در حالی که در ابتدای کشته شدن اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی جنبش «حماس»، در روز چهارشنبه دهم مرداد گزارشها حاکی از حمله موشکی به محل اقامت او در تهران بود، اکنون اما هفت مقام آگاه فاش کردند که رهبر حماس بر اثر انفجار بمبی که در اتاق مهمانسرای محل اقامت او جاسازی شده بود، کشته شده است.
پنج مقام آگاه در خاورمیانه به نشریه آمریکایی «نیویورک تایمز» گفتهاند که این بمب نزدیک به دو ماه پیش در این مهمانسرا کارگذاشته شده بود.روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز روز پنجشنبه به نقل از ۷ هفت مقام خاورمیانهای از جمله دو ایرانی، و یک مقام آمریکایی گزارش داد که اسماعیل هنیه، روز چهارشنبه توسط یک بمب جاسازیشده در محل اقامت او در تهران، ترور شده است.
پنج تن از این مقامات مطلع در خاورمیانه به این روزنامه آمریکایی گزارش دادند که این بمب تقریبا ۲ ماه پیش در ساختمان این مهمانخانه مخفی شده بود، ساختمانی که توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اداره و محافظت میشود و بخشی از محوطه بزرگتری به نام نشاط در شمال تهران است.
این پنج مقام گفتند پس از تایید شدن این موضوع که اسماعیل هنیه در اتاقش در این مهمانخانه حضور دارد، بمب از راه دور فعال شده و منفجر گردید. آنها افزودند که این بمب یک دستگاه با فناوری بالا بوده که از هوش مصنوعی استفاده میکرده است.
شرح ماجرای شب حادثه به روایت نیویورک تایمز
اسرائیل علناً مسئولیت این قتل را اعتراف نکرده است، اما نیویورک تایمز به نقل از این پنج مقام خاورمیانهای نوشت که مقامات اطلاعاتی اسرائیل به ایالات متحده و سایر دولتهای غربی در مورد جزئیات عملیات بلافاصله پس از آن اطلاع دادند. در همین حال، روز چهارشنبه، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا گفت که ایالات متحده هیچ اطلاع قبلی از طرح ترور دریافت نکرده است.
نیویورک تایمز مینویسد که نحوه نگهداری بمب در این مهمانخانه هنوز مشخص نیست. مقامات خاورمیانهای به این روزنامه گفتند که برنامهریزی برای این ترور ماهها به طول انجامید و مستلزم نظارت گسترده بر آن محوطه است.دو مقام ایرانی که ماهیت این ترور را توصیف کردند، گفتند که نمیدانند مواد منفجره چگونه و چه زمانی در اتاق کار گذاشته شده است.
نیویورک تایمز در مورد شب حادثه مینویسد که این مجتمع اقامتگاهی دارای یک تیم پزشکی است که بلافاصله پس از انفجار خود را به اتاق رساندند. این تیم اعلام کرد که آقای هانیه بلافاصله فوت کرده است. آنها سعی کردند محافظ را احیا کند، اما او نیز کشته شده بود.
دو تن از مقامات ایرانی گفتند که زیاد نخاله، رهبر جهاد اسلامی فلسطین نیز در همسایگی او اقامت داشت. اتاق او آسیب چندانی ندیده بود، موضوعی که نشان از برنامهریزی دقیق در مورد هدف قرار دادن آقای هنیه دارد.
به گفته این سه مقام ایرانی، در میان افرادی که بلافاصله به آنها اطلاع داده شد، سردار اسماعیل قاآنی، فرمانده کل نیروی قدس سپاه پاسداران بود که از نزدیک با متحدان ایران در منطقه از جمله حماس و حزب الله همکاری میکند. به گفته این مقامات، او در نیمههای شب به آیت الله علی خامنهای، رهبر ایران اطلاع داده و او را از خواب بیدار کرده است.
پایگاه خبری اکسیوس نیز به نقل از دو منبع دیگر، این گزارش نیویورک تایمز را تأیید کرده و نوشته است که موساد، سازمان جاسوسی اسرائیل، اسماعیل هنیه را در اقامتگاهش در تهران به وسیله انفجار بمب کنترل از راه دور و با استفاده از هوش مصنوعی کشته است.این نخستین باری نبود که اسماعیل هنیه به ایران سفر میکرد و طبق اطلاعیه شماره ۲ سپاه پاسداران، این رهبر سیاسی حماس «طی سالیان اخیر به ویژه پس از عملیات تاریخیطوفان الاقصیسفرهای متعددی به ایران داشته است.»
این بار، این مذاکرهکننده ارشد حماس برای شرکت در مراسم تحلیف مسعود پزشکیان به ایران آمده بود که در نخستین ساعات بامداد روز بعد از آن ترور شد.
به گفته مقامات خاورمیانه، آقای هنیه که دفتر سیاسی حماس در قطر را رهبری می کرد، در سفر به تهران چندین بار در این مهمانخانه اقامت داشته است.
