دبیرکل ناتو در پی “حمله تلافیجویانه اسرائیل” به ایران در مورد خطر بروز جنگی تازه در خاورمیانه هشدار داد. اعضای گروه ۷ نیز از طرفهای درگیر خواستند تا از “تشدید بیشتر” تنشها اجتناب کنند.
دبیرکل پیمان آتلانتیک شمالی عصر جمعه ۱۹ آوریل (۳۱ فروردین) در پی “حمله تلافیجویانه اسرائیل” به ایران نگرانی خود را از روند اوضاع ابراز داشت و تصریح کرد: «مهم آن است که نگذاریم این درگیری از کنترل خارج شود. از این رو همه طرفهای درگیری ر ا به خویشتنداری فرامیخوانیم.»
ینس استولتنبرگ در بروکسل گفت: «هیچکس از اینکه جنگی دیگر در خاورمیانه به راه بیافتد سودی نمیبرد.»
او مانند وزیران خارجه کشورهای عضو گروه هفت سران کشورهای جهان و همچنین نهادهای بینالمللی را فراخواند که در راه تنشزدایی در خاورمیانه تلاش کنند.
تنشها و مناقشههای بینالمللی ناشی از جنگ غزه، اکنون با گذشت ماهها و به ویژه پس از رویارویی مستقیم جمهوری اسلامی و اسرائیل، وارد مرحله تازهای شده است.
کاربران شبکههای اجتماعی و همچنین رسانههای دولتی جمهوری اسلامی از نیمهشب گذشته تا کنون گزارشهایی مبنی بر وقوع انفجارها در نزدیکی شهر اصفهان منتشر کردهاند. با این حال هیچ واکنش فوری و رسمی از سوی مقامات اسرائیلی یا جمهوری اسلامی درباره جزییات بیشتر این حملات منتشر نشده است.
هفته گذشته و در پی شلیک صدها موشک و پهپاد از سوی ایران، اسرائیل هشدار داده بود که به این حملات به طور جدی پاسخ خواهد داد.
اینک رسانههای حکومتی ایران گزارش دادهاند که نیمهشب گذشته سامانههای پدافند هوایی بر فراز چندین شهر فعال شدهاند.
در همین زمینه، یک مقام اسرائیلی که نخواست نامش فاش شود به واشینگتنپست گفته است که این “حمله”، انتقام رگبار موشکی و پهپادی ایران بود و “قصد داشت نشان دهد که اسرائیل، توانایی حمله به داخل ایران را دارد”.
جمهوری اسلامی و اسرائیل، تا پیش از درگیری مستقیم اخیر، سالها درگیر جنگی در سایه بودند. جمهوری اسلامی همواره اسرائیل و ایالات متحده آمریکا را به خرابکاری و ترورهایی علیه افراد دخیل در برنامه هستهای خود متهم میکرد و از دیگر سو، جمهوری اسلامی نیز به پشتیبانی مالی و تسلیحاتی از نیروهای نیابتی خود برای حمله غیرمستقیم به اسرائیل استفاده میکرد.
در همین حال، خبرگزاری تسنیم وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، حمله از خارج از ایران را تکذیب کرد و نوشت: «برخلاف شایعات و ادعاهای مطرحشده در رسانه های خارجی، هیچ گزارشی مبنی بر حمله از خارج از کشور گزارش نشده است.»
نیویورکتایمز به نقل از سه منبع ایرانی نوشته است که این حمله را “ریزپرندههایی” انجام دادهاند که “احتمالا از داخل ایران پرتاب شده بود و سامانههای راداری آن پرندههای ناشناس واردشده به حریم هوایی ایران را شناسایی نکردهاند”.
خبرگزاریهای دولتی ایران به نقل از منابع محلی از شنیده شدن صدای انفجار در شهر قهجاورستان در شمال غرب اصفهان خبر دادند. این شهر در نزدیکی فرودگاه اصفهان و همچنین پایگاه هشتم شکاری نیروی هوایی ارتش واقع شده است.در فضای مجازی همچنین تصاویری از فعالیت سامانههای ضدهوایی اصفهان منتشر شده است. با این حال، برخی از چهرههای رده میانی حکومت ایران، با این ادعا که “پدافند هوایی، سه ریزپرنده را سرنگون کرده است”، این حملات را ناشی از تهاجم “سه کوادکوپتر” اعلام کردهاند.
خبرگزاری تسنیم نیز در گزارش خود در باره حملات منتسب به اسرائیل در شب گذشته، مدعی شده است که در این حملات “هیچ خسارتی وارد نشده است” و “ابعاد این حادثه در حال ارزیابی است”.
در همین حال، آژانس بینالمللی انرژی اتمی در پی انتشار گزارشهایی در خصوص حمله اسرائیل به مناطقی در اطراف اصفهان اعلام کرد که “هیچکدام از تاسیسات اتمی ایران آسیب ندیدهاند”.
