گزارشها حاکی از آن است که ایرباس سفارش ایران را حذف کرده است و ایرانایر نزدیک به ۱۰۰ هواپیمایی را که سفارش داده بود دریافت نخواهد کرد. گفته میشود این حذف سفارش در آمار و ارقام پایان سال این شرکت هواپیماسازی اروپایی مشهود است.
به گزارش سیمپلفلای، این هواپیماها در پنج سال گذشته در فهرست دفتر سفارش ایرباس وجود داشت. اما تازهترین تغییر شمار لغو سفارش این شرکت را به بیش از ۲۲۰ هواپیما رساند.
به گزارش فلایت گلوبال، ایران ایر در سال ۲۰۱۶ در پی توافق برجام، این سفارش خرید هواپیما را ثبت کرد.ر اساس گزارشها، ایران ایر موافقت کرد ۹۸ هواپیما دریافت کند: ۱۶ ای۳۵۰ـ۱۰۰۰، ۲۸ ای۳۳۰ـ۹۰۰، هشت ای۳۳۰ـ۲۰۰، ۳۲ ای۳۲۰نئو، هشت ای۳۲۱، و ای۳۲۰. دو ای۳۳۰ـ۲۰۰ هم که ابتدا قرار بود به شرکت هواپیمایی آویانکا تحویل داده شود، برای ایران ایر در نظر گرفته شد.
قیمت هواپیمای ای۳۲۰ هنگام ثبت سفارش ۹۸ میلیون دلار بود و قیمت ای۳۳۰ـ۲۰۰ از ۲۳۱ میلیون دلار آغاز میشد.
طبق قرارداد، تحویل هواپیماها قرار بود از سال ۲۰۱۷ آغاز شود. اما در سال ۲۰۱۶، برخی قانونگذاران در آمریکا گفتند بهدلیل نقش جمهوری اسلامی در تامین مالی تروریسم، ممکن است جلو تحویل هواپیماها گرفته شود.
بر اساس گزارشها، سفارشها بهدلیل فناوری استفادهشده در هواپیماها، نیازمند تایید دولت آمریکا بود. برخی مقامهای آمریکایی این بحث را مطرح کردند که جمهوری اسلامی میتواند از این هواپیماها برای انتقال تسلیحات و نیرو استفاده کند.
گرچه ایرباس خارج از آمریکا است، این شرکت برای تحویل هواپیما به ایران همچنان به تایید وزارت خزانهداری آمریکا نیاز دارد، زیرا دستکم ۱۰ درصد مواد بهکاررفته در تولید هواپیماها ساخت آمریکا است.
در پی بروز مجدد تنشهای سیاسی میان ایران و آمریکا در سال ۲۰۱۸، از ۱۰۰ هواپیمای سفارشی، فقط دو ای۳۳۰ـ۲۰۰ و یک ای۳۲۱ تحویل شده است. از آن زمان به بعد، ۹۷ هواپیمای باقیمانده در فهرست دفتر سفارش ایرباس قرار داشتــ البته تا پایان سال ۲۰۲۳.
ایرباس ارقام سفارش و تحویل هواپیماهای تجاری در سال ۲۰۲۳ را روز پنجشنبه ۱۱ ژانویه منتشر کرد. به گزارش فلایت گلوبال، این ۹۷ هواپیمای باقیمانده دیگر در فهرست سفارشها قرار ندارند. این فهرست نشان میدهد که ایرباس در یک سال گذشته سفارش ۲۲۵ هواپیما را لغو کرده است.
به گزارش رسانههای داخلی، حسام قربانعلی، مدیر کل روابط عمومی شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران، ۲۶دی اعلام کرد قراردادی که شرکت ایرباس با خروج آمریکا از برجام، به حالت تعلیق در آورده بود «حالا بهصورت رسمی نامه زدند که قرارداد کنسل شده است».
