کودتای نظامی در نیجر باعث اضطراب همسایگان آفریقایی آن شده است که نگران بیثباتی فزاینده در ساحل – کمربند خشکی که از اقیانوس اطلس تا دریای سرخ امتداد دارد – هستند. پس از کودتا در مالی و بورکینافاسو در سه سال گذشته، نیجر تازهترین کشور منطقه است که در آنجا ارتش قدرت را در دست گرفته است.
اما وضعیت در نیجر فقط مایه نگرانی منطقه ساحل نیست و میتواند تأثیر گستردهتری در سراسر جهان داشته باشد.
افزایش شورشها
نیجر یکی از معدود دموکراسیهای باقی مانده در ساحل بود، و غرب آن را کشوری نسبتاً باثبات در منطقهای آشفته میدانست که اخیراً شاهد افزایش حملات خشونتآمیز بوده است. اما اکنون که ارتش قدرت را به دست گرفته است، این نگرانی وجود دارد که این ثبات ممکن است از بین برود.
نیجر میزبان پایگاههای نظامی فرانسه و ایالات متحده است که به جنگ با بوکوحرام و گروههای وابسته به داعش کمک میکنند. آینده اینها اکنون در هالهای از ابهام است.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، میگوید آمریکا نگران حضور گروه واگنر در بخشهایی از منطقه ساحل در آفریقا است
کودتا هفته گذشته نیجر باعث این نگرانی شده که این مستعمره سابق فرانسه، ممکن است به سمت روسیه برود
کودتاهای نظامی در مالی و بورکینافاسو به افزایش حملات خشونتآمیز توسط افراطگرایان منجر شده است. نگرانیهایی وجود دارد که نیجر نیز میتواند به زمینی حاصلخیز برای این گروهها تبدیل شود.
رشد فرهنگ کودتا
کودتای نیجر به این معنی است که از مالی در غرب تا سودان در شرق، بخش کاملی از آفریقا اکنون تحت کنترل رژیمهای نظامی است. ظهور رژیمهای استبدادی در ساحل یک عقبگرد برای دموکراسی منطقه است. کودتا در نیجر میتواند ارتش سایر کشورها را برای به دست گرفتن قدرت جسور کند.
این نگرانی توضیح میدهد که چرا بلوک اقتصادی منطقهای، اِکُواس، تحریمهایی را علیه زمامداران نظامی اعمال کرده و تهدید کرده است که در صورت عدم بازگرداندن رئیسجمهور بازوم، از زور استفاده خواهد کرد. ایالات متحده، اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد از این اقدام به طور گسترده حمایت میکنند.
نفوذ فزاینده روسیه
پس از کودتا در مالی و بورکینافاسو، این کشورها با روسیه متحد شدند. حکومت نظامی در نیجر این تصور را ایجاد کرده است که میتواند در همان جهت حرکت کند.
هیچ مدرکی دال بر دخالت روسیه در مسلط شدن نظامیان در نیجر وجود ندارد. سخنگوی کرملین خواستار آزادی آقای بازوم و حل مسالمتآمیز این بحران شده است.
با این حال، مفسران طرفدار کرملین از این کودتا در رسانههای دولتی و گروههای تلگرامی تحسین کردهاند. تظاهرکنندگان طرفدار کودتا پرچمهای روسیه را به اهتزاز درآورده و فرانسه، قدرت استعماری سابق، را محکوم کردند. این نگرانی وجود دارد که گروه مزدور روسی واگنر در حال گسترش نفوذ خود در نیجر باشد.
اگر نیجر با روی آوردن به روسیه و به ویژه گروه واگنر از همسایگان خود پیروی کند، این امر میتواند منجر به افزایش حملات خشونتآمیز، نقض حقوق بشر و بهرهکشی از مواد معدنی شود.
اورانیوم در دست افراد ناباب
نیجر نزدیک به پنج درصد از عرضه جهانی اورانیوم را به خود اختصاص داده است. اورانیوم فلز رادیواکتیو است که انرژی هستهای را تأمین میکند. به گفته اوراتوم، آژانس هستهای اتحادیه اروپا، نیجر دومین تأمینکننده بزرگ اورانیوم طبیعی اتحادیه اروپا در سال گذشته بود. این کشور همچنین حدود ۱۵ درصد اورانیوم فرانسه را تأمین میکند.
اوراتوم میگوید در صورتی که نیجر تحویل اورانیوم خود را کاهش دهد، هیچ خطر فوری برای تولید انرژی هستهای در اروپا وجود ندارد زیرا نیروگاهها دارای ذخایری هستند که تا سه سال دوام میآورند.
با وجود این، در منطقهای که اسلامگرایان ستیزهجو فعال هستند و روسیه و گروه واگنر در حال گسترش نفوذ خود هستند، نه اکُواس و نه شرکای غربیاش هیچکدام نمیخواهند مواد رادیواکتیو – که هم در محیطهای غیرنظامی و هم در زمینههای نظامی استفاده میشود – به دست افراد ناباب بیفتند.
بحران مهاجرت
دولت بازوم شریک کشورهای اروپایی در توقف جریان مهاجران از طریق دریای مدیترانه بوده است و با بازگرداندن صدها مهاجر از مراکز بازداشت در لیبی موافقت کرده است.
او همچنین قاچاقچیان انسان را در جایی که یک نقطه ترانزیت کلیدی بین کشورهای غرب آفریقا و کشورهای دیگر در شمال بوده است، مهار کرده است.
تحت حکومت زمامداران نظامی، این تعهد ممکن است زیر سوال رود، به ویژه پس از اینکه برخی از شرکای اروپایی مانند فرانسه و بریتانیا گفتهاند که کمک به نیجر را متوقف خواهند کرد. این امر ممکن است تأثیر قابل توجهی بر سرازیر شدن سیل مهاجرانی که به اروپا میروند داشته باشد.