شاهدانی که با اسماعیل هنیه بودند، تأیید کردهاند که یک موشک به اتاقی که او در آن بود اصابت کرده
خلیل الحیه
معاون حماس
گمانهزنیهای دیگری نیز در مورد نحوه اجرای این عملیات مطرح شده است؛ از جمله اینکه خلیل الحیه، معاون حماس در غزه در نشست خبری روز چهارشنبه گفت: «شاهدانی که با اسماعیل هنیه بودند، تأیید کردهاند که یک موشک به اتاقی که او در آن بود اصابت کرده»؛ یا این که گفته میشود این موشک از یک پهپاد در بیرون از مرزهای ایران و از حریم هوایی یک کشور ثالث شلیک شده است.
تقویت فرضیه «عامل نفوذی» در دستگاههای امنیتی ایران
این موضوع در بین کارشناسان و مقامات سابق ایرانی مورد سوال است که چگونه عملیاتی اینچنینی در شب امنیتی تهران، که بنابر اعلام رئیس ستاد برگزاری تحلیف، میزبان مقامات بیش از ۸۶ کشور و ۱۱۴ هیأت خارجی بود، رخ داده است.
پیشتر عاموس گیلعاد، یک مقام ارشد سابق دفاعی به کانال ۱۲ اسرائیل گفته بود: «ترور اسماعیل هنیه در تهران یک دستاورد شگفتانگیز اطلاعاتی، توأم با موفقیت در بخش عملیاتی بود که به نتیجه رسید.» و افزوده بود: «با توجه به نحوه اجرا، میتوان گفت که هر کسی که آن را انجام داده، شایسته تحسین است.»
اما بحث داغ در شبکههای اجتماعی و نزد بسیاری از سیاستمداران کنونی و پیشین ایران، موضوع «نفوذ» به نظام امنیتی و اطلاعاتی جمهوری اسلامی ایران است.منصور حقیقتپور، معاون اسبق قاسم سلیمانی در نیروی قدس سپاه معتقد است که بعضی از مسئولین سیاسی و نظامی و امنیتی باید به دلیل «اهمال یا وجود نیروهای نفوذی در بدنه کشور» از کار بر کنار شوند. این سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نهم در گفتگو با وبسایت خبری «رویداد ۲۴» گفت که ترور هنیه «از نظر بار امنیتی و اطلاعاتی برای ایران غیرقابل قبول است.»
جلال رشیدی کوچی هم انگشت اتهام را به داخل ایران نشانه گرفت. این نماینده دوره یازدهم مجلس ایران در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «شناسایی جریان نفوذ ضروری است.»
همچنین محسن میردامادی، فعال سیاسی اصلاحطلب و نماینده دوره ششم مجلس شورای اسلامی در شبکه ایکس نوشت: «موثرترین پاسخ کوبنده به اسرائیل، شناسایی و قطع ید عوامل نفوذی است که تا مغز استخوان نظام نفوذ کردهاند. سراغ منتقدین و معترضین نروید؛ نفوذیها از کسانی هستند که فریاد مرگ بر اسرائیل آنها تا تلآویو میرسد.»محمود عباسزاده مشکینی، سیاستمدار سابق ایران پیشتر در گفتگو با خبر آنلاین گفته بود که «بعید نیست از جاسوسان داخلی خودشان در نهادهای حساس کشور ما استفاده کرده باشند. ما نباید در این طرف از جاسوس پروری غرب غافل شویم.» این کارشناس همچنین میگوید: «ما در تاریخ مظلومیت جمهوری اسلامی ایران داستان کشمیریها را داریم که با ریش و تسبیح آن فاجعه را به بار آوردند.»
مسعود کشمیری، عضو نفوذی سازمان مجاهدین خلق بود که به عنوان عامل بمبگذاری ۷ تیر ۱۳۶۰ در دفتر حزب جمهوری اسلامی معرفی شد.
مشکینی افزود: «بالاخره کسانی به اطلاعات دسترسی داشتهاند که شهید هنیه کجا است و چه وقت میرود و چه وقت استراحت میکند، این را کسانی میدانستند، در نتیجه نباید از نقش نفوذیها، مغفولان، مرعوبان و مجذوبان داخلی، غافل شویم.»
سیدجلال ساداتیان تحلیلگر مسائل بینالملل و سفیر پیشین ایران در بریتانیا نیز در گفتوگو با خبرنگار ایلنا، در ارزیابی خود گفت: «نکته مهمی که وجود دارد بررسی احتمال مسأله نفوذ در بین نیروها در ایران است چرا که نیروها باید مراقب میهمانانشان باشند اینکه این اتفاق افتاده مسئله قابلتوجهی به شمار میرود که ما بارها از این سوراخ در ترور دانشمندان هستهای و شخصیتهای دیگر گزیده شدهایم.»یک کارشناس نیز در برنامه زنده شبکه خبر تلویزیون ایران گفت «عوامل مزدور شامل اتباع خارجی» میتوانند در این ترور دست داشته باشند. این کارشناس گفت: «ترورهایی از این دست توسط عوامل مزدور انجام میگیرد.»