حسام قربانعلی درباره لغو این قرارداد توسط ایرباس گفت: «قرارداد بین ایرانایر و ایرباس برای واردات ۱۰۰ فروند هواپیما بعد از برجام امضا شده بود اما هیچ پولی برای آن پرداخت نشده بود و ما فقط ثبت سفارش کرده بودیم».
این مدیر روابط عمومی درباره شرایط قرارداد دوطرفه گفت: «این موضوع در متن قرارداد گنجانده شده بود که هر مجموعهای بهصورت یکطرفه میتواند قرارداد را لغو کند و حالا ایرباس این قرارداد را بهصورت رسمی لغو کرده است». وی همچنین یادآور شد که «این ثبت سفارش زمانی معتبر بود که برجام باشد».
پیشتر پایگاه «فلایت گلوبال» در روز ۲۵ دی خبر داد که آمارهای تازه ایرباس که در پایان سال ۲۰۲۳ میلادی منتشر شده، نشان میدهد که تمامی ۹۷ هواپیمای باقی مانده که به ایران ایر اختصاص داده شده بودند، از لیست فروش این سازنده هواپیمای اروپایی حذف شدهاند.
این سفارش را هواپیمایی جمهوری اسلامی در سال ۱۳۹۴ پس از کاهش تحریمها به عنوان بخشی از توافق سیاسی بر سر برنامه انرژی هسته ای حکومت ایران انجام داد.
ایران ایر، ۹۸ فروند جت که شامل ۱۶ فروند ( ای-۳۵۰) و ( ای-۳۳۰) و همچنین ۸ فروند (ای-۳۲۰) بود، سفارش داد.
در حالی که دو فروند (ای-۳۳۰) و یک ( ای -۳۲۱) جدید به شرکت هواپیمایی مستقر در تهران تحویل داده شد، ۹۷ هواپیمای باقیمانده پس از بروز مجدد تنشهای سیاسی بین دولتهای ایالات متحده و ایران در سال ۱۳۹۶ در فهرست سفارشهای انباشته ایرباس باقی ماندند.
کامل شدن توافق ایرباس، به دریافت مجوز صادرات از سوی دولت آمریکا مشروط بود، زیرا در ساخت هواپیماهای ایرباس، قطعات ساخت آمریکا به کار رفته است.
حدود هشت سال پیش در پی به اجرا درآمدن برجام، اداره کنترل داراییهای خارجی وزارت خزانهداری آمریکا (اوفک) مجوز انعقاد قرارداد میان ایران و چند شرکت بزرگ هواپیماسازی را فراهم کرد. به موجب این فرصت، ایران قرارداد خرید ۲۰۰ فروند هواپیما را به امضا رسانید که با خروج آمریکا از برجام این قراردادها نیز ملغی اعلام شد.
پیشتر، آبرام پیلی، قائم مقام نماینده ویژه ایالات متحده در امور ایران، در گفتگوی اختصاصی با صدای آمریکا، درباره ادامه تحریمها و توافق هسته ای و افزایش رفتارهای تنشزای حکومت ایران گفت: «رویکرد سیاست ما در سال ۲۰۲۴ با همه این فعالیتهای بیثبات کننده مقابله میکند.»
وی در این مصاحبه درباره امکان پیدا کردن یک راه حل تازه برای توافق هستهای گفت: « ما در حال حاضر با این نوع تعامل فاصله داریم. و ایران نشانهای از خود به عنوان جدی بودن در پاسخ به ملاحظات و نگرانیهای ما، و نگرانیهای جامعه بین الملل، در مورد پیشرفته کردن برنامه هستهای نشان نداده است».
قائم مقام نماینده ویژه ایالات متحده در امور ایران، ضمن تاکید بر عزم دولت امریکا در دست نیافتن ایران به سلاح هسته ای، گفت: «ما همچنان فکر میکنیم دیپلماسی بهترین راه برای دستیابی به یک راهحل بلندمدت پایدار و موثر برای این مشکل است.»