به گزارش رسانههای آمریکایی واشنگتن “پیش از حمله گزارششده اسرائیل از آن مطلع شد، اما آن را تایید نکرد و هیچ نقشی نیز در اجرای آن ایفا نکرد”.
جو بایدن، رئیسجمهوری ایالات متحده پیشتر قول حمایت “آهنین” از اسرائیل را داده بود، اما در عین حال از اسرائیل خواسته بود تا قبل از شروع پاسخی علیه جمهوری اسلامی که میتواند به جنگ گستردهتری منجر شود، “با دقت و استراتژیک فکر کند”.
اسرائیل به کمک ایالات متحده و سایر متحدان این کشور، بخش عمده بیش از سیصد موشک و پهپادهای جمهوری اسلامی را رهگیری کرد و در نتیجه، این حملات خسارت و تلفات جانی در پی نداشت.
به باور تحلیلگران، وضعیت منطقه به طرز خطرناکی انفجاری است، اما ماهیت محدود حمله گزارششده اسرائیل و واکنش فوری محدود ایران، حاکی از آن است که هر دو طرف، به ویژه تهران احتمالا در حال حاضر به دنبال عقبنشینی هستند.
شاهد این ادعا ممکن است این باشد که ابراهیم رئیسی، رئیسجمهوری ایران، روز جمعه در سخنرانی خود اگرچه از حمله موشکی و پهپادی به اسرائیل استقبال کرد اما به انفجارهای گزارششده در ایران اشارهای نکرد.
واکنشهای بینالمللی در پی افزایشتنشهای میان جمهوری اسلامی و اسرائیل
در پی افزایش نگرانیها از پاسخ اسرائیل به حملات هفته گذشته جمهوری اسلامی، آمریکا و بریتانیا تحریمهایی را علیه برنامه پهپادی ایران وضع کردند.
چین، بزرگترین شریک تجاری جمهوری اسلامی، روز جمعه اعلام کرد که به ایفای “نقشی سازنده” برای کاهش تنشهای خاورمیانه ادامه خواهد داد.
روسیه نیز خواستار آن شد که دو طرف خویشتنداری نشان دهند. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین اظهار داشت: «همه طرفها باید از هرگونه اقدامی که ممکن است موجب تشدید تنش شود، خودداری کنند.»
روسیه همچنین اعلام کرد که این موضوع را برای اسرائیل روشن کرده است که حکومت ایران، “خواهان تشدید تنش نیست”.
وزرای خارجه کشورهای گروه هفت نیز روز جمعه از طرفهای درگیر خواستند تا از “تشدید بیشتر” تنشها اجتناب کنند.
در همین زمینه، آنالنا بربوک وزیر امور خارجه آلمان در خصوص تشدید تنشها با پیامدهای غیرقابلپیشبینی برای کل منطقه هشدار داد.
وزیر خارجه آلمان همچنین افزود که حکومت ایران “تلاش کرده است کل منطقه را به مرز هرج و مرج بکشاند و این نباید بدون عواقب بماند”.
بربوک افزود: «بنابراین، گروه هفت امروز در اینجا تصمیم گرفت تا تحریمها و اقدامات بیشتری را علیه رژیم ایران اعمال کند.»
اولاف شولتس، صدراعظم آلمان ضمن تأکید بر لزوم تنشزدایی از همه طرفها خواست تا خویشتنداری نشان دهند.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد نیز خواستار پایان دادن به “چرخه خطرناک تلافیجویانه” در خاورمیانه شد و “هرگونه اقدام تلافیجویانه” را محکوم کرد.
در همین حال، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا از تعهد گروه هفت به کاهش تنشها در خاورمیانه سخن گفت.
بلینکن از اظهارنظر در خصوص اینکه آیا ایالات متحده هشداری درباره برنامههای اسرائیل برای حمله بامداد امروز داشته یا خیر، خودداری کرد، اما گفت: «ایالات متحده در هیچ عملیات تهاجمی شرکت نداشته است.»
آنتونیو تاجانی، وزیر امور خارجه ایتالیا گفت که “اسرائیل در آخرین لحظات، آمریکاییها را از حمله خود به خاک ایران مطلع کرد”. تاجانی افزود که “صرفا اطلاعات” در آخرین لحظه به ایالات متحده آمریکا منتقل شده و ایالات متحده دخالتی در این حمله نداشته است.
وزیر خارجه آمریکا با تاکید بر آن چه که تعهد گروه هفت به تنشزدایی در منطقه میخواند، گفت: «آنچه گروه هفت بر آن متمرکز است و در بیانیه و گفتوگوی ما منعکس میشود، این است که کار ما در راستای تنشزدایی و کاهش تنش از هرگونه درگیری احتمالی است.»
بلینکن با اشاره به حمله بیسابقه هفته گذشته به خاک اسرائیل گفت: «تمرکز ما بر این بوده است که مطمئن شویم اسرائیل میتواند به طور موثری از خود دفاع کند، اما همچنین تنشها را کاهش داده و از درگیری اجتناب کند. این محور تمرکز ما باقی خواهد ماند.»