وی چنین استدلال کرد: «ایران حدود نود میلیون جمعیت دارد، اتباع خارجی زیادی دارد و با کشورهای زیادی همسایه آن است. اینکه شما در چنین کشوری نیروی نفوذی وارد کنید خیلی دستاورد مهمی نیست.»
او با این حال احتمال ورود عوامل خارجی شامل افسر یا نیروی اطلاعاتی به ایران را رد کرد.
در سالهای اخیر نیز فرضیه وجود نیروهای نفوذی در بدنه اطلاعاتی و نظامی ایران مطرح شده بود. به عنوان مثال در جریان کشته شدن محسن فخریزاده در آذر ۱۳۹۹، دانشمند هستهای ایران که تحت حفاظت نیروهای اطلاعاتی ایران قرار داشت، ابعاد گسترده عملیات ترور به حدی بود که شک و شبهاتی را به وجود می آورد که چنین رویدادی بدون همکاری و نفوذ در دستگاه های اطلاعاتی ایران ممکن نیست.
گزارشها مبنی بر «عدم حضور عامل انسانی» در محل حادثه ترور محسن فخریزاده یا «قطع برق منطقه» هنگام ترور از جمله عواملی بود که احتمال نفوذ عاملان در دستگاه های امنیتی و اطلاعاتی ایران را تقویت میکرد.به گفته سه مقام جمهوری اسلامی، انجام چنین عملیاتی در تهران، یک شکست فاجعهآمیز از نظر اطلاعاتی و امنیتی برای تهران و رخدادی شرمآور برای سپاه پاسداران است که از این مجموعه برای میزبانی از مقامهای برجسته و نیازمند به محافظت شدید بهره میبرد.چگونگی انتقال و تعبیه این دستگاه انفجاری در اتاق هنیه هنوز نامشخص است.
مقامهای مطلع مورد مصاحبه در این گزارش نیویورکتایمز بر این باورند که انجام این عملیات نیازمند ماهها برنامهریزی، سرمایهگذاری و دسترسی به اطلاعات دقیق و طراز اول از نحوه نظارت گسترده بر این مجموعه بوده است.
دو مقام جمهوری اسلامی که جزئیات ترور را توصیف کردند، از چگونگی و زمان انتقال و تعببه مواد منفجره در اتاق هنیه بیاطلاع بودند.
بر اساس گزارش نیویورکتایمز این انفجار حدود ساعت ۲ بامداد به وقت محلی، رخ داد. پرسنل پزشکی مستقر در مجموعه بلافاصله پس از وقوع انفجار به اتاق او رفتند و پس از معاینه هنیه، مرگ فوری او را تایید کردند. تلاشها برای احیای محافظ هنیه نیز بینتیجه ماند و او هم کشته شد.
این روزنامه آمریکایی بر اساس گفتههای دو مقام جمهوری اسلامی مورد مصاحبه نوشته که زیاد نخاله، رهبر جهاد اسلامی فلسطین، که در اتاق مجاور اقامت داشته است آسیبی ندیده و این حاکی از آن است که برنامهریزی دقیقی برای هدف قرار دادن هنیه درجریان بوده است.
پنج مقام خاورمیانهای نیز به نیویورکتایمز گفتهاند که خلیل الحیه، معاون فرمانده حماس در نوار غزه که در سفر تهران همراه هنیه بوده، به صحنه حادثه رسید و جسد هنیه را دید.
نیویورک تایمز با استناد به گفتههای سه مقام جمهوری اسلامی نوشته که مقامهای ارشد ایرانی از جمله اسماعیل قاآنی، فرمانده نیروی قدس، به سرعت از این حادثه مطلع شدند و نهایتا آیتالله علی خامنهای، در جریان اتفاق قرار گرفت.
چهار ساعت پس از وقوع انفجار، سپاه پاسداران بیانیهای صادر کرد و تایید کرد که هنیه کشته شده است. سه مقام ایرانی گفتهاند که آیتالله خامنهای ساعت ۷ صبح اعضای شورای عالی امنیت ملی ایران را به مقر خود احضار کرد و دستور حملات تلافیجویانه علیه اسرائیل را صادر کرد.
با اینکه اسرائیل به طور علنی مسئولیت این اقدام را بر عهده نگرفته است اما مقامهای جمهوری اسلامی و حماس روز چهارشنبه اعلام کردند که اسرائیل مسئول ترور است. به نوشته نیویورکتایمز ارزیابی چند مقام آمریکایی که نخواستند نامشان فاش شود، نیز همین است.
نیویورک تایمز با استناد به گفتههای پنج مقام خاورمیانهای نوشته که مقامهای اطلاعاتی اسرائیل بلافاصله پس از وقوع عملیات جزئیات آن را به ایالات متحده و دیگر دولتهای غربی اطلاع دادند. این درحالی است که روز چهارشنبه، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، گفت که ایالات متحده هیچ پیشاطلاعاتی درباره این عملیات دریافت نکرده است.