکراین شد و اینکه اوکراین موجودیتی تصنعی است که در زمینی که به حق برای روسیه است سر برآورده؛ و دیگر اینکه آمریکا با خوشحالی هیزم بر این آتش می‌ریزد تا تسلیحات خود را بفروشد و هژمونی جهانی خود را به طرق مختلف حفظ کند.

به نظر می‌رسد آنچه درنهایت موجب همجوشی مخالفتهای راست افراطی، چپ افراطی و روشنفکران اروپایی با سیاست‌های غرب در جریان جنگ اوکراین است، مسئله ساده‌تری است ‌و آن رویکرد ضدآمریکایی ترسناک به سبک جنگ سرد است.