خبرگزاری رویترز در گزارشی به نقل از دیپلماتهایی که نامشان را اعلام نکرده، خبر از آن داده است که ایالات متحده و سه متحد اصلی اروپاییاش بر سر اینکه آیا باید در آژانس بینالمللی انرژی اتمی با جمهوری اسلامی مقابله کنند یا نه، دچار اختلاف نظر شدهاند.
دور تازه نشست شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی هستهای، دوشنبه ۱۴ خرداد آغاز میشود و ۳۵ کشور عضو این شورا، بار دیگر پرونده فعالیتهای هستهای جمهوری اسلامی و آخرین گزارش رافائل گروسی مدیرکل این نهاد وابسته به سازمان ملل متحد را بررسی میکنند.خبرگزاری رویترز جمعه چهارم خرداد به نقل از دیپلماتها نوشت که آمریکا و سه کشور اروپایی بر سر مقابله با ایران از طریق پیگیری قطعنامهای علیه این کشور در شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی اختلاف نظر دارند.
رویترز میگوید پیگیری چنین قطعنامهای در شورای حکام میتواند به تشدید تنش منجر شود.
شورای حکام آژانس آخرینبار در آبان سال ۱۴۰۱ با تصویب قطعنامهای از جمهوری اسلامی خواست تا با این نهاد بینالمللی در رابطه با منشا ذرات اورانیوم کشفشده در سه سایت اعلامنشده خود همکاری و شفافسازی کند.نشست آینده شورای حکام آژانس قرار است ده روز دیگر یعنی ۱۴ خرداد برگزار شود . پرونده برنامه هستهای جمهوری اسلامی ایران و آخرین گزارش رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، در این باره در دستور کار نشست ۳۵ عضو این شورا قرار دارد.
یک دیپلمات ارشد اروپایی گفت: « (کار) با ایران بسیار دشوار و سخت است و سطح تخلفات بیسابقه است… هیچ کاهشی در برنامه (هستهای) آنها مشاهده نشده و ایران هیچ حسن نیت واقعی برای همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی از خود نشان نداده است».
این دیپلمات ارشد اروپایی اضافه کرد، همه نشانههای موجود، حاکی از وضعیت هشدار دهنده است.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی برای راستی آزمایی از برنامه هستهای ایران با طیفی از چالشها مواجه است؛ از ممانعت تهران از حضور بسیاری از باتجربهترین کارشناسان آژانس در این کشور تا تداوم بیاعتنایی ایران به درخواست توضیح آژانس درباره آثار اورانیوم کشف شده در سایتهای اعلامنشده جمهوری اسلامی و از طرفی افزایش چشمگیر حجم اورانیوم پرغلظت ایران.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس میگوید حجم اورانیوم ۶۰ درصد غنیسازی شده ایران به ۱۴۰ کیلوگرم رسیده است و هر ماه ۹ کیلوگرم به حجم اورانیوم ۶۰ درصدی ایران اضافه میشود.
فرانسه، بریتانیا و آلمان پیشتر تاکید کرده بودند که «ایران هیچ توجیه غیرنظامی قابل قبولی برای غنیسازی ۲۰ درصدی و ۶۰ درصدی ندارد و تولید اورانیوم غنیشده در این سطح برای کشوری که برنامه تسلیحاتی ندارد بیسابقه است».
نگرانی درباره فعالیتهای اتمی جمهوری اسلامی با ادامه غنیسازی اورانیوم با غلظت ۶۰ درصد افزایش یافته است. براساس گزارش منابع غربی، جمهوری اسلامی اورانیوم لازم برای ساخت دست کم سه بمب اتمی را فراهم آورده است.
قدرتهای غربی میگویند که این میزان از غنیسازی هیچ هدف غیرنظامی معتبری ندارد. آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز اعلام کرده است که هیچ کشور دیگری، بدون ساخت سلاح هستهای، به غنیسازی اورانیوم در این سطح نپرداخته است.
با این همه، رهبران جمهوری اسلامی میگویند که اهداف آنها کاملا صلحآمیز است. هرچند کمال خرازی، مشاور علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی، روز ۲۰ اردیبهشت امسال با اشاره به احتمال حمله نظامی اسرائیل به تاسیسات اتمی در ایران اعلام کرد در صورت تهدید موجودیت جمهوری اسلامی، حکومت ایران دکترین هستهای خود را تغییر خواهد داد.
