رئیس کل بانک مرکزی ایران از حذف دلار از مبادلات غیرتجاری و سیاحتی با کشورهای منطقه خبر داده است. اعلام این خبر نخست با نگرانی فعالان بازار ارز و برخی کارشناسان روبهرو شده است.
رئیس کل بانک مرکزی ایران با ادعای اینکه در سال جاری عرضه دینار به افرادی که قصد داشتند برای اربعین سفر کنند “موفقیت آمیز” بوده گفته است، بانک مرکزی در نظر دارد این طرح را برای سایر کشورهای منطقه نیز اجرایی کند.
به گزارش خبرگزاری ایسنا خدمات “ارز اربعین” امسال با چند تفاوت اساسی با سالهای قبل توسط شبکه بانکی ایران انجام گرفته، از جمله این که برای اولین بار به جای دلار و یورو، از ارز کشور مقصد استفاده شده است.
اعلام این موضوع در همان روزهای نخست با نگرانی فعالان بازار ارز روبهرو شده بود. برخی از کارشناسان اقتصادی هم این سوال را مطرح کرده بودند: «اساسا بانک مرکزی از چه منبعی میخواهد ارز اربعین را به صورت دینار تهیه و عرضه کند؟»
بنا بر اخبار خبرگزاریهای رسمی جمهوری اسلامی امسال چهار میلیون و ۵۰ هزار نفر ایرانی برای شرکت در مراسم اربعین به عراق رفتهاند. گفته شده است که شعب بانک ملی در مرزها و شعب واقع در نجف و کربلا در بسیاری از موارد نتوانستهاند به مسافران ارز تحویل بدهند و این موضوع سبب شده، بسیاری از ایرانیان در عراق دچار مشکل شوند.
رئیسکل بانک مرکزی ایران اما مدعی شده است که این طرح با بازخورد مثبت افرادی که خواستار سفر بودند روبه رو شده و برای سایر کشورهای منطقه نیز استفاده خواهد شد.
با اجرایی شدن این طرح، ایرانیانی که قصد سفر به کشورهای منطقه را دارند دیگر قادر نخواهند بود “دلار مسافرتی” دریافت کنند.
بازتعریف طرحی کهنه
طرح “حذف دلار از مبادلات غیر تجاری و سیاحتی” دو سال پیش نیز از سوی کانون صرافان و بانک مرکزی ایران مطرح شده بود.
در آن زمان هدف این طرح “ممانعت از سودجویی دلالان از ارز مسافرتی” عنوان شده بود اما تا کنون اجرایی نشده است.
ارز مسافرتی، کمک هزینه برای مسافرانی است که قصد سفر “سیاحتی یا زیارتی” دارند و میتوانند یک بار در سال این ارز را که اختلاف قیمت قابل توجهی با ارز آزاد دارد، دریافت کنند.
در طرح پیشنهادی جدید تاکید شده است که معاملات کالایی ایران با سایر کشورها همچنان با ارزهای رایج مثل یورو، دلار، درهم، یوان، روبل، روپیه و دینار صورت میگیرد.
دلار با فاصله زیاد نسبت به دیگر پولهای معتبر جهان، با نفوذترین و پرآوازهترین “پول بینالمللی” است اما دولت ایران از سالها پیش درصدد حذف آن از داد و ستد تجاری و غیرتجاری است.
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی در سخنرانی نوروز سال جاری با ابراز ناخرسندی از وابستگی اقتصاد ایران به دلار گفته بود: «بعضی از کشورهایی که تحریم شدند، وابستگی خودشان را به دلار قطع کردند، وضعشان بهتر شد. این کار را ما هم باید بکنیم.»
پیش از او ابراهیم رئیسی گفته بود، باید “ارتباط سفره مردم با دلار” قطع شود.
ایران حتی در سال گذشته برای “بریکس” که یکی از مهمترین هدفهای اقتصادی پانزدهمین نشست آن “پایان دادن به سلطه دلار” بود نیز درخواست داده است.
نگرانی کارشناسان با اعلام “طرح حذف دلار در مبادلات سیاحتی با کشورهای منطقه” بار دیگر افزایش یافته است. آنها بیم آن را دارند که پای این موضوع به معاملات کالایی ایران نیز کشیده شود.