خانه / اخبار مهم روز / سالگرد جمعه خونین، بیش از سی زخمی و دهها بازداشت

سالگرد جمعه خونین، بیش از سی زخمی و دهها بازداشت

در حالی که اعتراضات سالگرد «جمعه خونین» در مناطق مختلف شهر زاهدان از جمله شیرآباد، بعثت، کوثر و بازار مشترک تا ساعات‌های پایانی شامگاه جمعه همچنان ادامه داشته است، گزارش‌ها و ویدیوهای منتشر شده حاکی از افزایش شمار معترضان زخمی به دست‌کم ۳۱ تن است و تعداد بازداشت‌شدگان طی روز و شامگاه جمعه نیز بیش از ۴۸ تن رسیده است.شیراحمد شیرانی نارویی، سردبیر پایگاه خبری حا‌ل‌وش در گفتگوی اختصاصی با صدای آمریکا تصریح کرد: «مردم روز جمعه ۷ مهر در شهرهای مختلف استان سیستان و بلوچستان به خیابانها آمدند و به مقابله با نیروهای حکومتی پرداختند و در زاهدان با وجود فرارسیدن شب، همچنان معترضان در خیابان‌ها هستند.»

او افزود: «نیروهای حکومتی و لباس شخصی، شب‌هنگام به منازل شهروندان زاهدانی هجوم برده و با فحاشی و ضرب‌و‌شتم به صورت فله‌ای شماری از مردم شهر را بازداشت کردند.»شیراحمد شیرانی نارویی، جو شهر زاهدان را در روز جمعه به شدت امنیتی عنوان و خاطرنشان کرد: «بعد از خروج مردم از مسجد مکی و آغاز اعتراضات مسالمت‌آمیز، نیروهای حکومتی با سنگ، اسلحه ساچمه‌زن و حتی گلوله جنگی و سلاح نیمه‌سنگین دوشکا، به مردم معترض حمله کردند که هنوز خبری از میزان کشته‌شدگان احتمالی این حادثه در دست نیست.»

سردبیر پایگاه خبری حا‌ل‌وش در ادامه به صدای آمریکا گفت: «جو شهر زاهدان و دیگر شهرهای استان همچنان امنیتی و سنگین است و انتظار داریم در ساعات آینده با تکمیل گزارشها، شمار مجروحان اعتراضات مسالمت‌آمیز روز جمعه ۷ مهر ۱۴۰۲ در استان سیستان‌و‌بلوچستان باز هم افزایش پیدا کند.»

تظاهرات «جمعه‌های اعتراضی» در زاهدان پس از آن آغاز شد که نیروهای امنیتی روز جمعه هشتم مهر ۱۴۰۱، ده‌ها تن از نمازگزاران را در این شهر کشتند. پس از آن، این روز به «جمعه خونین زاهدان» مشهور شد. از آن هنگام نیز مولوی عبدالحمید در خطبه های نماز جمعه هر هفته انتقادهایی را نسبت به مقامات، نهادها، و سیاست‌های جمهوری اسلامی مطرح کرده است.

مولوی عبدالحمید در نخستین سالگرد کشتار معترضان در شهر زاهدان گفت حکومت صدای همه ملت را بشنود، و خواسته مردم را برآورد کند تا یک وحدت ملی واقعی شکل بگیرد.

امام جمعه اهل سنت زاهدان بدون اسم بردن از رهبر جمهوری اسلامی، با خطاب قراردادن مقامات حکومت ایران گفت: «خواسته‌های ملی را رسیدگی کنید. خواسته همه ملت ایران را بی پاسخ نگذارید. ما هم بخشی از ملت ایران هستیم. ما حاضریم از خانواده شهدای زاهدان بخواهیم رضایت بدهند. مردم این منطقه شاید سواد نداشته باشند اما عقل دارند و قدرت تحلیل دارند. این مردم اهل گذشت هستند. آنها حتی حاضرند از حق خودشان بگذرند اگر مشکلات همه ملت ایران را حل کنید.»این سایت همچنین تصاویر مربوط به مجروح شدن یکی از معترضان در منطقه شیرآباد را تایید کرد و نوشت: «شامگاه جمعه نیز یک شهروند در منطقه شیرآباد از ناحیه شکم مورد اصابت گلوله قرار گرفته و مجروح شده است.»

