جمهوری اسلامی دست به اخراج گسترده اساتید دانشگاهها در ایران زده است. این در حالی است که همزمان با نزدیک شدن سالگرد کشته شدن مهسا امینی و شروع خیزش ملی علیه جمهوری اسلامی، موج سرکوب در ایران بالا گرفته است.
روند اخراج اساتید نیز که از ابتدای دولت ابراهیم رئیسی به انواع مختلف در جریان بوده، در روزهای اخیر شدت گرفته و باعث ایجاد بهت در جامعه دانشگاهی کشور شده است.
علی شریفی زارچی، عضو هیئتعلمی بیوانفورماتیک و هوش مصنوعی در دانشکده مهندسی کامپیوتر دانشگاه صنعتی شریف، روز شنبه چهارم شهریور در شبکه اجتمای X (توییتر سابق) خبر داد که نامه اخراجش را دریافت کرده است. این استاد که از حامیان دانشجویان معترض بود ضمن اعلام این خبر شعری منتشر کرد که نشان از روحیه مقاومت میدهد: «ما گر ز سر بریده میترسیدیم، در محفل عاشقشان نمیرقصیدیم.»
آمنه عالی و حمیده خادمی، اعضای هیئتعلمی دانشکده روانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی، دو استاد اخراجی دیگرند. عالی در گفتوگو با وبسایت «دیدهبان ایران» گفت: «با من و دکتر خادمی تماس تلفنی گرفتند و گفتند قراردادتان لغو شده است. تماس از سوی منشی دفتر رئیس دانشکده انجام گرفت. از آنها خواستیم نامه بزنند ولی گفتند به صورت رسمی نامه نمیزنیم.»به گفته عالی، دانشگاه دلیلی برای اخراج او ارائه نکرده، اما او و خادمی باور دارند که دلیل این اخراج سیاسی بوده است. این استاد گفت: «بله، بیانیهها را امضا کرده بودیم، در تحصنهای دانشجویی همراهی داشتیم و نسبت به تعلیق دانشجویان اعتراض کردیم…من هشت سال در دانشگاه کار کردم و قرارداد پیمانی داشتم. من را یک سال تعلیق نگه داشتند و بدون هیچ توضیحی آن را تمدید نکردند تا اینکه به صورت ناگهانی و تلفنی اعلام کردند که اخراج شدهام.»
شوراهای صنفی دانشجویان کشور نیز در صفحه تلگرامی خود از اخراج گسترده اساتید دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران خبر داد. به گفته این نهاد دانشجویی، دانشجویان متوجه شدهاند که بسیاری از واحدهای درسی به جای اساتید پیشین به «افراد جدیدی سپرده شدهاند که به اشکال مختلف از اطرافیان و نزدیکان عبدالرضا سیف، رئیس این دانشکده، هستند».
در عین حال، وحید عیدگاه، جواد بشری و میلاد عظیمی، سه استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، لیلی ورهرام، استاد گروه فرهنگ و زبانهای باستانی، قاسم عزیزی، استادیار گروه زبان و ادبیات عرب، داریوش رحمانیان، دانشیار گروه تاریخ، و حسین مصباحیان، استادیار گروه فلسفه، ظاهرا حذف شدهاند.
شورای صنفی دانشجویان ایران حذف این اساتید را «ضربه بزرگی بر پیکر این دانشکده مهم و تاریخی کشور» دانست.
رحمانیان که دکترایش را در سال ۱۳۸۱ از دانشگاه تبریز گرفت، یکی از شناختهشدهترین تاریخدانان دوره معاصر ایران است که آثار مهمی در مورد انقلاب مشروطه، تفکر سیاسی در دوره قاجار و سید جمالالدین اسدآبادی نوشته است. این تاریخدان در صفحه تلگرام خود نوشت: «تعلیق و اخراج من کار آسان و سادهای نیست. گمان میکنم تصمیم به تعلیق من خطای محاسباتی عجیبی بوده است که ریشه در توهم دارد. طرف گویا در حالی شبیه مستی چنین تصمیمی گرفته است. هرچه فکر میکنم عقلم به جایی قد نمیدهد که این تصمیم بسیار ناشیانه چطور گرفته شده است.»
رحمانیان افزود: «در طول سی سال تدریس در دانشگاه همواره زیر فشار و تهدید بودهام و پایمال شدن حق و حقوق را به انواع و اقسام تجربه کردهام.»
خبرگزاری تسنیم، نزدیک به سپاه پاسداران، به نقل از سعید بهزادیپور، دبیر هیئت اجرایی جذب اساتید دانشگاه شریف، مدعی است که محمدرضا عارف، چهره اصلاحطلب و معاون اول ریاستجمهوری در زمان محمد خاتمی، از جمله افرادی بوده که رای به اخراج شریفی زارچی داده است. عارف که از چهرههای اصلی جناح اصلاحطلب محسوب میشود، عضو هیئت اجرایی جذب دانشگاه شریف است.
این در حالی است که آذر منصوری، رئیس جبهه اصلاحات، چند روز پیش به اخراج اساتید اعتراض کرده و گفته بود: «اخراج و ایجاد محدودیت برای اساتید غیرخودی و جذب یک باره ۱۵۰۰۰ نفر به دانشگاهها معنایی جز انقلاب فرهنگی دوم بدون تابلو، یکدستسازی آموزش عالی و از همه مهمتر نزول سطح علمی این نهاد را در پی نخواهد داشت.»
اخراج اساتید روندی است که از ابتدای کار دولت رئیسی شدت گرفته است. در همان سال اول دولت رئیسی، چند چهره شاخص از جمله محمد فاضلی، استاد جامعهشناسی دانشگاه شهید بهشتی (ملی سابق)، و آرش اباذری، استاد فلسفه در گروه فلسفه علم دانشگاه شریف، اخراج شدند.