در حالیکه نخستوزیر عراق رسما شکست داعش در موصل را اعلام کرده، سازمان عفو بینالملل با انتشار گزارشی مستند از جنایات ستیزهجویان “دولت اسلامی” و همچنین نقض حقوق بشر توسط نیروهای ائتلافی عراق سخن میگوید.
حیدر عبادی، نخستوزیر عراق دوشنبه (۱۰ ژوئیه / ۱۹ تیر) پیروزی نیروهای عراقی بر ستیزهجویان “دولت اسلامی” (داعش) در موصل را رسما اعلام کرد و پرچم عراق را در کنار سربازان عراقی در موصل به اهتزاز درآورد.
محمدجواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی با انتشار پیامی در شبکه توئیتر این پیروزی را به دولت و مردم عراق تبریک گفت.
نخستوزیر عراق روز یکشنبه به موصل رفته بود، اما ناگزیر شد اعلام رسمی پیروزی را به خاطر مقاومتهای پراکنده در کرانه غربی رود دجله به عقب بیاندازد.
جنگ و درگیریها میان ارتش عراق و داعش بر سر موصل نزدیک به ۹ ماه طول کشید. افزون بر خسارات و ویرانیهای گسترده، هزاران غیرنظامی جان خود را در جریان این نبرد از دست داده و صدها هزار نفر آواره شدند.
بیشتر بخوانید: سرنوشت عراق پس از آزادی موصل
همزمان با اعلام شکست رسمی داعش در موصل از سوی دولت عراق، سازمان عفو بینالملل گزارشی مستند منتشر کرده که در آن از سنگینترین جنایات علیه غیرنظامیان در عراق سخن گفته و در عین حال به موارد نقض حقوق بشر در این شهر توسط نیروهای ارتش عراق اشاره کرده است.
سوءاستفاده از انسانها به عنوان سپر انسانی
در این گزارش که بامداد سهشنبه (۱۱ ژوئیه / ۲۰ تیر) در برلین منتشر شده، از جمله آمده است که “دولت اسلامی” در ماههای گذشته افراد غیرنظامی را از روستاهای پیرامون موصل جمع و به بخش غربی موصل منتقل کرد تا از آنان به عنوان سپرانسانی سوءاستفاده کند.
به گزارش عفو بینالملل بسیاری از غیرنظامیان در خانههایی که درهای آنها از طریق جوشکاری مسدود شده یا در آنها تلههای انفجاری جاسازی شده بودند، حبس شده و راه گریز نداشتهاند.
بیشتر بخوانید: دعوت اتحادیه اروپا به “آشتی” پس از آزادسازی موصل
این سازمان حقوق بشری در گزارش خود همچنین تصریح کرده که جهادگرایان داعش در جنگ بر سر موصل اگر نه هزاران نفر ولی صدها نفر را کشته است.
عفو بینالملل در گزارش خود تنها به جنایات “دولت اسلامی” نپرداخته، بلکه از عملکرد نقضکنندهی قوانین جنگی نیروهای ائتلافی عراق نیز انتقاد کرده است.
در این گزارش از جمله آمده که ارتش عراق در برخی از مناطق پرجمعیت موصل از “سلاحهایی نادقیق” استفاده کرده که در اصل نمیبایست در چنین مناطقی به کار گرفته شوند.
از جملهی این موارد، حملهای هوایی است که در تاریخ ۱۷ مارس سال جاری میلادی روی داد و در جریان آن دست کم ۱۰۵ غیرنظامی جان خود را از دست دادند. نیروهای ائتلافی عراق قصد داشتند که در طی این حمله هوایی مواضع داعش در محله “الجدیده” موصل را هدف قرار دهند.
خانم لین مألوف، کارشناس مسائل خاورمیانه در سازمان عفو بینالملل در این رابطه گفت: «این واقعیت که داعش از انسانها به عنوان سپر دفاعی استفاده کرده، مسئولیت ارتش عراق را در قبال حفاظت از غیرنظامیان، سلب نمیکند.»
او تصریح کرد که جنگ علیه داعش، نه تنها در موصل، بلکه در دیگر نقاط نیز باید به شکلی انجام گیرد که مطابق با حقوق ملتها و استانداردهای بینالمللی باشد.
گزارش سازمان عفو بینالملل تحت عنوان “به هر قیمتی که شده” به انتشار رسیده و این نهاد حقوق بشری برای تهیه آن با ۱۵۱ تن از ساکنان بخش غربی موصل و همچنین کارشناسان نظامی و پزشکان مصاحبه کرده است.
در این گزارش ۴۵ حمله از ماه ژانویه تا اواسط ماه مه سال جاری مستند شدهاند که در جریان آنها ۴۲۶ غیرنظامی جان خود را از دست دادهاند. از این میان ۹ حمله که توسط ارتش عراق و ائتلاف ضدداعش به رهبری آمریکا انجام گرفتند، به دقت توسط کارشناسان عفو بینالملل تجزیه و تحلیل شدهاند.