حال‌وش همچنین تاکید کرد که نیروهای نظامی و امنیتی در مناطق مختلف شهر زاهدان «برای سرکوب مردم اقدام به تیراندازی و شلیک گاز اشک‌آور» کردند و حتی تعدادی از مردم شهر زاهدان در «خیابان‌های خیام و رازی» این شهر نیز با استنشاق گاز اشک‌آور، اصابت گلوله‌های ساچمه‌ای و حتی در مواردی اصابت گلوله‌های گاز اشک‌آور، مصدوم شده‌اند.

در همین خصوص، کمپین فعالان بلوچ نیز با تاکید بر اینکه تعدادی از کسانی که با شلیک نیروهای حکومتی در جریان اعتراضات «سالگرد جمعه خونین زاهدان» زخمی‌شده‌اند «کودک» هستند، گزارش داد که مجروحان اعتراضات روز و شامگاه جمعه ۷ مهر ماه عمدتا در اثر شلیک نیروهای حکومتی با «سلاح‌های ساچمه‌زن» یا اصابت گلوله‌های گاز اشک‌آور شلیک شده توسط این نیروها، زخمی شده‌اند.

از سوی دیگر شمار بازداشت‌شدگان همچنان رو به افزایش است و کمپین فعالین بلوچ گزارش داد که شمار بازداشت‌شدگان فقط در شهر زاهدان تا ساعت‌های پایانی شامگاه جمعه به «بیش از ۴۰ تن» رسیده است.

این کمپین با تاکید بر اینکه شمار بازداشت شدگان به مراتب بیشتر از تعداد معترضان بازداشت شده‌ای است که تاکنون احراز هویت شده‌اند، افزود که نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی در کوچه‌های اطراف مسجد مکی و همچنین خیابان خیام «کمین» کرده اقدام به بازداشت معترضانی می‌کنند که از مسجد مکی و مدرسه دارالعلوم زاهدان به قصد بازگشت به منازل‌شان، خارج می‌شوند.

در گزارش سایت حال‌وش که در ساعت‌های پایانی جمعه شب منتشر شد نیز آمده است که « با احراز هویت ۹ تن دیگر از معترضان بازداشت شده» شمار معترضانی که طی روز و شامگاه جمعه در زاهدان، خاش و میرجاوه به دست نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی، از جمله نیروهای یگان ویژه و نیروهای سپاه پاسداران، بازداشت شده‌اند به دست‌کم ۴۸ تن رسیده است.

بازداشت‌ها در زاهدان محدود به خیابان‌ها و محدوده اطراف مسجد مکی نبوده و شامگاه جمعه نیروهای امنیتی و جمهوری اسلامی در تعدادی از محله‌ها و همچنین خیابان‌های دیگر شهر زاهدان نیز اقدام به بازداشت شماری از معترضان و حتی شهروندان در حال عبور و مرور کردند.

بنابر گزارش سایت حال‌وش، نیروهای نظامی و انتظامی اعزام شده به شهر زاهدان همچنین شامگاه جمعه «اقدام به محاصره مناطق شیرآباد، بعثت و منطقه بازار مشترک» کردند و چندین نفر از شهروندان را نیز در این مناطق بازداشت کردند.

در برخی از ویدیوهای منتشر شده نیروهای لباس شخصی با همراهی نیروهای نظامی در حال بازداشت گروهی افراد در خیابان پیربخش واقع در منطقه شیرآباد زاهدان مشاهده می‌شوند.