خرازی در گفتوگو با شبکه تلویزیونی قطری الجزیره بار دیگر تاکید کرد که جمهوری اسلامی «دارای ظرفیت تولید بمب هستهای» است.
با این حال، به گزارش رویترز، ایالات متحده نمیخواهد در نشستهای پیش روی شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی بهدنبال قطعنامه دیگری علیه جمهوری اسلامی باشد.
در دور قبلی نشست شورای حکام، بریتانیا، فرانسه و آلمان بر سر راه حلی برای مقابله با جمهوری اسلامی به توافق نرسیدند اما سرانجام، از موضع خود عقب نشستند.
اغلب از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بهعنوان دلیل بی میلی دولت جو بایدن برای صدور قطعنامهای علیه جمهوری اسلامی یاد میشود.
با وجود این، مقامهای آمریکایی میگویند که هدف آنها این است که از دادن بهانهای به دست جمهوری اسلامی برای تشدید فعالیتهای هستهای خود جلوگیری کنند.
تنش ها در خاورمیانه بهویژه با ادامه جنگ غزه افزایش یافته است. اسرائیل و جمهوری اسلامی ماه گذشته برای اولین بار بهطور مستقیم به یکدیگر حمله کردند. اسرائیل بارها تهدید کرده که در صورت لزوم به تاسیسات هستهای ایران حمله خواهد کرد.
به نوشته رویترز، مرگ ابراهیم رئیسی، رییس دولت در جمهوری اسلامی در سانحه سقوط هلیکوپتر در روز یکشنبه اوضاع را پیچیدهتر کرده است. دو دیپلمات به این خبرگزاری گفتند که در گفتگوهای اخیر بین نمایندگان تهران و مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی به این آژانس اطلاع داده شد که تا زمانی که جانشین رئیسی در روز هشتم تیر انتخاب نشود، تعاملی با آژانس صورت نخواهد گرفت.
یکی دیگر از دیپلماتهای ارشد اروپایی گفت: «سه کشور اروپایی پیشنویس یک قطعنامه علیه جمهوری اسلامی را آماده کردهاند اما هنوز آن را برای اعضای شورای حکام نفرستادهاند.
او به رویترز گفت:«تحلیل ما این است که مرگ رئیسی چیزی را تغییر نمیدهد. ما باید با این قطعنامه جلو برویم، اما مشکل آمریکاییها هستند و ما در گفتگوهایمان هر کاری انجام میدهیم تا آنها را متقاعد کنیم.»
مشخص نیست چه زمانی در این زمینه تصمیم گرفته خواهد شد. گزارش جدید آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره ایران در اوایل هفته آینده منتشر میشود و پیشنویس قطعنامهها، برپایه این گزارش نوشته میشود.
این در حالی است که ایران میگوید دنبال سلاح هستهای نیست و برنامه اتمی این کشور کاملا صلح آمیز است.
رویترز میگوید، آمریکا در نشستهای اخیر شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی از خود تمایلی برای پیگیری صدور قطعنامه دیگری علیه ایران نشان نداده است.
طبق این گزارش، سه قدرت اروپایی یعنی فرانسه، بریتانیا و آلمان در ماه مارس سال جاری بر سر لزوم صدور قطعنامه علیه ایران با آمریکا به توافق نرسیدند.
رویترز اضافه میکند، مقامات آمریکایی برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را یکی از دلیل عدم تمایل این کشور برای پیگیری چنین رویکردی بیان میکنند.
یک دیپلمات ارشد اروپایی دیگر نیز گفته است که این سه کشور اروپایی «یک قطعنامه آماده» کردهاند.
دیگر دیپلماتهای ارشد اروپایی نیز میگویند، فرانسه، بریتانیا و آلمان پیشنویس قطعنامه را تهیه کردهاند اما هنوز آن را در اختیار اعضای شورای حکام قرار ندادهاند.
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی دوم خرداد گفت، مرگ ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران، مذاکرات هستهای برای بهبود همکاریهای ایران با این آژانس را به تعویق انداخته است.
رافائل گروسی ۱۷ اردیبهشت به ایران سفر کرد و با مقامات جمهوری اسلامی درباره نحوه همکاری با آژانس مذاکره کرد. او پس از بازگشت از تهران گفت، طرفین به «درک مشترک» رسیدهاند و ایران به او گفته آماده است تا روی اقدامات مشخصی کار کند.
او همچنین گفته بود که سه دسته مسائل وجود دارد؛ بازرسیها، مسائل باقی مانده و اقدامات داوطلبانهای که ایران میتواند انجام دهد.