در برخی مناطق خارج از شهر زاهدان نیز شامگاه جمعه مردم معترض اقدام به برپایی تجمع‌های اعتراض کردند از جمله طبق یکی از ویدیوها جمعی از مردم معترض در روستای قلعه بید، بخش کورین شهرستان زاهدان، اقدام به آتش زدن لاستیک خودرو در مقابل پاسگاه این روستا و سردادن شعارهای اعتراض کردند.

کانال رصد بلوچستان که رویدادهای استان سیستان و بلوچستان را پوشش می‌دهد نیز با انتشار ویدیویی از مسدود کردن بزرگراه زاهدان‌خاش توسط جوانان معترض، گزارش داد که اعتراضات سالگرد جمعه خونین زاهدان طی شامگاه در برخی «خارج شهر» نیز برپا شده است.

دستگاه‌های امنیتی جمهوری اسلامی در سه روز گذشته اقدام به اعزام گسترده نیروهای یگان ویژه و سپاه پاسداران از استان‌های خراسان جنوبی، کرمان و هرمزگان به سیستان و بلوچستان کرده بودند.

فعالان سیستان‌و بلوچستان ابعاد اعزام نیرو به این منطقه را «محاصره زاهدان» در «سالگرد جمعه خونینم توصیف کرده و گفتند که این اقدامات با هدف ارعاب مردم و نگرانی حکومت از اعتراضات گسترده در این شهر، انجام شده است.

با این حال روز جمعه ۷ مهر ماه همزمان با سالگرد «جمعه خونین زاهدان»، جمعی از مردم این شهر بعد نماز جمعه اهل سنت در مسجد مکی، اقدام به برپایی تجمعات و سردادن شعارهای اعتراضی کردند و خواهان محاکمه «آمران و عاملان جمعه خونین» شدند اما از اولین دقایق بار دیگر با شلیک نیروهای حکومتی و ضرب و جرح توسط این نیروها مواجهه شدند.

یک سال پیش، در در روز هشتم مهر ۱۴۰۱، زمانی که اعتراضات «زن، زندگی، آزادی» در حال گسترش به تمام نقاط ایران بود، جمعی از مردم زاهدان که قصد برپایی تجمعی در اعتراض به «تجاوز ابراهیم کوچک‌زایی، فرمانده انتظامی چابهار به یک دختر نوجوان بلوچ» را داشتند اما نیروی انتظامی و امنیتی اقدام به شلیک مستقیم از داخل یک کلانتری به سوی مردم کردند که منجر به کشته شدن دست‌کم ۱۰۰ تن از مردم شد.

مولوی عبدالحمید اسماعیل‌زهی، امام جمعه اهل سنت زاهدان، روز جمعه ۷ مهر ماه در خطبه‌های نماز جمعه سالگرد «جمعه خونین»، بار دیگر بر «مجازات» مرتکبان این «جنایت» تأکید و آن را خواسته مردم طی یک سال گذشته عنوان کرد.

او اضافه کرد که خانواده‌های نزدیک به یکصد جان‌باخته و همچنین کسانی که در جریان جمعه خونین زاهدان به شدت زخمی شدند، دست یا پای خود را از دست دادند یا فلج و قطع نخاع شده‌اند، تنها به دنبال اجرای قانون اسلام درباره عاملان کشتار هستند.

مولوی عبدالحمید اسماعیل‌زهی با تاکید بر اینکه شاکیان این پرونده با آنکه به شدت از نظر مالی در مضیقه هستند، دیه و مصالحه قبول نمی‌کنند و با دریافت پول رضایت نمی‌دهند، گفت که شرط رضایت خانواده‌ها از اجرای احکام قصاص، فقط «جلب رضایت کل مردم ایران، آزادی زندانیان سیاسی و محصوران» است و آن‌موقع ما از مردم خواهیم خواست که از «خون‌ها گذر کنند.»